Tâm tưởng của nhân dân và chính quyền nơi đây cũng như các tăng ni, phật tử chính là nhằm khôi phục lại tinh thần tu học theo thiền phái Trúc Lâm, tôn vinh giá trị tinh thần Phật giáo đời Trần đã góp phần tạo nên sức mạnh cho dân tộc đánh thắng ngoại xâm.
Vùng núi này ngày xưa thuộc thái ấp của Thái sư Trần Thủ Độ và phu nhân là bà Linh Từ Quốc Mẫu Trần Thị Dung, những người có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên-Mông lần thứ nhất.
Đặc biệt hơn, vùng này từ thời Lý - Trần đã là vùng đất Phật với nhiều chùa như chùa Hang Chàm, chùa Nguyệt Nham, chùa Liễu Đê, chùa Kem v.v… Cách đỉnh Đền Vua 15km về phía Đông Bắc là chùa Vĩnh Nghiêm (còn gọi là chùa La) thuộc thiền phái Trúc Lâm do vua Trần Nhân Tông sáng lập từ thế kỷ XIII - nơi Trúc Lâm Tam tổ từng trụ trì và thuyết pháp, đào tạo tăng ni.
Công trình Thiền viện Trúc Lâm Phượng Hoàng có tổng kinh phí khoảng 100 tỷ đồng thông qua phương thức xã hội hóa. Lễ đặt đá xây dựng Thiền viện dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 2-11 năm Tân Mão (tức ngày 26-11-2011).
