Chiến tranh Syria – Thổ Nhĩ Kỳ đã cận kề?

Thổ Nhĩ Kỳ đưa quan áp sát biên giới với Syria.

Vụ đấu pháo mới đây nhất xảy ra hôm qua, ngày 7-10 (theo giờ khu vực). Hãng thông tấn ITAR-TASS cho biết, loạt pháo bắt từ Syria rơi xuống địa phận Haita thuộc Thổ Nhĩ Kỳ, cách khu dân cư khoảng 200m, cách đường biên Syria – Thổ Nhĩ Kỳ 150 mét.

"Các đơn vị biên phòng của chúng tôi ngay lập tức bắn trả. Loạt súng cối có thể đã được thực hiện bởi các lực lượng an ninh của Cộng hòa Ả Rập Syria" – ITAR – TASS dẫn lời quan chức Ankara cho biết. Nguồn tin cũng khẳng định, không có thương vong trong vụ nổ pháo trên.

Thông tin từ truyền thông khu vực, tính đến vụ đấu pháo ngày 7-10, đã có hơn 10 đợt đấu pháo qua biên giới Syria – Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra, một số binh sĩ Syria tử thương. Hành động đáp trả bằng quân sự của Ankara và Damascus đang khiến giới quan sát cảm nhận rõ ràng hơn sức nóng trong quan hệ giữa hai nước, một thời từng là đồng minh thân cận tại khu vực.

Trong bối cảnh mà chính quyền Tổng thống Bashar al - Assad bày tỏ sự “không hài lòng” trước việc Ankara công khai ủng hộ phe đối lập chống lại Damascus kể từ khi bạo loạn nước này bùng phát (hồi tháng 3-2011), không ít chuyên gia quốc tế nhận định, “giọt nước sắp tràn ly”.

Ngày 6-10, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ thông qua dự luật cho phép lực lượng phòng không, không quân nước này được bắn hạ máy bay và máy bay trực thăng Syria gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ ít nhất là 10 km.

Trước đó, trong một động thái được xem là “bật đèn xanh” cho quân đội tấn công Syria, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ ủy quyền chính phủ tiến hành các hoạt động quân sự bên ngoài đất nước trong trường hợp tiếp diễn các cuộc tấn công từ phía Syria.

Ngày 7-10, Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan một lần nữa nhấn mạnh và đề nghị các đồng minh trong Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) cho đánh giá về những gì đã xảy ra.

Thủ tướng Erdogan tuyên bố: “Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn nền hòa bình trong khu vực, chứ không phải là chiến tranh. Chúng tôi hiểu chiến tranh sẽ dẫn đến hậu quả tai hại như thế nào. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ đủ khả năng bảo vệ các công dân của mình cùng sự toàn vẹn của biên giới quốc gia, và không nên nắn gân chúng tôi. Chính phủ Syria tuyên cáo rằng việc bắn đất Thổ chỉ là tai nạn ngẫu nhiên. Tuy vậy, cũng chính điều tương tự đã xảy ra tại tỉnh Hatai. Ngẫu nhiên kiểu gì mà hết vụ nọ đến vụ kia tái diễn mỗi ngày. Tôi kêu gọi tất cả các đồng minh hãy lưu ý đến tình trạng này”.

Nhận định về những động thái của chính quyề Ankara, Ajdar Kurtov, Viện Đánh giá chiến lược Nga, phân tích: “Những tuyên bố đưa ra từ phía ban lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, tự nó đã bộc lộ tất cả. Đó không chỉ đơn thuần là những ngôn từ hiếu chiến mà là mệnh lệnh chính trị cho các lực lượng vũ trang trong trường hợp nảy sinh sự cần thiết vượt biên giới và tiến hành chiến sự trên lãnh thổ Syria. Như vậy không phải là chiến tranh hay sao? Mặc dù, hiển nhiên, các nhà quân sự và chính trị Thổ Nhĩ Kỳ nên suy nghĩ kỹ lưỡng hàng chục lần trước khi bắt tay thực hiện cuộc xâm nhập quân sự”.

Trên thực tế, cả NATO, Ankara lẫn Damascus đều nhận thức rất rõ nguy cơ một khi bùng nổ xung đột với láng giềng Ankara. Ngay sau khi nổ ra đợt pháo kích, Syria đã nhận trách nhiệm về sự việc, đồng thời cam kết không để xảy ra những sự cố như vậy trong thời gian tới.

Trong khi đó, Ankara và NATO cũng mường tượng được mức độ nguy hại của việc bắt đầu chiến tranh với Damascus. Syria có quân đội mạnh, được huấn luyện và vũ trang tốt, đặc biệt là sự ủng hộ của Nga và Trung Quốc trên bình diện Liên Hợp Quốc. Một khi không có sự cho phép của hai thành viên Hội đồng Bảo an, thì sự sự can thiệp của NATO vào Syria vô tình càng gia tăng vị thế của Tổng thống Bashar al – Assad tại Trung Đông, điều mà phương Tây không hề muốn.

Bên cạnh đó, tấn công Syria, vô tình biến Thổ Nhĩ Kỳ trở thành chiến địa thứ hai trong khu vực.

Sergei Seriogichev, Viện nghiên cứu Viễn Đông (Viện Hàn lâm khoa học Nga) cảnh báo: “Thổ Nhĩ Kỳ hiện còn kiềm chế bởi thiếu sự hỗ trợ công khai và chính thức của Washington cùng những quốc gia then chốt khác trong NATO. Yếu tố cộng thêm nữa là người Thổ đang lo ngại rằng trong trường hợp tự mình chủ động xâm lược, sẽ có thể khiến bùng phát vấn đề người Kurd ở nội địa đất nước.

Chính quyền Syria khi ấy sẽ công khai và bí mật cấp vũ khí giúp đỡ để người Kurd mở ra trước người Thổ một mặt trận thứ hai. Trên bình diện tổng thể, trong trường hợp bắt đầu sự can thiệp quân sự từ phía Thổ Nhĩ Kỳ, chính quyền Syria sẽ có thể tận dụng lợi thế này để đoàn kết đại đa số cư dân dưới sự lãnh đạo của mình để chống xâm lược”.

Có thể thấy rằng, căng thẳng giữa Ankara và Damascus vẫn sẽ tiếp tục leo thang, nhưng khó có thể hội đủ yếu tố để dẫn tới một cuộc chiến toàn diện giữa hai nước.