Theo các nhà nghiên cứu, khu mộ cổ được xây dựng bằng chất liệu đá ong, một trong những quần thể mộ tương đối lớn ở khu vực phía Nam. Với mật độ dày đặc, đây có thể là nghĩa địa cổ gắn với quá trình di dân của người Việt từ Đàng Ngoài vào khai phá vùng đất Sài Gòn – Gia Định xưa.
Khu mộ cổ có kết cấu, trang trí được đánh giá độc đáo, gồm tượng mô phỏng hình sập chân quỳ ở các bệ thờ, mái lợp giả ngói âm dương, trụ búp sen và bình phong... Quan tài làm bằng gỗ kết hợp các chất liệu khác được vẽ hoa cúc, chạm trổ, sơn son thiếp vàng.
Chủ nhân ngôi mộ được táng bằng kỹ thuật đổ nhựa thông, sử dụng hạt thực vật chống khuẩn, chiếu cói, than tro… cho thấy sự kế thừa truyền thống của người Việt từ Bắc vào Nam trên hành trình mở cõi từ thế kỷ 17 đến 19.
Khu mộ vốn nằm trên khu đất cao ráo nhưng do quá trình san lấp mặt bằng xây dựng dự án từ năm 2004 khiến hiện trạng quần thể mộ bị ngập chìm trong nước, sình lầy với nhiều cây cối đặc trưng vùng đất phèn mặn như dừa nước, đước, cỏ lác…
Sở Văn hóa thành phố cho biết, để phục vụ công tác nghiên cứu, kiến trúc ngôi mộ song táng (trong số 8 ngôi mộ cổ này) được phục dựng tại Khu mộ cổ Gò cây Quéo (phường Bình Trưng Đông, quận 2).
Những đặc điểm văn hóa này đã góp phần tạo ra một giá trị văn hóa phương Nam của người Việt trên hành trình mở cõi mà những dấu tích hiện tồn để nhận diện, nghiên cứu có sự đóng góp của quần thể mộ trên.
Giám đốc Bảo tàng Lịch sử TP HCM Hoàng Anh Tuấn cho rằng, thông qua quần thể mộ có thể tìm hiểm thêm về đặc điểm, giá trị văn hóa phương Nam từ những ngày đầu. “Khu mộ song táng khá khác biệt so với những mộ cổ được phát hiện trước đây. Trong những di vật thu được có tấm bia khắc chữ Đại Nam cũng tiết lộ về tuổi của ngôi mộ", ông Tuấn nói.
Trước đó, UBND TP HCM giao Bảo tàng Lịch sử TP HCM phối hợp cùng Đại học KHXH&NV, Viện Khoa học Xã hội Nam bộ tiến hành khai quật 8 ngôi mộ cổ trên. Việc khai quật nhằm giải phóng mặt bằng, phục vụ dự án khu nhà ở - thương mại - dịch vụ tại Khu đô thị 87 ha thuộc phường An Phú, quận 2.
