Dự kiến giá hơn 1,5 tỷ đồng
Nhà đấu giá Pháp AuctionArt miêu tả khẩu súng lục ổ quay Lefaucheux 7mm là “vũ khí nổi tiếng nhất trong lịch sử nghệ thuật”. Người ta dự đoán giá chốt cho khẩu súng này là 67.000 USD (hơn 1,5 tỷ đồng).
“Một số bằng chứng cho thấy đây chính là khẩu súng mà Van Gogh dùng để kết liễu đời mình. Nó được tìm thấy ở nơi Van Gogh bắn mình. Cỡ nòng bằng đường kính viên đạn mà bác sĩ lấy ra từ cơ thể người nghệ sĩ. Các nghiên cứu khoa học cho thấy súng nằm trong đất từ những năm 1890”, AuctionArt tuyên bố. Nhà đấu giá nói thêm rằng, khẩu súng lục là một loại vũ khí có độ sát thương thấp, điều này có thể giải thích vì sao Van Gogh không tử vong ngay sau khi tự bắn mình.
Bức “Chân dung bác sĩ Gachet” Van Gogh vẽ năm 1890 và được bán năm 1990 với giá 82,5 triệu USD. Ảnh: National Gallery “Càng nghĩ về nó tôi càng nhận ra rằng, không có gì nghệ thuật hơn là yêu thương người khác” - Danh họa Hà Lan Vincent Van Gogh
Khẩu súng trước đây được trưng bày cho công chúng xem hồi năm 2012 và tại Bảo tàng Van Gogh ở thủ đô Amsterdam của Hà Lan năm 2016. Đây sẽ là lần đầu tiên nó được đem bán đấu giá. Martin Bailey, một nhà nghiên cứu về Van Gogh và là tác giả cuốn “Starry Night: Van Gogh at the Asylum”, nói với CNN rằng, Lefaucheux 7mm rất có thể chính là khẩu súng mà danh họa Hà Lan dùng để quyên sinh. “Các chuyên gia tin rằng, nó bị chôn vùi nhiều thập kỷ, cỡ nòng đúng với điều mà bác sĩ của Van Gogh nói, được tìm thấy tại khu vực được cho là nơi vụ nổ súng diễn ra. Nhưng không có bằng chứng chắn chắn”, ông Bailey nói. Ông hy vọng khẩu súng sẽ được một người có tinh thần trách nhiệm mua và trân trọng nó, không trưng bày nó như một “dấu tích ghê rợn”.
Vụ nổ súng trên cánh đồng
Khẩu súng được một nông dân tìm thấy vào năm 1965 trên một cách đồng thuộc làng Auvers-sur-Oise ở phía bắc thủ đô Paris của Pháp. Đây là nơi Van Gogh sống những tháng cuối đời trong trầm cảm và đói nghèo. Nó cũng được tìm thấy ở chính cánh đồng mà người ta tin rằng danh họa tự bắn vào phần giữa ngực và bụng mình hồi tháng 7/1890. Người nông dân sau đó đưa khẩu súng cho chủ một nhà trọ trong làng. Gia đình người này giờ đem súng ra đấu giá.
Khẩu súng lục mà Vincent van Gogh dùng để tự sát. Ảnh: AP Tài liệu của Adeline Ravoux (có bố mẹ quản lý nhà trọ Ravoux vào thời gian Van Gogh ở đó), nêu chi tiết về ngày nổ súng 27/7/1890. Gia đình Ravoux quen với việc danh họa ăn sáng xong, rời nhà trọ tới làm việc trên cánh đồng gần đó rồi trở về ăn tối vào lúc hoàng hôn.
Nhưng hôm đó họa sĩ trở về nhà trọ muộn hơn thường lệ, vào khoảng 9 giờ tối, tay ôm bụng. Nghe tiếng Van Gogh rên rỉ, bố mẹ Ravoux tới phòng họa sĩ để xem xét, thấy ông nằm trên giường, kêu to. Khi bố Ravoux hỏi Van Gogh bị làm sao, họa sĩ trả lời: “Tôi cố tự giết mình”. Van Gogh qua đời 36 giờ sau đó, hưởng dương 37 tuổi. Trước đó, các bác sĩ chỉ băng bó vết thương mà không giúp được gì hơn.
Đó không phải là lần duy nhất Van Gogh tự gây tổn thương cho ông. Năm 1888, ông dùng một chiếc dao cạo để cắt dái tai trái của mình, gói vào mẩu giấy và chuyển tới một nhà thổ mà ông thường lui tới ở thành phố Arles của Pháp.
Sau khi Van Gogh qua đời, người ta mới nhận thấy tài năng kiệt xuất của ông, mới thấy được sự hội tụ giữa sức sáng tạo vô bờ bến và một chút điên cuồng. Danh họa từng nói: “Tôi đặt trái tim và tầm hồn mình vào tác phẩm và đánh mất trí óc của mình trong quá trình ấy”. Ông cũng nói: “Tôi mơ về vẽ tranh và rồi tôi vẽ giấc mơ của tôi”.
Trong hơn một thập kỷ, Van Gogh tạo ra khoảng 2.100 tác phẩm nghệ thuật, trong đó có khoảng 860 bức tranh sơn dầu và hầu hết được vẽ trong hai năm cuối đời ông. Tuy nhiên, lúc sinh thời, ông chỉ bán được bức duy nhất là “Vườn nho đỏ ở Arles” (hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Pushkin ở thủ đô Mátxcơva của Nga).
Ngày nay, những tác phẩm của ông thuộc hàng đắt nhất thế giới (thông qua các cuộc bán đấu giá). Ví dụ, bức “Chân dung bác sĩ Gachet” Van Gogh vẽ năm 1890 và được bán năm 1990 với giá 82,5 triệu USD (tính theo giá năm 2019 là xấp xỉ 160 triệu USD). Bức “Hoa diên vỹ” Van Gogh vẽ năm 1889 và được bán năm 1987 với giá 53,9 triệu USD (tức 120 triệu USD nếu tính theo giá hiện nay).
Ở Hà Lan hiện có bảo tàng mang tên Van Gogh, là nơi lưu giữ bộ sưu tập lớn nhất thế giới về tranh và phác họa của ông. Bảo tàng Van Gogh khánh thành năm 1973 ở Amsterdam, trở thành bảo tàng nổi tiếng thứ nhì ở Hà Lan (sau bảo tàng quốc gia), mỗi năm tiếp đón hàng triệu khách tham quan.
Triển lãm “Ấn tượng phản chiếu: Van Gogh và tác phẩm” đang diễn ra tại B1-R3, Royal City (72A Nguyễn Trãi, Hà Nội). 35 tác phẩm của danh họa Van Gogh được trưng bày sống động trong phiên bản kỹ thuật số. Triển lãm kéo dài đến hết ngày 9/4.
