Người Babylon đã sử dụng định lý Pitago 1.000 năm trước người Hy Lạp cổ đại

0:00 / 0:00
0:00
Bàn tính bằng đất sét 3.700 năm tuổi cho thấy người Babylon cổ đại đã biết về tính toán hình học trước định lý Pitago hơn 1.000 năm.
Bàn tính bằng đất sét 3.700 năm tuổi cho thấy người Babylon cổ đại đã biết về tính toán hình học trước định lý Pitago hơn 1.000 năm.
TPO - Một tấm bảng bằng đất sét 3.700 năm tuổi đã tiết lộ rằng người Babylon cổ đại đã hiểu định lý Pitago hơn 1.000 năm trước khi nhà toán học Hy Lạp Pythagoras ra đời.

Bảng tính, được gọi là Si.427, được sử dụng bởi những người khảo sát đất đai cổ đại để vẽ ranh giới chính xác và được khắc bằng các dấu hình nêm, tạo thành một bảng toán học hướng dẫn người đọc cách tạo hình tam giác vuông chính xác. Bàn tính này là ví dụ sớm nhất được biết đến về hình học ứng dụng.

Một đoàn thám hiểm khảo cổ học của Pháp lần đầu tiên khai quật được tấm bia có niên đại từ năm 1900 đến 1600 trước Công nguyên tại khu vực ngày nay là Iraq vào năm 1894 và hiện được đặt trong Bảo tàng Khảo cổ học Istanbul.

Nhưng chỉ đến bây giờ các nhà nghiên cứu mới phát hiện ra tầm quan trọng của những dấu ấn cổ xưa của nó.

Daniel Mansfield, nhà toán học tại Đại học New South Wales, Australia cho biết: “Người ta thường chấp nhận rằng lượng giác - liên quan đến việc nghiên cứu các hình tam giác - được phát triển bởi những người Hy Lạp cổ đại nghiên cứu bầu trời đêm. Nhưng người Babylon đã phát triển 'lượng giác proto' của riêng họ để giải quyết các vấn đề liên quan đến đo mặt đất, không phải bầu trời."

Theo Mansfield, Si.427 là ví dụ duy nhất được biết đến trong thời kỳ Cổ Babylon về tài liệu địa chính, hoặc các nhà khảo sát quy hoạch được sử dụng để xác định ranh giới đất đai.

Bảng tính này mô tả chi tiết một cánh đồng đầm lầy với nhiều cấu trúc khác nhau, bao gồm cả một tòa tháp, được xây dựng trên đó. Nó được khắc ba bộ ba số Pitago: ba số nguyên mà tổng bình phương của hai số đầu tiên bằng bình phương của số thứ ba. Các bộ ba được khắc trên Si.427 là 3, 4, 5; 8, 15, 17; và 5, 12, 13. Chúng có thể được sử dụng để giúp xác định ranh giới của đất.

Mặc dù bàn tính này không thể hiện định lý Pitago ở dạng đại số quen thuộc mà nó được biểu thị ngày nay, nhưng việc tạo ra bộ ba đó sẽ đòi hỏi phải hiểu nguyên tắc chung chi phối mối quan hệ giữa độ dài các cạnh và cạnh huyền.

Vào năm 2017, Mansfield đã phát hiện ra một chiếc bảng tính cùng thời kỳ, có tên Plimpton 322, được ông xác định là có chứa một bảng lượng giác khác. Nhưng phải đến khi ông nhìn thấy bộ ba trên Si.427, ông mới có thể xâu chuỗi lại vấn đề và cho rằng, người Babylon cổ đại sử dụng lý thuyết lượng giác thô sơ để chia nhỏ các mảnh đất.

Si.427 được cho là có trước Plimpton 322 và thậm chí có thể đã truyền cảm hứng cho nó, Mansfield nói.

Mặc dù 1.000 năm trôi qua giữa việc tạo ra các bảng tính và sự ra đời của Pythagoras of Samos vào năm 570 trước Công nguyên - dẫn đến việc học sinh quy tắc Pythagore (Pitago) chính thức được dạy trong trường học ngày nay - các chuyên gia từ lâu đã biết rằng người Hy Lạp đã thừa hưởng những giáo lý toán học từ người Ai Cập, và từ người Ai Cập mới đến người Babylon.

Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên đối với Mansfield là mức độ tinh vi về mặt lý thuyết mà những tấm bảng tính này cho thấy người Babylon cổ đại đã có được ở giai đoạn đầu của lịch sử loài người.

Ông nói: “Không ai ngờ rằng người Babylon đã sử dụng bộ ba số Pitago theo cách này. Nó giống với toán học thuần túy hơn, lấy cảm hứng từ các vấn đề thực tế của thời điểm đó."

Theo Live Science
MỚI - NÓNG
Hà Nội: Một quận có tới 12 trường ngoài công lập
Hà Nội: Một quận có tới 12 trường ngoài công lập
TPO - Ở bậc THPT, Hà Nội hiện có hơn 100 trường tư thục. Trong đó, Quận Nam Từ Liêm có số lượng nhiều nhất với 12 trường. Mức học phí các trường từ 1,8 triệu đồng/ tháng đến gần 600 triệu đồng/ tháng. Tuy nhiên, năm học 2024-2025, chỉ có 9 trường được Sở GD&ĐT Hà Nội giao chỉ tiêu tuyển sinh lớp 10. 
Cảnh báo 'sốt ảo' đất vùng ven Hà Nội, hành vi chiếm đất bị phạt đến 1 tỷ đồng
Cảnh báo 'sốt ảo' đất vùng ven Hà Nội, hành vi chiếm đất bị phạt đến 1 tỷ đồng
TPO - Đất nền vùng ven Hà Nội tăng giá, chuyên gia cảnh báo 'sốt ảo'; Chủ đầu tư dự án bất động sản nợ thuế, loạt lãnh đạo bị tạm hoãn xuất cảnh; Lãnh đạo 'xộ khám', loạt dự án bất động sản thay tên đổi chủ; Chiếm đất, hủy hoại đất bị phạt đến 1 tỷ đồng... là những thông tin hot về BĐS đáng chú ý tuần qua.