Tuy nhiên, trước “sức ép” từ các dự án đô thị hóa, đến nay các công trình kiến trúc của người Pháp tại Đà Nẵng dần biến mất, Theo thống kê, Đà Nẵng hiện chỉ còn 8 công trình kiến trúc Pháp mang đậm dấu ấn lịch sử và có nhiều giá trị văn hóa, lịch sử. Có thể kể đến như số 42 Bạch Đằng, Bảo tàng Chăm, số 18 Trần Phú, số 01 Pasteur…
 |
Công trình số 42 Bạch Đằng được cải tạo để chuyển Bảo tàng Đà Nẵng về - Ảnh: Nguyễn Thành |
TS. KTS Lê Minh Sơn (Trưởng bộ môn Kiến trúc, Đại học Bách khoa Đà Nẵng) là người đã sưu tầm rất nhiều tư liệu, hình ảnh về các công trình kiến trúc cổ của Pháp ở Đà Nẵng từ nhiều nguồn trong và ngoài nước. Ông Sơn cho biết: Nhiều công trình kiến trúc giá trị đã bị phá bỏ để nhường “đất vàng” cho những dự án, công trình cao tầng, để lại nỗi buồn cho những người tâm huyết, say mê với những kiến trúc cổ. Những công trình ngoài ý nghĩa về mặt kiến trúc, có còn ý nghĩa rất lớn về các giá trị tuổi thọ, văn hóa, lịch sử, giáo dục…hết sức ý nghĩa. Đây là những “kho báu” di sản mà khi mất đi, thành phố sẽ không bao giờ lấy lại được.
Ông Huỳnh Đinh Quốc Thiện, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng, cho biết: Tất cả các công trình kiến trúc Pháp hiện nay trên địa bàn đều do các tổ chức, cá nhân đang quản lý, nhưng đứng dưới góc độ di sản văn hóa, Bảo tàng đã động viên, chia sẻ, tư vấn để lưu giữ những giá trị cổ của công trình. Các công trình nếu có trùng tu, tôn tạo sẽ được tư vấn để không phá vỡ kiến trúc ban đầu của công trình.
Ông Thiện ví dụ về công trình kiến trúc Pháp ở số 42 Bạch Đằng đang cải tạo để di dời Bảo tàng Đà Nẵng ra khỏi nền Di tích Quốc gia đặc biệt Thành Điện Hải. Toàn bộ kiến trúc công trình tại 42 Bạch Đằng từ mặt tiền, cửa ngõ, kết cấu đều được giữ nguyên giá trị gốc. Hay biệt thự ở số 01 Pasteur là một trong những công trình có kiến trúc độc đáo. Hiện nay công trình này đang là trụ sở của Hội Liên hiệp phụ nữ TP sử dụng. Theo các chuyên gia, mặc dù công trình này chức năng là biệt thự nhưng là công trình Art - deco duy nhất còn lại ở Đà Nẵng. Công trình này vừa qua cũng đã được cải tạo xong, với sự tư vấn kỹ càng của các chuyên gia.
Bảo tàng Đà Nẵng tư vấn cho Hội Liên hiệp phụ nữ thành phố chuyển đổi nơi đây thành không gian trưng bày truyền thống áo dài phụ nữ Việt Nam, giới thiệu những câu chuyện về phụ nữ Đà Nẵng và những đóng góp của phụ nữ trong hành trình lịch sử trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
