Hạn hán nghiêm trọng, nhiều hồ thủy điện xấp xỉ mực nước chết

Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) ngày 26/7 cho biết, do tính đến thời điểm hiện tại, tổng lượng nước đang tích trong các hồ thủy điện hiện chỉ còn 6,22 tỷ m3. Lượng nước hụt so với mức nước dâng bình thường là 29,37 tỷ m3, tương ứng sản lượng điện 12,49 tỷ kWh. Mực nước nhiều hồ thủy điện xuống rất thấp, xấp xỉ mực mước chết.

So với cùng kỳ năm ngoái, tổng thể tích nước trong tất cả các hồ thủy điện thấp hơn 7,46 tỷ m3, tương ứng với sản lượng phát từ thủy điện thấp hơn cùng kỳ năm ngoái lên tới 3,38 tỷ kWh. Ở miền Bắc, ngoại trừ hồ Bản Chát (Tuyên Quang) có lưu lượng nước về đạt giá trị trung bình nhiều năm (TBNN), các hồ khác đều có nước về thấp. Đặc biệt lưu lượng nước về trên dòng sông Đà tiếp tục thấp, trong đó tính tới thời điểm hiện tại, lưu lượng nước về trung bình ngày của hồ Sơn La chỉ đạt ~ 2100 m3/s, thấp hơn nhiều so với giá trị TBNN (~ 3800 m3/s).

Mặc dù theo quy luật hàng năm, thời điểm này là giữa mùa lũ chính vụ nhưng đến thời điểm hiện tại nhiều hồ đã về gần đến mực nước chết, khả năng khai thác cả về phát điện và xả nước phục vụ dân sinh đều rất hạn chế. Nhiều hồ thủy điện của các đơn vị thuộc EVN trên khắp toàn quốc có mực nước thấp hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái.

Cụ thể, hồ Lai Châu thấp hơn 15,92m; hồ Bản Chát thấp hơn 13,29m; hồ Sơn La thấp hơn 18,89m; hồ Hoà Bình thấp hơn 10,5m; hồ Bản Vẽ thấp hơn 7,41m; hồ Trung Sơn thấp hơn 2,11m; hồ Quảng Trị thấp hơn 9,32m; hồ Sông Bung 2 thấp hơn 2,94m; hồ Vĩnh Sơn A thấp hơn 2,11m; Vĩnh Sơn B thấp hơn 4,34m; hồ Pleikrông thấp hơn 5,42m; hồ Ialy thấp hơn 9,32m; hồ Sê San 4 thấp hơn 3,46m; hồ Kanak thấp hơn 6,87m; hồ Buôn Tua Srah thấp hơn 4,29m; hồ Sông Tranh 2 thấp hơn 9,32m; hồ Thác Mơ thấp hơn 5,81m; hồ Hàm Thuận thấp hơn 7,24m ...

Bên cạnh đó, các hồ thủy điện của các đơn vị ngoài EVN cũng trong tình trạng tương tự, như hồ Hủa Na thấp hơn 3,21m; hồ Cửa Đạt thấp hơn 3,95m; hồ Nậm Chiến 1 thấp hơn 6,7m; hồ Hương Sơn thấp hơn 5,46m; hồ Sông Tranh 3 thấp hơn 103,57m; hồ Đăk Mi 3 thấp hơn 3m; hồ Đăk Mi 4A thấp hơn 2m; hồ Đam Bri thấp hơn5,28m.

Thủ tướng Chính phủ vừa có Công điện về việc tập trung ứng phó với nắng nóng kéo dài, hạn hán và xâm nhập mặn tại khu vực Trung Bộ, trong đó nêu rõ: thời tiết diễn biến bất thường, tình trạng nắng nóng diện rộng xảy ra liên tiếp, kéo dài trong nhiều ngày, nhất là ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên. Đặc biệt, các đợt nắng nóng gay gắt xảy ra từ ngày 9 đến 12 và từ 20 đến 23/6 vừa qua với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 37 - 40oC, một số nơi ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình nhiệt độ đo được cao nhất trong lịch sử. Tổng lượng mưa từ đầu vụ Hè Thu đến nay thiếu hụt so với trung bình nhiều năm khá lớn, dung tích trữ ở nhiều hồ chứa thủy lợi, thủy điện chỉ còn khoảng 20 - 60% dung tích thiết kế, thấp hơn so với trung bình nhiều năm, nhiều hồ chứa nhỏ đã cạn nước. 

Theo dự báo của Tổng cục Khí tượng thủy văn, thời gian tới, nắng nóng có thể còn tiếp tục xảy ra tại khu vực Trung Bộ, vùng núi phía Tây Trung Bộ có khả năng xảy ra nắng nóng gay gắt, lượng dòng chảy trên các sông tiếp tục suy giảm và thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, nhất là tại các tỉnh Quảng Nam, Bình Định và Phú Yên, nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước diện rộng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu cấp bách nâng cao nhận thức của các cấp, ngành, tổ chức, đơn vị và người dân để thay đổi, nhận thức, chủ động sử dụng tiết kiệm điện, nước, ứng phó với tình trạng hạn hán, thiếu nước có thể thường xuyên xảy ra.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết sẽ thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc chủ động bảo đảm cung ứng điện cho sản xuất, sinh hoạt của nhân dân; tăng cường sử dụng các nguồn điện, ưu tiên dành nước của các hồ chứa thủy điện phục vụ phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; bảo đảm cung cấp điện cho các trạm bơm phục vụ phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn; phối hợp với các cơ quan truyền thông làm tốt công tác phổ biến, tuyên truyền ý thức sử dụng tiết kiệm điện, đặc biệt là trong các tháng mùa khô.

Trước tình hình nhu cầu phụ tải điện tăng cao và yêu cầu cấp thiết phải đảm bảo cấp nước hạ du đáp ứng cho sinh hoạt và trồng trọt của người dân các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Tổng Công ty Phát điện 3 (GENCO3) cho biết, Công ty Thủy điện Buôn Kuốp (đơn vị thành viên của GENCO3) đã triển khai nhiều phương án khai thác nguồn nước hợp lý. Trong đó thử nghiêm vận hành các tổ máy ở mực nước thấp hơn mực nước chết để đáp ứng công suất huy động của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và đảm bảo cấp đủ lưu lượng nước cho hạ du. Trong hai tháng 5 và 6/2019, lưu lượng nước cấp cho hạ du bình quân đạt 52,3m³/s bằng 132% lưu lượng nước về hồ, tổng khối lượng nước cấp cho hạ du đạt hơn 276 triệu m³. Tính đến ngày 23/7/2019, tổng sản lượng điện sản xuất của Công ty Thủy điện Buôn Kuốp là 808 triệu kWh, đạt 35% so với kế hoạch năm 2019.

Mực nước tại cửa nhận nước Nhà máy thủy điện Buôn Tua Srah giảm thấp

Tuy nhiên, việc duy trì điều kiện vận hành ở mực nước chết như hiện nay luôn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro có thể làm ảnh hưởng đến thiết bị trong các nhà máy. Công ty Thủy điện Buôn Kuốp đã yêu cầu lực lượng vận hành, sửa chữa tập trung cao độ, kiểm tra đánh giá các thông số vận hành, kịp thời phát hiện các bất thường thiết bị, tích cực khắc phục, sửa chữa nhanh chóng, đảm bảo các tổ máy luôn sẵn sàng đáp ứng theo huy động của Điều độ hệ thống điện; thường xuyên kiểm tra an toàn hồ, đập, tính toán, dự đoán lưu lượng nước về và điều tiết để khai thác theo phương án tối ưu nhất có thể.

Đồng thời, Công ty đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương hai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông lập kế hoạch điều tiết các hồ chứa phù hợp với từng vụ mùa nhằm đáp ứng như cầu sử dụng nước của địa phương; chủ động xây dựng quy chế phối hợp với các hồ chứa trên cùng bậc thang (bao gồm các hồ: Srêpôk 4, Hòa Phú, Krông Nô 2 và 3). Theo đó, các thông số vận hành, thủy văn, kế hoạch công tác sửa chữa bảo dưỡng… được các đơn vị trao đổi, cập nhật thường xuyên để kịp thời phối hợp điều tiết khai thác các nhà máy điện hiệu quả, tối ưu nguồn nước.