Kẻ cô đơn

Nghệ sĩ Đào Anh Khánh trình diễn “Đáo xuân”.

Người làm nghệ thuật có lẽ là kẻ cô đơn nhất trên đời. Tôi đã sống trong môi trường đó đủ để chiêm nghiệm.

Là họa sĩ mấy chục năm trời đánh vật với một chất liệu để hiểu, chinh phục nó, thấy khó như chinh phục người mình yêu. Mà có khi còn khó hơn.

Đi đâu nói chuyện không biết bia rượu, người ta không tin. Họa sĩ các ông thằng nào chẳng bia rượu như hũ chìm, thằng nào chẳng say xỉn!Cũng đúng phần nào, rượu đôi khi cũng là bạn giải tỏa áp lực.

Đắm mê thì phải vậy thôi.

Có người bảo hình như làm nghệ thuật ông nào cũng hơi nghiêng nghiêng. Có thế mới dám làm những việc không ai dám.

Hà Nội có Đào Anh Khánh, một người say mê với trình diễn, sắp đặt nhiều năm nay. Còn nhớ cuối năm 2009 với dự án nghệ thuật khủng “Đáo xuân” ở làng bên kia sông Đuống, Đào Anh Khánh để lại ấn tượng khó phai mờ cho những ai chứng kiến.

Đó là sự kết hợp tuyệt vời của dàn dựng, trình diễn với âm thanh, ánh sáng của cả một tập thể những người “chơi” nghệ thuật đến mê dại do anh cầm chịch.

Với tôi đó là sự kiện văn hóa lớn, đặc sắc của cả thập kỉ chứ không phải trong năm, chỉ có thể thực hiện được ở những kẻ say mê đến điên rồ, và cũng cô đơn đến tận cùng. Người ta bảo Khánh làm được là nhờ có tài trợ tiền nong của sứ quán Đan Mạch.

Nhưng tôi quả quyết đặt số tiền đó vào tay người khác cũng không làm nổi. Ông đại sứ trong buổi khai mạc đã gọi Khánh là Khánh điên. Anh Khánh của ngày thường là người lặng lẽ như một cô gái.

Về chuyện điên, người ta có thể bị điên với nhiều lí do nhưng cái gốc của nó xuất phát chắc chắn từ sự cô đơn!

Nghệ sĩ sáng tác là như vậy, lui vào cái cô đơn mới cho ra được những giá trị làm say mê công chúng. Tiếng vỗ tay chỉ là dấu chấm hết cho một thành công, mà để có thành công đó thì nghệ sĩ vắt kiệt sức mình. “Được tiếng khen, ho hen chẳng còn”.

Cô đơn bộc lộ ở nhiều trạng thái: ít nói cũng có, nói như máy khâu cũng có, lặng lẽ với rượu cũng có, đàn đúm say xỉn cũng có. Những cái đó chỉ riêng ai ai biết.

Người đẹp cũng vậy thôi, sau buổi diễn trên sàn catwalk, đến nhà thì rã rượi. Giữ eo giữ cốt để giữ nghề, đến lấy chồng cũng không dễ dàng. Lấy đại gia cũng đầy cạm bẫy, hôm nay là ngọc nhưng ngày mai là giẻ rách.

Người mình yêu có khi lại nghèo, hoặc người ta cũng ngại ngước lên. Cuộc sống vận động không cùng mà đời người ngoảnh đi ngoảnh lại đã bước vào tuổi già.

Một bạn gái của tôi bảo: “Em từng thi tuyển diễn viên, nhưng rồi một hôm xem phim, thấy cảnh một diễn viên nổi tiếng đứng lặng trên sân khấu. Sau tràng vỗ tay điên dại, công chúng đam mê rồi cũng lục tục ra về. Sân khấu phút chốc trở nên mênh mông vắng lặng khủng khiếp.

Nghệ sĩ từ từ ngồi xuống ghế như con tằm đã rã hết tơ. Không còn một ai bên cạnh. Lúc đó xuất hiện một khán giả ở hàng ghế cuối hội trường đi lên: “Để tôi đưa cô về được không”. Chứng kiến cảnh đó, suy nghĩ một đêm em ngộ ra và từ bỏ ý định theo nghệ thuật, vì hiểu rằng mình không thể chịu dược cái áp lực của sự cô đơn”.