Khó nhớ hết học sinh
Thông tư 26 quy định, giáo viên kết hợp giữa đánh giá bằng nhận xét và đánh giá bằng điểm số đối với tất cả các môn học còn lại (theo quy định cũ, chỉ đánh giá bằng nhận xét với các môn Mỹ thuật, Âm nhạc, Thể dục; đánh giá bằng điểm số với các môn còn lại như Toán, Ngữ văn, Lịch sử, Vật lý, Hoá học, Địa lý, Giáo dục công dân…).
Trong đó, đánh giá bằng nhận xét yêu cầu đánh giá rõ về sự tiến bộ, thái độ, hành vi và kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của học sinh sau mỗi học kỳ, cả năm học. Đánh giá bằng điểm số theo thang điểm 10 kết quả thực hiện các yêu cầu về chuẩn kiến thức, kỹ năng đối với môn học quy định trong chương trình giáo dục phổ thông.
Cô Nguyễn Thị Thu Nguyệt, giáo viên dạy Địa lý ở một trường THPT tại TPHCM, cho rằng, sự thay đổi này bất hợp lý và thêm việc cho giáo viên. Ở lớp 10, lớp 11, môn Địa lý chỉ có 1 tiết/tuần; cùng lúc, cô Nguyệt đứng 10 lớp với khoảng 500 học sinh. Với 45 phút trên lớp, cô giảng bài là chủ yếu, có rất ít thời gian để tương tác, ghi nhớ đặc điểm của từng học sinh để có thể nhận xét bằng lời. Đồng nghiệp của cô dạy 22 lớp, môn Giáo dục quốc phòng.
“Đánh giá bằng điểm số và nhận xét phù hợp ở các môn như Toán, Văn, Ngoại ngữ vì mỗi tuần có đến 2-3 tiết, giáo viên chỉ dạy 2-3 lớp hoặc ở bậc tiểu học, giáo viên chỉ đứng 1 lớp. Còn yêu cầu giáo viên các môn khác nhận xét khó tránh khỏi chuyện nhận xét hình thức, đối phó”, cô Nguyệt nói.
Cô Nguyễn Thị Thuỷ, giáo viên dạy Lịch sử, Trường THPT Nguyễn Huệ (Hà Tĩnh), cho rằng, không nhất thiết phải nhận xét bằng lời vào học bạ, vì trong quá trình học luôn có sự tương tác giữa giáo viên và học sinh như hỏi bài, trả lời câu hỏi học tập… Khi học sinh trả lời đúng hoặc sai, giáo viên đều có nhận xét cho từng em. Hay đang trong giờ học, có học sinh nghịch ngợm, không tập trung, giáo viên cũng nhắc nhở trực tiếp, giúp em đó tiến bộ. Đó là đánh giá cả quá trình, vì thế yêu cầu nhận xét bằng lời vào sổ đối với môn nhiều lớp sẽ khiến giáo viên rất vất vả, cô Thủy nói.
Thầy Lê Ngọc Nội, người có nhiều năm làm hiệu trưởng Trường THPT Sầm Sơn (Thanh Hoá), nói rằng, dù Ban giám hiệu có yêu cầu giáo viên các bộ môn đánh giá, nhận xét đặc điểm, thái độ từng học sinh, nhưng cũng khó có thể thực hiện được. Hai nhóm học sinh có thể nhận xét chính xác là học sinh giỏi và học sinh yếu kém vì các em khá nổi bật trong lớp, còn với học sinh trung bình, khó đòi hỏi giáo viên nhận xét chi tiết từng em. Trường hiện thiếu giáo viên, có môn, giáo viên phải dạy 13 lớp cùng lúc. Do đó, nhận xét bằng điểm số vẫn là chính, còn nhận xét bằng lời chỉ đánh giá về tinh thần, thái độ học tập chung, thầy Nội nói.
“Chỉ đánh giá điểm số là vô cảm”
Thầy Nguyễn Văn Hoà, Chủ tịch Hội đồng Trường THCS-THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội), nhận định, thay đổi đánh giá học sinh cả điểm số và nhận xét là rất nhân văn, vì lâu nay chỉ đánh giá quá trình học tập của học sinh bằng điểm sẽ đơn giản với giáo viên, nhưng vô cảm với các em. Học tập là cả quá trình, nhiều em học tập rất chăm chỉ, có ý thức, nhưng khi kiểm tra, có thể vì lý do nào đó, điểm chưa cao hoặc ngược lại, có học sinh học tập chưa nghiêm túc, nhưng kiểm tra đạt điểm tốt. Do đó, giáo viên dù dạy môn 1 tiết/tuần hoặc dạy nhiều lớp vẫn phải biết học sinh có thái độ, cảm xúc ra sao. Biết là chưa đủ mà còn phải quan sát để hiểu từng học sinh, quan tâm đến từng em để có phương pháp dạy học hiệu quả, giúp từng học sinh tiến bộ.
Tuy nhiên, thầy Hoà cũng cho rằng, để làm được điều đó rất khó, giáo viên vất vả, bận rộn hơn. Vì thế, hiệu trưởng phải lao tâm khổ tứ tìm cách thay đổi cách nghĩ của giáo viên, giúp họ tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện về thời gian. “Nếu không, người ta sẽ làm theo kiểu đổi phó, cho xong. Giáo dục không nên đối phó, vô cảm vì thầy cô dạy học chính là đào tạo con người. Có những môn học chỉ 1 tiết/tuần nhưng giáo viên vô cảm, học sinh không hào hứng, thậm chí bị xúc phạm cũng ảnh hưởng tâm lý của em đó đến nhiều năm sau”, thầy nói.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học - Bộ GD&ĐT, nói rằng, việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện trong quá trình tổ chức các hoạt động học và được thiết kế ở kế hoạch bài dạy thông qua các hình thức như: hỏi - đáp, viết, thực hành, thí nghiệm, thuyết trình, sản phẩm học tập... Với mỗi hình thức này, khi đánh giá bằng điểm số, giáo viên phải thông báo trước cho học sinh và định hướng cho các em tự học.
Còn nhận xét bằng lời được chú trọng qua cả quá trình học và kết quả thực hiện của học sinh theo yêu cầu của câu hỏi, bài tập, bài thực hành, thí nghiệm, thuyết trình, sản phẩm học tập đã được nêu cụ thể trong kế hoạch bài dạy. “Việc đánh giá học sinh bằng lời nhận xét, giáo viên phải cụ thể vào bài học, nội dung học tập, chứ không nhận xét chung chung”, ông Thành nói.
Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học - Bộ GD&ĐT, cho rằng, nếu giáo viên dạy các môn ít tiết (35 tiết/ năm), có số học sinh đông, cần kết hợp đánh giá một cách linh hoạt. Có thể nhận xét trực tiếp trong giờ học đối với một số học sinh, nhất là những em cần quan tâm, giúp đỡ; nhận xét vào bài kiểm tra viết hoặc bài tập, nhiệm vụ vận dụng được giao về nhà…
