Một quan chức quốc phòng Nhật Bản hôm qua cho biết, Nhật Bản đang muốn đẩy mạnh bán vũ khí cho các quốc gia ở Đông Nam Á, trong bối cảnh căng thẳng ở khu vực đang gia tăng. Đây là một phần trong chiến lược của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm tăng cường vai trò quân sự của Nhật Bản và đẩy mạnh bán trang thiết bị quốc phòng, đặc biệt cho Đông Nam Á, nơi Trung Quốc đã mở rộng bán vũ khí.
Ông Hideaki Watanabe, Giám đốc Cơ quan Mua sắm công nghệ và hậu cần thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản, cho biết, Nhật Bản sẽ tổ chức một hội nghị vào thứ 5 tuần này với các quan chức quốc phòng từ ASEAN để thảo luận về việc chia sẻ thiết bị và công nghệ. Ông Watanabe cho biết như vậy tại một triển lãm vũ khí quốc tế gần Tokyo, với sự tham gia của hàng trăm quan chức, lãnh đạo quốc phòng khắp thế giới.
Ông Watanabe nói rằng, gần đây có nước nỗ lực hung hăng nhằm thay đổi hiện trạng trên biển Đông. “Cần phải duy trì vùng biển mở và ổn định theo nguyên tắc pháp quyền. Bảo đảm an toàn hàng hải và an toàn bay góp phần duy trì hòa bình, thịnh vượng ở Nhật Bản và quốc tế. Việc Nhật Bản nghiên cứu và phát triển trang thiết bị quốc phòng chất lượng cao đóng góp cho quốc phòng của Nhật Bản và những nơi khác”, ông Watanabe nói.
Ngành công nghiệp quốc phòng của Nhật Bản hiện nay mới đạt doanh thu mỗi năm khoảng 16 tỷ USD, trong khi ngành công nghiệp ô-tô của nước này đạt 470 tỷ USD. Nhật Bản phải hạn chế xuất khẩu vũ khí do hiến pháp hòa bình, nên nước này chỉ có một số hoạt động nghiên cứu và phát triển vũ khí hạn chế theo một thỏa thuận an ninh song phương với Mỹ. Từ khi nới lỏng quy định năm 2014, Nhật Bản giờ đang có những thỏa thuận nghiên cứu chung với Anh, Úc và Pháp.
Để tăng quy mô ngành công nghiệp quốc phòng, chính phủ Nhật tăng chi cho nghiên cứu lên hơn 90 triệu USD trong năm nay. Nhật Bản cũng đang thúc đẩy chuyển giao trang thiết bị quốc phòng cho các nước Đông Nam Á để giúp họ nâng cao năng lực an ninh trên biển, trong khi Trung Quốc quyết liệt quân sự hóa trên biển Đông. Nhưng đến nay, Nhật Bản mới có thỏa thuận bán máy bay giám sát TC-90 cho Philippines.
Bớt e ngại
Trong khi đó, Trung Quốc đã xuất khẩu rất nhiều thiết bị quân sự giá rẻ cho các nước Đông Nam Á. “Điều rất quan trọng với Đông Nam Á là chi phí và Trung Quốc sẽ mời chào với giá rẻ”, ông Paul Burton, giám đốc hàng không, quốc phòng và an ninh tại công ty dịch vụ tài chính IHS Markit ở Singapore, nhận xét.
Triển lãm Công nghệ và hệ thống hàng hải châu Á (MAST) diễn ra trong 3 ngày, được các ngành công nghiệp, quốc phòng và ngoại giao Nhật Bản tài trợ. Khi MAST diễn ra lần đầu tiên năm 2015, các công ty Nhật Bản còn e ngại việc quảng cáo các sản phẩm quốc phòng của họ vì không muốn bị hiểu là Nhật Bản đang quay lại thời kỳ quân phiệt. Khi đó chỉ có tập đoàn NEC có gian triển lãm riêng, còn các công ty khác gộp chung với nhau.
Sự e ngại đó dường như đã bớt đi. Triển lãm năm nay chứng kiến ít nhất 16 công ty Nhật Bản có gian trưng bày riêng, trong đó có nhà sản xuất vũ khí hàng đầu là Mitsubishi Heavy Industries, nhà sản xuất máy bay tuần tra săn tàu ngầm P-1 Kawasaki Heavy Industries, và nhà sản xuất thủy phi cơ US-2 ShinMaywa Industries. “Chúng tôi muốn giới thiệu hàng loạt sản phẩm và công nghệ với những người tham gia sự kiện”, phát ngôn viên của Mitsubishi Heavy nói.
Việc Nhật Bản đang từng bước trở thành một quốc gia “bình thường” dường như vẫn là vấn đề nhạy cảm với một số nước ở châu Á, nhưng việc Tokyo đóng góp ngày càng lớn trong các vấn đề khu vực được nhiều quốc gia hoan nghênh, ông Yoon Sukjoon, chuyên gia quốc phòng vốn là sĩ quan hải quân Hàn Quốc, nói khi đang dự triển lãm. “Chúng tôi đối mặt mối đe dọa thực sự từ Triều Tiên”, ông Yoon nói.
“Nhật Bản là nước láng giềng của chúng tôi. Khi chúng tôi chia sẻ lợi ích chung, chia sẻ khái niệm an ninh chung thì không có lý do gì để chúng tôi gạt bỏ hợp tác về trang thiết bị quốc phòng và chia sẻ thông tin”, Reuters dẫn lời ông Yoon.
