Tàu cá nằm bờ vì sợ… bị phạt
Theo thống kê của chi cục thủy sản các tỉnh Nam Trung bộ, hiện có gần 10.000 tàu cá có chiều dài trên 15m, công suất 90 CV trở lên. Chỉ tính riêng ở Khánh Hòa đã có khoảng 9.200 tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên, trong đó có khoảng 1.170 chiếc có chiều dài từ 12m đến dưới 15m. Những tàu cá nói trên lâu nay vẫn quen vươn khơi, bám biển phát triển kinh tế góp phần bảo vệ biển đảo. Nhưng theo Quyết định 1481 của Bộ NN&PTNT, hàng nghìn tàu cá của ngư dân các tỉnh Nam Trung bộ nói riêng và cả nước nói chung sẽ không được ra khơi do tàu cá không đủ điều kiện hoặc đủ điều kiện nhưng không còn hạn mức để ra khơi.
Anh Trần Deo (55 tuổi, xã Phước Đồng, TP Nha Trang, Khánh Hòa) cho biết đang “xao động tinh thần” trước quy định mới tàu phải trên 15m mới được đánh bắt ở vùng khơi. “Nhiều tàu cá ngư dân ở đây đang rơi vào tình trạng “thiếu thước”. Tôi nhẩm tính cũng khoảng 100 tàu cá ở xã tôi phải từ vùng khơi về lại vùng lộng. Nếu nâng cấp tàu đạt tiêu chuẩn để ra khơi nhưng hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản của từng địa phương có số lượng ít như vậy liệu tàu cá của họ có được ra khơi?” - anh Deo băn khoăn. Theo anh Deo, số tiền nâng cấp tàu cá là quá lớn, đóng mới tàu thì còn lớn hơn rất nhiều, điều này ngư dân buộc phải đi vay ngân hàng. Trong khi vay ngân hàng đâu có dễ phải thế chấp nhà cửa, chịu mức lãi cao nếu nâng cấp tàu mà không được ra khơi thì ngư dân đổ nợ.
Ông Nguyễn Trung Hiếu - Trưởng ban quản lý Cảng cá Hòn Rớ và chợ cá Nam Trung bộ (TP Nha Trang) cho biết, hàng trăm tàu cá ở đây đang nằm bờ chờ ý kiến của Bộ NN&PTNT liên quan đến quy định mới tàu dưới 15m không được đánh bắt ở vùng khơi. “Bây giờ những ngư dân có tàu dưới 15m không dám đi và nằm bờ theo dõi ý kiến của cấp trên thôi” - ông Hiếu nói. Theo ông cho biết, Nghị định 42 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản (vừa có hiệu lực) thì tàu không đủ kích thước khi đi khai thác vùng khơi sẽ bị phạt từ 500 - 700 triệu đồng.
Đề xuất sửa đổi quy định
Theo Nghị định 33 (năm 2010) của Chính phủ về quản lý hoạt động khai thác thủy sản, tàu lắp máy có tổng công suất máy chính từ 90 CV trở lên khai thác thủy sản tại vùng khơi và vùng biển cá, không được khai thác thủy sản tại vùng biển ven bờ và vùng lộng. Nhưng theo Luật Thủy sản mới ban hành, việc quản lý tàu cá không căn cứ theo công suất nữa mà phải đảm bảo dài 15m trở lên mới được đánh bắt tại vùng khơi. Bộ NN&PTNT mới đây tiếp tục ra Quyết định 1481 về việc giao hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản vùng khơi cho các tỉnh, thành. Trong đó, tỉnh nhiều nhất là Kiên Giang với 4.060 giấy phép, thấp nhất là TPHCM và Ninh Bình với 50 giấy phép.
Theo ông Trần Ngọc Nhạn - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản Phú Yên, cho biết: Địa phương này hiện có gần 1.200 tàu trên 90CV, nhưng chiếu theo quy định mới (tàu 15m trở lên) thì chỉ có 451 tàu đủ điều kiện. Điều này có nghĩa khoảng trên 700 tàu phải từ vùng khơi trở về vùng lộng đánh bắt thủy sản. Quy định này theo ông Nhạn là đang tồn tại bất cập, tạo ra những khó khăn mang tính đặc thù đối với ngư dân, cần được tháo gỡ.
“Tôi ví dụ nghề câu cá ngừ đại dương chẳng hạn, ngư dân phải ra vùng khơi mới có, chứ vùng lộng đâu có loại cá này. Điều này vô hình trung phát sinh vi phạm của ngư dân, dù không đủ chiều dài trên 15m nhưng vì miếng cơm, manh áo, họ vẫn ra vùng khơi để đánh cá ngừ đại dương. Sản phẩm sau khai thác lại tiếp tục “dính” phải hàng thủy sản xuất khẩu có nguồn gốc bất hợp pháp mà EC đã nhiều lần khuyến nghị” - ông Nhạn nói.
Cải hoán tàu cũng không còn hạn ngạch
Ông Nguyễn Trọng Chánh - Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Khánh Hòa, tỉnh này hiện có 1.366 tàu cá công suất trên 90CV. Theo Quyết định 1481, tỉnh chỉ được cấp hạn ngạch giấy phép khai thác thủy sản vùng khơi cho 768 tàu và 598 tàu còn lại không được ra vùng khơi đánh bắt.
“Bây giờ chúng tôi đề xuất thêm tàu ra vùng khơi, ngư dân cải hoán trên 15m để đủ điều kiện thì cũng không còn hạn ngạch để cấp giấy phép khai thác thủy sản cho vùng này” - ông Chánh nói và cho biết nhu cầu cải hoán, nâng cấp tàu cá dài hơn 15m của ngư dân địa phương rất lớn. “Chúng tôi đã báo cáo Sở NN&PTNT, UBND tỉnh đề xuất Bộ NN&PTNT xem xét lại để tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân bám biển” - ông Chánh cho hay.
Chỉ tính riêng ở Khánh Hòa đã có khoảng 9.200 tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên, trong đó có khoảng 1.170 chiếc có chiều dài từ 12m đến dưới 15m. Những tàu cá nói trên lâu nay vẫn quen vươn khơi, bám biển phát triển kinh tế góp phần bảo vệ biển đảo. Nhưng theo Quyết định 1481 của Bộ NN&PTNT, hàng nghìn tàu cá của ngư dân các tỉnh Nam Trung bộ nói riêng và cả nước nói chung sẽ không được ra khơi do tàu cá không đủ điều kiện hoặc đủ điều kiện nhưng không còn hạn mức để ra khơi.
