Hôm qua (11/5), UBND thành phố Đà Nẵng, QK5 cùng các sở, ban ngành có liên quan đã họp và khảo sát hiện trường tại dự án cải tạo mặt bằng thuộc khu vực kho CK55 (Hòa Phát - Cẩm Lệ) do QK 5 quản lý. Trước thông tin có hàng ngàn ngôi mộ nằm trong dự án, Đà Nẵng và QK 5 quyết định tạm đình chỉ dự án để làm rõ thông tin 400 hay hàng ngàn ngôi mộ người dân, quân binh danh tướng Nguyễn Tri Phương hoặc liệt sĩ đang được chôn cất tại đây…
Trước đó, theo tìm hiểu của chúng tôi, đơn vị khai thác đất với mục đích cải tạo mặt bằng đất quốc phòng (có hợp đồng với QK5) đã bị tố cáo bốc đi hơn 400 ngôi mộ của cả người dân cũng như tướng sĩ của danh tướng Nguyễn Tri Phương.
Biến mất 400 ngôi mộ?
Ông Ngô Đằng, Chủ tịch Hội đồng chư phái tộc Nghi An (tổ 15A, phường Hòa Phát, quận Cẩm Lệ) cho hay, cách đây mấy ngày, khi người dân nói về việc xe múc múc lên nhiều xương người, dân làng Nghi An đã nghi về nghĩa trang gia tộc cùng những nghĩa binh không tên tuổi thuộc thời danh tướng Nguyễn Tri Phương sót lại.
Theo ông Đằng, dưới chế độ cũ, dân làng Nghi An hằng năm vẫn tổ chức tu tạo và cúng âm linh vào ngày 16 tháng Chạp hằng năm. Đến thời kỳ Tổng thống Việt Nam cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu, khu vực này được xây dựng làm kho đạn và sau ngày giải phóng quân đội tiếp quản xây dựng cụm kho CK55 cho đến nay.
Ông Nguyễn Lư (tổ 16C, phường Hòa Phát, quận Cẩm Lệ) cho hay, riêng gia đình ông có 6 ngôi mộ của ông nội, chú, 2 cô và 2 em đã bị đào đi. Trong nghĩa trang hiện có 8 ngôi mộ bị đào dở lòi cả xương ra. Mấy ngày nay, dân làng đang thuê xe cẩu và mua tiểu sành để thu gom và chôn cất lại. Theo ông Đằng, hiện có khoảng 400 ngôi mộ bị biến mất sau khi các đơn vị thi công san lấp mặt bằng.
Ông Mai Xuân Tuấn - Chủ tịch UBND phường Hòa Phát, cho biết lịch sử Đảng bộ của phường ghi rõ, khu vực nghĩa trang Nghi An - Gò Đồ có tới hơn 2 ngàn ngôi mộ. “Nếu bằng mắt thường không thể nhìn thấy được, tìm kỹ mới thấy có nhúm đất nhô lên. Trước đây người dân không được thắp hương vì khu vực này nằm trong kho đạn. Đã có 400 ngôi mộ bị xúc đi như thế”. Ông Tuấn cho hay, trước mắt đã quy tập và chôn cất 10 ngôi mộ vừa mới bị đơn vị thi công xúc lộ thiên, còn nguyên cả xương, răng…
Có thể tôn tạo thành khu di tích
Theo Đại tá Trần Minh Chính- Phó Chủ nhiệm chính trị QK5, việc thông tin có mộ dân, nghĩa binh Nguyễn Tri Phương và mộ liệt sĩ cần phải kiểm tra một cách kỹ lưỡng và chính xác. Nếu đúng là có mộ dân (hiện đã phát hiện 10 mộ, đã quy tập) thì di dời. Nếu có mộ liệt sĩ phải quy tập về nghĩa trang liệt sĩ. Với thông tin hàng ngàn mộ của nghĩa binh Nguyễn Tri Phương thời kỳ chống Pháp, sẽ tôn tạo thành khu di tích.
 |
Một vùng đất nham nhở vì cải tạo mặt bằng đất quốc phòng. Ảnh: Nam Cường
Ông Nguyễn Ngọc Tuấn - Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng đề nghị QK5 cho dừng ngay tất cả việc khai thác đất, cải tạo mặt bằng thao trường quanh dự án. “Sở TN-MT và quận Cẩm Lệ có trách nhiệm tìm hiểu, xử lý nghiêm Cty Tiến Thanh chở đất đá ra ngoài. Sở LĐ,TB&XH làm rõ mồ mả liệt sĩ cũng như nghĩa binh Nguyễn Tri Phương còn Sở VH-TT&DL xác minh nguồn gốc di tích để tôn tạo hoặc di dời” - ông Tuấn cho biết.
Theo Thiếu tướng Nguyễn Đình Tiến - Phó Tư lệnh QK5, hiện đã phát hiện 10 ngôi mộ và quy tập lại. Các ngôi mộ này theo thời gian không được ai chăm sóc, bị che phủ và không còn dấu tích. “Các ngôi mộ khác đang được chúng tôi tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng và thận trọng. Nếu đúng là có mộ binh sĩ của danh tướng Nguyễn Tri Phương thì sẽ đề nghị tôn tạo thành khu di tích để là nơi tham quan và giáo dục cho thế hệ trẻ về lịch sử cha ông”.
Núp bóng cải tạo, tận thu khai khoáng
Sở TN-MT cho hay, Cty Tiến Thanh không cải tạo đất tại chỗ mà chở đi san lấp mặt bằng ở khu vực khác. Công ty này tuy có hợp đồng với Cục Hậu cần Quân khu 5 nhưng UBND thành phố Đà Nẵng chưa cho phép thì đây vẫn là hoạt động trái phép, đồng thời trước đó Sở cũng đã nhiều lần kiểm tra, đình chỉ nhưng doanh nghiệp này vẫn lén lút hoạt động.
“Khi Sở chưa cấp phép thì đó là hoạt động vi phạm pháp luật. Nhiều lần chúng tôi muốn vào kiểm tra nhưng đâu có được. Họ núp bóng cải tạo để tận thu khai khoáng” - ông Nguyễn Điểu, Giám đốc Sở TN-MT, nói. Theo ông Lê Văn Sơn - Chủ tịch UBND quận Cẩm Lệ, nhìn vào hiện trạng ở dự án CK55, không ai nghĩ rằng đó là cải tạo mặt bằng. “Không thể chấp nhận được đó là cải tạo mặt bằng. Đó là khai thác đất” - ông Sơn nói.
Sẵn sàng đi tù nếu có hàng trăm ngôi mộ!
Làm việc với phóng viên, ông Nguyễn Văn Thanh – đại diện Cty Tiến Thanh cho hay, bản thân ông cũng như những người trong Cty không hề hay biết dưới dự án đó có mộ. “Lỗi của chúng tôi là chủ quan, cứ nghĩ đã là đất quốc phòng thì không còn mồ mả nên cứ thế mà làm. Việc 10 ngôi mộ là có thật, còn 400 hay mấy ngàn ngôi mộ như thông tin dư luận theo tôi không có. Nếu xác minh được có 400 ngôi mộ bị chúng tôi xúc đổ đi, tôi sẵn sàng đi tù”. Theo ông Thanh, Cty ông hợp đồng cải tạo mặt bằng với QK5 vào năm 2014, chưa chở được một khối đất đá nào ra ngoài. “Sau khi cải tạo xong, còn đất thừa mới được chở đi chỗ khác” – ông Thanh nói.
