Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố trên truyền hình rằng Mỹ sẽ tìm hiểu kỹ càng chuyện gì đã xảy ra đối với một nhà báo người Ả rập Xê út đang mất tích và thề sẽ có hình phạt nặng nếu xác định Jamal Khashoggi bị giết.
Trong cuộc trả lời phỏng vấn đài CBS, ông Trump nói vụ việc liên quan đến nhà báo Jamal Khashoggi đang được Mỹ xem xét rất nghiêm túc và chính quyền của ông sẽ “rất buồn và tức giận” nếu sự thật là chính quyền Ả rập Xê út đã ra lệnh thủ tiêu nhà báo Khashoggi.
Khashoggi, sắp tròn 60 tuổi, thường xuyên cộng tác với tờ Washington Post, đi vào lãnh sự quán Ả rập Xê út ở thành phố Istanbul hôm 2/10 lấy giấy tờ để làm lễ cưới với bạn gái người Thổ Nhĩ Kỳ. Kể từ đó, nhà báo thường xuyên chỉ trích chính quyền Ả rập Xê út này mất tích.
Hôm thứ Sáu, một nguồn tin cho đài CNN biết chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã có trong tay bằng chứng âm thanh và hình ảnh cho thấy ông Khashoggi bị giết bên trong lãnh sự quán Ả rập Xê út. Bằng chứng, theo mô tả của một cơ quan tình báo phương Tây, đã có tấn công và vật lộn trong lãnh sự quán. Nguồn tin còn nói có cả bằng chứng về thời điểm ông Khashoggi bị giết.
Cơ quan tình báo này còn mô tả bằng chứng được giới chức Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp ngắn gọn là “rất sốc và ghê rợn”, nguồn tin nói với CNN.
Về phần mình, Ả rập Xê út đã bác bỏ mọi sự liên quan đối với sự biến mất của nhà báo đối lập Jamal Khashoggi và nói ông đã rời lãnh sự quán trưa hôm đó. Tuy nhiên, vợ chưa cưới của Khashoggi, cô Hatice Cengiz, lúc đó đợi ở bên ngoài lãnh sự quán, nói không thấy ông trở ra nữa. Thổ Nhĩ Kỳ cũng kêu gọi giới chức Ả rập Xê út trưng ra bằng chứng cho thấy nhà báo Khashoggi đã rời khỏi tòa lãnh sự quán.
Vụ Khashoggi đã đặt Mỹ vào thế khó khi Ả rập Xê út là đồng minh thân cận, mang tính chiến lược của Washington ở khu vực Trung Đông. Theo CNN, cá nhân ông Trump và con rể Jared Kushner có những mối quan hệ làm ăn ở quốc gia này.
Hợp đồng 110 tỷ USD
Trong khi đó, ông Trump đang chịu sức ép từ các nghị sỹ lưỡng đảng đòi áp dụng các biện pháp cứng rắn đối với Ả rập Xê út. Về khả năng áp dụng lệnh trừng phạt, tổng thống Mỹ đã phải “nói lại” để giải thích thái độ miễn cưỡng của mình, bởi không muốn hủy hoại thỏa thuận bán vũ khí cho Ả rập Xê út. Hợp đồng trị giá 110 tỷ USD này được ký kết trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Trump kể từ khi nhậm chức tổng thống Mỹ. Nhưng ông Trump vẫn thòng: “Còn nhiều cách trừng phạt khác (hơn là trừng phạt bằng cách hủy hợp đồng)”.
Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng 15 người Ả rập Xê út xuất hiện ở Istanbul hôm 2/10 có liên quan đến việc ông Khashoggi mất tích. Ít nhất vài người trong số này có vẻ có mối quan hệ với giới cấp cao trong chính quyền Ả rập Xê út.
Ông Khashoggi. Ảnh: DWHôm thứ Năm tuần trước, một quan chức Mỹ nói với đài CNN rằng, Mỹ đã chặn lại kế hoạch của các quan chức Ả rập Xê út nhằm dụ Khashoggi, người sống lưu vong ở Mỹ về Ả rập Xê út để bắt giữ.
Washington cũng đang xem xét theo hướng nhà báo Khashoggi bị giết trong khuôn viên lãnh sự quán, theo lời một quan chức Mỹ khác. “Chúng tôi thấy việc đó nhiều khả năng xảy ra”, quan chức này nói.
Tờ Sabah của Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ 13/10 thuật lại rằng, ông Khashoggi có thể đã ghi lại thời điểm ông bị giết bằng chiếc đồng hồ Apple và an ninh Thổ Nhĩ Kỳ đã tìm thấy file âm thanh trong chiếc điện thoại được đồng bộ hóa của Khashoggi do vợ chưa cưới của ông giữ. Tuy nhiên, có chuyên gia nghi ngờ các chi tiết này, cho rằng từ nơi vợ chưa cưới của nhà báo tới địa điểm có khả năng ông bị giết là quá xa với khả năng kết nối của bluetooth.
“Tôi nghĩ nhiều khả năng là Thổ Nhĩ Kỳ đã bí mật cài thiết bị thu âm vào lãnh sự quán Ả rập Xê út nên có thể thu được âm thanh trong đó”, chuyên gia phân tích an ninh và tình báo của CNN Robert Baer nói.
Về vụ việc nhà báo Khashoggi, Ả rập Xê út đang phải đối mặt với một làn sóng tẩy chay. Hầu hết các tờ báo đã đồng ý tài trợ truyền thông cho sự kiện Sáng kiến đầu tư tương lai, nay đã rút lui. Các cơ quan này bao gồm CNN, Nikkei, CNBC, New York Times và Financial Times.
