Đặt chân đến Burundi - quốc gia nằm phía đông châu Phi đang còn gặp rất nhiều khó khăn về phát triển kinh tế, nơi hệ thống điện chỉ bao phủ hơn 35% dân số và chủ yếu tập trung ở đô thị, hầu hết vùng nông thôn, miền núi không hề có “ánh sáng” của điện, viễn thông và Internet… - Viettel Burundi với thương hiệu “Lumitel” (Công ty con thuộc Tổng công ty Viettel Global) đã tạo nên sự thay đổi ngoạn mục. Nói về hành trình 9 năm tại Burundi, ông Nguyễn Huy Tân (CEO Lumitel) đã có nhiều chia sẻ rất thú vị.
 |
Khi nói về Lumitel, ông nghĩ điều gì đã giúp một thương hiệu đến từ Việt Nam tạo nên sự khác biệt, chiếm được cảm tình của người dân Burundi và trở thành nhà mạng có thị phần số 1, được yêu thích nhất ở nước bạn như hiện nay?
CEO Nguyễn Huy Tân: Khác biệt lớn nhất của Lumitel là ngay từ đầu đã xây dựng được một hạ tầng mạng lưới kỹ thuật viễn thông phủ sóng toàn quốc với chất lượng dịch vụ tốt nhất cùng với phương châm kinh doanh luôn đặt lợi ích của khách hàng, của xã hội lên trước tiên vì sự phát triển bền vững của cộng đồng.
Ngay khi đặt chân đến Burundi, chúng tôi xác định phải xây dựng hạ tầng mạng lưới kỹ thuật tốt nhất, phủ sóng rộng khắp cả nước. Lumitel tự nhận lấy trách nhiệm phải giúp người dân ở khắp mọi miền đất nước Burundi đều sử dụng được dịch vụ di động.
Với phương châm đó, ngay ngày khai trương, chúng tôi đã xây dựng hơn 600 trạm BTS (bằng tổng số trạm phát sóng của tất cả đối thủ cộng lại) - điều mà các nhà khai thác đi trước không làm được. Đến hôm nay, Lumitel vẫn là nhà mạng có hạ tầng lớn nhất; mạng 2G cao hơn gấp 1,5 lần so với nhà mạng đứng thứ 2; mạng 3G gấp 3,2 lần và đặc biệt mạng 4G lớn hơn gấp 6 lần. Việc cung cấp đầy đủ các công nghệ và chiếm ưu thế tuyệt đối về vùng phủ sóng tiếp tục giúp Lumitel giữ vững lợi thế cạnh tranh.
Thực tế, nền kinh tế Burundi còn gặp rất nhiều khó khăn, đại bộ phận người dân có thu nhập rất thấp bình quân chỉ khoảng 240 USD/ người/ năm. Vì thế, Lumitel xác định phải tạo nên sự khác biệt để phù hợp với đặc điểm thị trường và khả năng tiêu dùng của người dân.
 |
Chúng tôi đã thiết kế rất nhiều gói dịch vụ với chi phí phù hợp để đáp ứng đa dạng các đối tượng khách hàng, ví dụ như những khách hàng nghèo ở vùng nông thôn chỉ cần đăng ký gói dịch vụ USSD chat tin nhắn cho nhau trong 1 ngày với chi phí 0.05 USD….;
Burundi có một đặc thù là phần lớn vùng nông thôn, miền núi không có điện. Khi triển khai các trạm phát sóng trên toàn quốc, bài toán đặt ra là cho dù chúng tôi có đem dịch vụ viễn thông đến tận cửa từng gia đình nhưng nếu không có điện, người dân cũng không thể sử dụng.
Vậy là bên cạnh việc xây trạm, bán sim, thẻ, điện thoại di động… trong những ngày đầu chúng tôi còn đem theo tấm pin năng lượng mặt trời vừa bán rẻ, vừa tặng cho các hộ khó khăn để làm sao giúp càng nhiều người Burundi có thể sử dụng được điện thoại di động
Cho đến hôm nay, đôi khi chúng tôi vẫn nhận được những lá thư của các vị xã trưởng gửi tới, nói về những cụm dân cư mới - nơi còn “lõm” sóng viễn thông và đề nghị Lumitel – một nhà mạng uy tín, lớn nhất Burundi - giúp đỡ lắp đặt thêm trạm BTS cho người dân nơi đó được sử dụng dịch vụ.
Chúng tôi rất vui khi nhận được những lời đề nghị này và coi đó là niềm hạnh phúc cũng như trách nhiệm cần hoàn thành đối với người dân.
Với những đóng góp thiết thực như vậy, Lumitel được người dân rất trân trọng. Từ ngày đầu cho đến tận hôm nay, 9 năm đã qua nhưng mỗi khi chúng tôi đi làm việc tại những vùng quê vẫn được người dân vây quanh, reo hò, có khi còn ôm chầm lấy để nói lời cảm ơn. Họ chia sẻ rằng, nhờ có sóng Lumitel, họ có thể sử dụng điện thoại để liên lạc, để làm ăn ở bất cứ nơi đâu, điều mà thời gian trước đây họ chưa bao giờ dám nghĩ đến.
Tôi nghĩ tình cảm gắn bó đó của người dân với chúng tôi thật là chân thật, ấm áp và hạnh phúc. Sự gắn kết giữa Lumitel và người dân nơi đây rất bền chặt, đến mức mà tôi tin là sẽ rất khó bị một nhà mạng khác thay đổi.
 |
Việc Lumitel tiên phong đầu tư rất mạnh cho hạ tầng viễn thông ở Burundi đã tác động gì đến thị trường và tạo ra thay đổi gì lớn nhất ở quốc gia đông Phi này?
CEO Nguyễn Huy Tân: Phải nói rằng, chiến lược “đi ngược chiều” của Lumitel đã tác động tới các nhà mạng khác, khiến họ cũng bắt tay vào đầu tư thêm cho hạ tầng, từ đó tạo ra nền tảng hạ tầng tốt hơn và môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh, góp phần thúc đẩy xã hội cùng phát triển.
Tất nhiên, người dân, khách hàng chính là người hưởng lợi nhiều nhất. Hiện nay hạ tầng viễn thông ở Burundi với các công nghệ hiện đại được đầu tư bởi các nhà mạng cũng đã ngang bằng với các nước khác trong khu vực, trong khi đó rất nhiều lĩnh vực khác của nước bạn còn rất lạc hậu.
Tôi còn nhớ khi Lumitel bắt đầu kinh doanh dịch vụ lần đầu vào ngày 26/3/2015, lúc đó thị trường chỉ có hơn 1 triệu thuê bao, mật độ xâm nhập di động chỉ đạt hơn 10% mật độ dân số; dịch vụ di động chỉ có 2G, chưa có Internet di động, chưa có mạng data 4G.
Đến nay, dịch vụ di động đã phổ cập đến gần 40% dân số và 71% dân số trong độ tuổi lao động. Thuê bao data kết nối Internet 3G, 4G hiện đã vượt hơn 1 triệu khách hàng, đạt mật độ gần 10% dân số có sử dụng data.
Có nhiều người hỏi chúng tôi: Phải chăng chiến lược “hạ tầng đi trước” của Lumitel cũng chỉ vì đích cuối là tìm kiếm doanh thu?
Tất nhiên, khi đã kinh doanh thì phải tính đến hiệu quả. Trong ngành viễn thông, hạ tầng là yếu tố quyết định. Bởi viễn thông không phải câu chuyện chỉ gói gọn trong các vùng đô thị, cũng không phải chỉ nội bộ cộng đồng một nhà mạng gọi cho nhau mà người ta có nhu cầu liên lạc thông suốt trong cả nước và thậm chí ra nước ngoài.
Cho nên mục đích cao nhất của chúng tôi không phải tìm kiếm lợi nhuận hoặc phát triển trong ngắn hạn mà là vì lợi ích chung của người dân Burundi. Chúng tôi cùng nhau đồng hành trong nhiều năm, cùng nhau chung tay xây dựng và phát triển đất nước Burundi thịnh vượng, bền vững.
 |
Như ông vừa nói, Lumitel xác định sẽ đồng hành cùng Burundi trong nhiều năm và luôn đặt trách nhiệm phải giúp đỡ nước bạn cùng phát triển lên vị trí ưu tiên hàng đầu. Vậy, trong cuộc cách mạng 4.0 hiện nay, Lumitel đã có được những đóng góp gì nổi bật trong vấn đề từng bước giúp nước bạn chuyển đổi số quốc gia?
CEO Nguyễn Huy Tân: Đóng góp dễ nhìn thấy nhất là dịch vụ thanh toán số thông qua ví điện tử. Hiện nay khi đi ra khỏi nhà, phần lớn người dân có thu nhập sẽ mang theo chiếc điện thoại di động sử dụng dịch vụ của Lumitel để giữ liên lạc và ví điện tử Lumicash. Đó là niềm tự hào và thành công của chúng tôi.
Để phổ cập dịch vụ ví điện tử Lumicash đến đông đảo người dân, chúng tôi đã cung cấp hệ thống ví đơn giản, thuận tiện cho tất cả mọi người. Khách hàng sử dụng máy điện thoại 2G (máy cục gạch) và smartphone đều dùng được ví điện tử.
Lumicash đã phát triển hệ thống kênh với hơn 60.000 điểm Agent cung cấp dịch vụ ví đến tận colline (thôn/ấp). Chúng tôi đã có hơn 1,6 triệu khách hàng thường xuyên, chiếm tỷ trọng hơn 60% khách hàng di động của Lumitel.
Ví điện tử Lumicash có đầy đủ hệ sinh thái dịch vụ đáp ứng đủ các nhu cầu của khách hàng như: chuyển tiền, rút tiền, thanh toán mua hàng hoá, thanh toán các dịch vụ công như thuế, phí, thanh toán điện, nước, các doanh nghiệp sử dụng ví để chi trả tiền lương, các tổ chức quốc tế như UNHCR, UNDP… chi trợ cấp cho người dân nghèo, thậm chí các bộ ngành của Nhà nước dùng ví để thu và hỗ trợ tiền mua phân bón cho nông dân….
Hiện nay chúng tôi đang tiếp tục phát triển và hoàn thiện hệ sinh thái ví với LumiPAY, phấn đấu đưa nó trở thành cổng thanh toán số quốc gia, là ứng dụng phổ biến tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người dân đều có thể dùng dịch vụ ví điện tử, thúc đẩy quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế số quốc gia.
Ngoài ra, Lumitel đang làm rất nhiều việc để xây dựng hệ sinh thái số toàn diện, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Đầu tiên, chúng tôi đã cung cấp dịch vụ xổ số điện tử LumiLOTO, trong năm nay sẽ khai trương dịch vụ sàn thương mại điện tử LumiSOKO
Thứ hai, đối với các giải pháp cho chính phủ điện tử, chúng tôi bắt đầu triển khai dịch vụ văn phòng điện tử LumiOFFICE cho các cơ quan nhà nước; Cung cấp dịch vụ giải pháp Camera giám sát an ninh giao thông cho Bộ Công an, Cung cấp dịch vụ thu hộ thuế điện tử cho cơ quan quản lý thuế quốc gia ….
 |
Từ những cột mốc đã đạt được như vậy, Lumitel đang có kế hoạch gì để trở thành công ty nắm vai trò dẫn dắt về công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia ở Burundi?
CEO Nguyễn Huy Tân: Hiện nay, Lumitel được người dân Burundi biết đến với hình ảnh một công ty viễn thông có dịch vụ tốt nhất, giá cước tốt nhất và chăm sóc khách hàng chu đáo nhất.
Tầm nhìn của chúng tôi là đến năm 2025, Lumitel sẽ trở thành Công ty Viễn thông & Công nghệ số lớn nhất Burundi, đóng vai trò dẫn dắt đi đầu về công nghệ mới, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo để thúc đẩy phát triển nền kinh tế số quốc gia. Để đạt được kế hoạch lớn đó, Lumitel đang đặt ra 5 mục tiêu trọng yếu như sau:
Thứ nhất, về viễn thông và ví điện tử, chúng tôi tiếp tục củng cố vị trí số 1 của ví điện tử Lumicash - hệ sinh thái thanh toán số toàn diện, đầy đủ tiện ích, đáng tin cậy và không thể thiếu với mỗi người dân
Thứ hai, về viễn thông và truyền hình số: Chúng tôi sẽ đưa thương hiệu LumiTV trở thành dịch vụ truyền hình kỹ thuật số màn hình rộng (TV), màn hình nhỏ (smartphone) số 1 tại thị trường với chất lượng tốt, nội dung đặc sắc, phong phú
Thứ ba, về viễn thông, thương mại điện tử, LumiSOKO sẽ trở thành sàn giao dịch thương mại điện tử lớn nhất Burundi, nắm vai trò tiên phong dẫn dắt, thúc đẩy phát triển nền kinh tế số quốc gia.
Thứ tư, về viễn thông và dịch vụ số: LumiLOTO sẽ trở thành dịch vụ xổ số điện tử lớn số 1 và trở nên phổ biến tại Burundi.
Cuối cùng, trong lĩnh vực viễn thông, giải pháp CNTT,LumiSolution sẽ cung cấp các sản phẩm giải pháp ứng dụng CNTT lớn nhất Burundi, chủ động dẫn dắt cung cấp các giải pháp CNTT phục vụ cho xu thế chuyển đổi số doanh nghiệp và Quốc gia
 |
Ngoài những cống hiến cho đất nước Burundi qua các giá trị cốt lõi là hoạt động đầu tư, kinh doanh, Lumitel còn có những hoạt động xã hội tiêu biểu gì thể hiện trách nhiệm xã hội với nước bạn?
CEO Nguyễn Huy Tân: Kinh doanh luôn gắn liền với trách nhiệm xã hội là triết lý, là truyền thống nhân văn, là giá trị cốt lõi của Lumitel.
Hiện nay Lumitel đã tạo ra việc làm và thu nhập ổn định cho khoảng 60.000 người lao động góp phần quan trọng trong chính sách bảo đảm an sinh xã hội của Chính phủ Burundi.
Chúng tôi cũng đã tài trợ miễn phí kết nối Internet cho 261 Trường học công và Trung tâm Y tế công lập trên phạm vi toàn quốc; tài trợ miễn phí hệ thống cầu truyền hình trực tuyến cho các cơ quan Bộ ngành của Chính phủ từ trung ương đến các tỉnh, với chi phí duy trì miễn phí hàng năm lên đến 500.000 USD.
Bên cạnh đó, Lumitel còn tài trợ thường xuyên, lâu dài cho liên đoàn bóng đá quốc gia FFB từ năm 2015 đến 2022 là ~ 890.000 USD. Giải bóng đá vô địch nữ Quốc gia từ năm 2022 mang tên “Lumitel Women league” được tài trợ gần 70.000 USD/mùa...
 |
Ngoài ra, chúng tôi luôn nằm trong TOP đầu các doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất cho ngân sách nhà nước. Năm 2022, Lumitel đã nộp thuế cho ngân sách nhà nước số tiền lên đến 92 tỷ BIF (tương đương với 46.6 triệu USD). Số tiền thuế nộp vào ngân sách nhà nước luỹ kế từ đầu đến nay (từ 2015 đến 2022) đã lên đến 310 tỷ Fbu (tương đương với 161 triệu USD).
Đặt chân tới Burundi, chúng tôi xác định vai trò của Lumitel không chỉ đơn thuần là kinh doanh đem về lợi nhuận, chúng tôi thấy mình phải có phần trách nhiệm trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cũng như xây dựng mối quan hệ quốc tế giữa 2 nước để tạo dựng một hình ảnh đẹp của Việt Nam trên đất nước Burundi. Do vậy tất cả các hoạt động xã hội của chúng tôi đều đi vào chiều sâu và có tính thiết thực.
Chính Bộ trưởng Bộ ICT khi tới thăm Lumitel trong khuôn khổ ngày CNTT 27/05/2021 cũng phải khẳng định rằng: “Lumitel đã đóng góp vào sự phát triển của đất nước thông qua việc giảm khoảng cách kỹ thuật số, chuyển đổi kỹ thuật số của đất nước, chống thất nghiệp và là một trong những doanh nghiệp nộp thuế nhiều nhất cho ngân sách”.
Tôi tin rằng, những nỗ lực toàn diện của Lumitel đã được người dân, chính phủ nước bạn cũng như cộng đồng quốc tế ghi nhận. Đó cũng là động lực để chúng tôi tiếp tục với con đường cống hiến hết mình vì sự phát triển của đất nước Burundi.
