Nhiều sai sót gây hậu quả đáng tiếc
Trong thông báo gửi toàn thể hội viên đánh giá cuộc tổng kết “Nhiếp ảnh Nghệ thuật Việt Nam 30 năm đồng hành cùng đất nước đổi mới”, Ban Chấp hành (BCH) Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam (NSNAVN) nhận định sai sót của Chủ tịch Hội Vũ Quốc Khánh: “Chưa tập hợp hết trí tuệ của Ban Chấp hành trong việc thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Tổ chức; Chủ quan trong xác định tính chất cuộc tổng kết, nên đã gửi ảnh tham dự mà không chú ý tính nhạy cảm của người lãnh đạo, dù việc gửi ảnh tham dự không vi phạm quy chế; Không thực hiện đúng trách nhiệm của Chủ tịch Hội đồng Thẩm định để cho một số thành viên hội đồng tự ý bỏ phiếu cho tác phẩm của mình, trong đó có bản thân Chủ tịch Vũ Quốc Khánh”.
Một trong hai sai sót cơ bản của Ban Chấp hành (gồm 11 vị) được chính BCH chỉ ra trong thông báo: “Ngay từ khi góp ý xây dựng Quy chế, Kế hoạch tổ chức của cuộc Tổng kết, đã không phát huy được trách nhiệm quyền hạn khiến không rõ ràng như: Không phân định rõ đây là cuộc tổng kết hay cuộc thi thuần túy. Vì vậy, thiếu kiểm soát trong quá trình thực hiện”. Cụ thể đó là: “Thành viên Ban Tổ chức, Hội đồng Thẩm định vẫn được gửi ảnh tham dự, điều trước đây rất hiếm xảy ra”.
Bất ngờ cho người ngoài cuộc, khi trong thông báo này, có những nhận định nghề nghiệp như: “Ban Chỉ đạo, Ban Tổ chức thiếu những cá nhân có chuyên môn nghiệp vụ có khả năng đảm nhiệm những công việc thuộc chức năng và nhiệm vụ qui định tại Điều lệ và Qui chế của Hội”. Rồi thì hai ban này “Lúng túng trong khâu kiểm tra ảnh gốc, khiến quá trình này kéo dài, dẫn tới không công bố được kết quả thẩm định tác phẩm cho đến ngày khai mạc triển lãm, gây thắc mắc không đáng có trong dư luận”. Và nữa: “Để cho Hội đồng Thẩm định tự ý thay đổi cách thức chấm ảnh đã được Ban Chấp hành thông qua là “thành viên Hội đồng Thẩm định không được bỏ phiếu cho tác phẩm của mình”.
Hội đồng Thẩm định gồm 7 vị còn bị đánh giá như sau trong thông báo: “Không bám sát qui chế thẩm định ảnh, không tuân thủ cách thức chấm ảnh đã được Ban Chấp hành thông qua”. Và nhất là “Hạn chế trong đánh giá, thẩm định tác phẩm”.
Cuối bản thông báo, Ban Chấp hành nhận lỗi trước toàn thể hội viên, nghiêm khắc kiểm điểm phê bình của các ban bệ đã đề cập trên đây, hẹn sẽ kỷ luật các tập thể và cá nhân vi phạm vào dịp cuối năm. Kiểm điểm Chủ tịch Hội vì đã “làm giảm lòng tin của hội viên đối với bản thân ông cũng như tổ chức Hội do mình đứng đầu”.
Vân vân. Một bản thông báo khá nặng, có thể nói nặng nhất trước nay ở Hội NSNAVN.
 |
NSNA Trần Thế Phong.
Lại rút giải vì đâu?
Trong 36 tác phẩm đoạt giải của cuộc tổng kết “Nhiếp ảnh Nghệ thuật Việt Nam 30 năm đồng hành cùng đất nước đổi mới”, cuốn sách ảnh Ánh sáng cuộc sống của Trần Thế Phong đoạt một trong 16 giải C. Ông còn có một tác phẩm, Đồng hành được bày tại triển lãm. (Trong 1793 tác phẩm ảnh và sách ảnh dự cuộc, BTC chọn 204 tác phẩm để triển lãm).
Qua điện thoại, NSNA Trần Thế Phong, hiện sống ở TPHCM, xác nhận với phóng viên Tiền Phong việc trả lại giải, đúng như lời đồn. Ông cho biết từ mấy hôm trước đã gửi thư điện tử cho 11 ủy viên BCH để thông báo việc này.
Lý do Trần Thế Phong từ chối giải theo như ông nói với phóng viên: “Tôi cảm thấy nhiều tác phẩm đoạt giải và trưng bày tại triển lãm không đúng với tiêu chí và thể lệ mà cuộc thi đề ra”. Ngoài ra, ông Phong bày tỏ không đồng tình việc Chủ tịch Hội kiêm nhiệm nhiều vai trò trong cuộc vừa qua, dẫn đến tự bỏ phiếu cho mình. “Tôi mong từ nay về sau những vị ngồi trong hội đồng chấm giải phải tra cứu kỹ thể loại và có sự công tâm trong đánh giá”- ông Phong kết luận. Trần Thế Phong sinh 1969, cho biết đã có trong tay hơn 200 giải thưởng nhiếp ảnh trong nước và quốc tế, ra 10 triển lãm cá nhân và 5 tập sách ảnh.
Như vậy, cùng trả lại giải nhưng tính chất khác nhau: Ông Khánh vì sức ép mà rút, còn Trần Thế Phong thì kiểu như tuyên bố “nghỉ chơi”.
Chiều 28/3, khi tin tức về chuyện rút giải C “mới tinh” loan ra, phóng viên gọi điện cho Phó Chủ tịch Hội Bùi Hỏa Tiễn để hỏi thêm, ông xác nhận có chuyện này, và nói sẽ sớm thông báo đến tác giả Trần Thế Phong cũng như ra thông báo chung. Tuy nhiên, trong bản thông báo nóng hổi trên kia, do chính ông Bùi Hỏa Tiễn ký tên ở dưới, chỉ thấy BCH tuyên bố chấp nhận nguyện vọng của ông Vũ Quốc Khánh rút giải A và giải C, mà không đề cập Trần Thế Phong.
Còn ông Phong, dù xác nhận rút giải nhưng lại kiên quyết không cho biết tác phẩm đoạt giải C và nay quyết định rút đó có tít là gì, chụp gì khiến phóng viên phải tự mò mẫm và được biết đó là cuốn sách ảnh mang tên Ánh sáng cuộc sống như đã thông tin ở trên. Trưởng Ban Kiểm tra của Hội, ông Tạ Hoàng Nguyên cũng xác nhận việc rút giải của Trần Thế Phong- một việc hy hữu của giới, cho nên phóng viên không thể không bỏ công tìm hiểu. Bởi trước nay, thường thì giới nhiếp ảnh hay bị hủy giải, rút giải hơn là tự rút. Ví dụ gần nhất là Liên hoan ảnh khu vực Hà Nội lần 5 (năm 2016) do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Hà Nội tổ chức. BTC cuộc này phải tuyên bố hủy Huy chương vàng đối với tác phẩm Họa sĩ Phan Kế An của tác giả Nguyễn Đắc Như sau khi ảnh này bị giới chuyên môn phát hiện chắp ghép. (Cuộc này, ông Vũ Quốc Khánh vừa làm Trưởng BTC vừa làm Trưởng BGK). Ngoài ra còn loạt ảnh đoạt giải lớn nhỏ bị tố chắp ghép thời gian qua, mà phóng viên sẽ đề cập trong một dịp khác.
Hỏi Trần Thế Phong: “Vừa qua Chủ tịch Hội có phát biểu trên báo rằng một số nhiếp ảnh gia đang tỏ ra cay cú với giải thưởng. Liệu hành động trả lại giải của ông có bị hiểu là do chưa hài lòng với giải C tầm tầm, lẽ ra phải cao hơn?”, Trần Thế Phong đáp: “Tôi không sợ bị hiểu sai, anh em trong giới biết tôi thế nào. Tôi ăn chay trường ba chục năm, chụp những gì tôi rung động, chụp những dự án cho riêng tôi và muốn ảnh mình có ích cho xã hội chứ không màng danh tiếng lợi lộc”.
Hai hôm nay, các hội viên xôn xao khi có tin Hội sẽ thu hồi cuốn sách ảnh tên là Vẻ đẹp đất nước đổi mới, cho rằng khác nào thả gà ra đuổi. Bởi ít nhất 204 tác giả có tác phẩm trong triển lãm được phát sách này (triển lãm Nhiếp ảnh Nghệ thuật Việt Nam 30 năm đồng hành cùng đất nước đổi mới). Trong thông báo của Hội ngày 28/3, con số sách thu hồi nêu lên là 35 cuốn đã phát hành. Chắc chưa kịp gửi đủ cho hơn 200 tác giả mà chỉ có 35. Cũng may.
