Mới đây, cuối năm 2019, tại Hà Nội, “gã khùng” Trần Văn Cường (sinh năm 1991, Bí thư chi đoàn tổ dân phố Tân Bình, thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang) còn được trao Giải thưởng Lương Định Của, một giải thưởng nhằm vinh danh những thanh niên nông thôn tiêu biểu có thành tích đặc biệt xuất sắc trong các lĩnh vực.
Đau đáu biển sẽ “chết” vì… rác
Ngoài những đóng góp cho cộng đồng, xã hội, cũng như các hoạt động Đoàn, Hội tại địa phương, ngư dân trẻ Trần Văn Cường được biết tới là người có hành động bảo vệ môi trường biển “không giống ai”.
Cường kể, anh theo người lớn lên tàu cá ra khơi xa đánh bắt hải sản từ 15 năm nay. Những lần ra khơi, anh tận mắt chứng kiến bà con ngư dân, khách du lịch cứ vô tư xả rác thải nhựa, chai lọ, vỏ lon xuống lòng đại dương. “Nếu ai cũng thiếu ý thức, cứ vô tư xả rác thải nhựa xuống biển như vậy, đến lúc nào đó lòng đại dương chỉ còn rác và rác. Nếu rác này không được vớt, dọn thì nguy cơ biển ô nhiễm sẽ rất cao, tôm cá sẽ không còn sống được nữa. Lúc đó, ngư dân lại là người chịu thiệt, thất thu trước tiên. Từ suy nghĩ đó, cứ mỗi lần ra khơi làm nghề, hễ thấy vỏ lon bia, chai nhựa hay bao bì nylon trôi nổi là em lại vớt lên khoang tàu, đưa vào bờ xử lý”, Cường chia sẻ.
Ban đầu nhiều người thấy anh làm như vậy tưởng anh bị “khùng”. Họ trêu chọc, thậm chí thấy anh xuất hiện là họ vứt rác xuống biển. Nhưng anh vẫn lẳng lặng vớt rác, bỏ ngoài tai những tiếng cười châm chọc. Dụng cụ “chuyên dụng” vớt rác trên đại dương của “gã khùng” Trần Văn Cường cũng khá đơn giản. Đó là những vây lưới, rổ cá bị hư hỏng được tận dụng lại thành những cần vợt, đồ chứa đựng rác. Cường ưu tiên bố trí một khoang riêng trên chiếc tàu cá đánh bắt xa bờ của mình để chứa rác.
Cường cho biết, mỗi năm anh theo tàu cá gia đình đi biển hơn 6 tháng. Bình quân mỗi tháng có từ 4 đến 5 chuyến biển, đi dài ngày nhất là những đợt ra ngư trường Hoàng Sa, kéo dài đến nửa tháng. Tất cả những chuyến đi biển trở về, trên tàu cá của Cường đều có “chiến lợi phẩm” là rác thải nhựa, vỏ lon, chai lọ. Sau khi đưa lên bờ, anh phân loại để xử lý hoặc gom bán phế liệu đồng nát. Mỗi đợt như vậy, Cường thu được khoảng 300.000 đồng.
Nhặt rác để gây quỹ hiếu học
Điều đáng nói, số tiền bán vỏ lon, rác thải nhựa vớt về từ biển, Cường chuyển cho chi đoàn để gây quỹ giúp đỡ học sinh nghèo hiếu học trên địa bàn. “Số tiền thu được từ nhặt rác trên biển không nhiều nhưng lại là niềm vui đối với em, vừa có nguồn để gây quỹ cho chi đoàn, vừa làm cho biển sạch hơn. Ban đầu, thấy em làm việc “bao đồng” thế này, không ít người xì xàm, bàn tán, trêu chọc. Họ bảo rằng hơi đâu mà lo mấy chuyện đó, kiếm thêm mấy đồng mần chi. Nhưng ai chê cười cứ mặc kệ. Em thấy nó bổ ích thì làm thôi. Giá như tàu cá nào đi biển cũng nhặt rác, hoặc nhặt ở trong bờ cũng được, lúc đó biển sẽ sạch sẽ biết chừng nào”, Cường nói.
Cường mong muốn nhân rộng mô hình vớt rác trên biển ra nhiều tàu cá khác trong toàn tỉnh TT-Huế và các tỉnh bạn. “Mong muốn là vậy nhưng em thấy tiếng nói của mình chưa đủ trọng lượng để tác động đến nhiều người. Em mong trên mỗi tàu cá phải có ít nhất một thùng rác bằng inox để đựng các bao bì ni lông, tránh vứt thẳng xuống biển ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản. Đó cũng là cách để làm sạch môi trường biển và ven bờ biển mà không cần nhiều đợt ra quân làm vệ sinh bãi biển hằng tuần như hiện nay”, Cường chia sẻ.
“Gã khùng” Trần Văn Cường còn cho biết, ở một số tỉnh ven biển, ngư dân đã tổ chức theo hội nhóm để tuyên truyền, vận động, yêu cầu cam kết không vứt rác xuống biển mà phải gom nhặt chúng đưa vào bờ. Cường cho rằng, nếu các cấp chính quyền, các tổ chức, đoàn thể ở TT-Huế cùng đồng lòng vào cuộc thì mô hình vớt rác trên biển như anh đang làm sẽ được nhân rộng.
Theo anh Lê Hoành Thành, Bí thư Đoàn Thanh niên thị trấn Thuận An, mô hình vớt, thu gom rác thải nhựa trên biển của Trần Văn Cường là rất đáng biểu dương, nhân rộng. Bước đầu nhiều ngư dân đã thay đổi nhận thức, ý thức hơn trong việc xả rác ra đại dương. “Thời gian tới, Đoàn cơ sở sẽ tổ chức thu gom, tận dụng các lưới cũ do các tàu cá hỗ trợ, sau đó mang đi cải tạo thành các túi đựng rác để phân phát cho thuyền viên khi ra khơi, nhằm nhân rộng mô hình vớt rác trên biển đầy ý nghĩa này”, anh Thành cho biết.
“Gã khùng” Trần Văn Cường không chỉ là điển hình ngư dân sản xuất giỏi, mà còn đảm đương vai trò Bí thư chi đoàn cơ sở, Chủ nhiệm Câu lạc bộ “Ngư dân trẻ vươn khơi bám biển” của thị trấn Thuận An, với khoảng 30 thành viên. Ở các vị trí này, Cường luôn tuyên truyền, vận động các bạn đồng nghiệp và ngư dân cùng hành động nhặt rác trên biển; đồng thời, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, bỏ thói quen xả rác xuống biển lâu nay.
