Chiếm nhà của người khác
Tháng 5/2019, ông Lê Thanh Nghị (SN 1976, ngụ tại P.Phú Trinh, TP.Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận) mua căn nhà số 06, đường Lê Lai, thuộc phường Đức Nghĩa (TP Phan Thiết) thuộc quyền sở hữu của bà Nguyễn Thị Lý đang thi hành án tại Chi cục Thi hành án dân sự TP Phan Thiết để trả nợ cho ngân hàng.
Sau khi thỏa thuận việc mua bán căn nhà giá 2,2 tỷ đồng, ông Nghị chuyển tiền vào tài khoản của Chi cục Thi hành án dân sự TP.Phan Thiết trả cho ngân hàng, để ngân hàng xóa thế chấp và giao lại giấy tờ nhà cho ông Nghị hoàn tất thủ tục sang tên tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất TP.Phan Thiết, đồng thời yêu cầu bà Lý giao nhà trước sự chứng kiến của chính quyền địa phương.
Ngày 8/5/2019, Ban Tư pháp, Địa chính, Ban điều hành khu phố, đại diện UBND phường Đức Nghĩa và Chi cục thi hành án dân sự TP.Phan Thiết đã chứng kiến thủ tục giao nhận nhà giữa bà Lý với ông Nghị.
Tuy nhiên, trong quá trình giao nhận nhà giữa 2 bên đã xuất hiện một nhóm người đến và cho rằng chủ căn nhà trước đây là bà Nguyễn Thị Ngọc Thoa (49 tuổi, ngụ Q.1, TP HCM) bán cho bà Lý nhưng bà Lý chưa trả đủ tiền cho bà Thoa. Do vậy, ai muốn vào ở nhà này phải trả số tiền nợ thay cho bà Thoa.
Trước yêu cầu vô lý này, Ban Tư pháp phường giải thích việc bà Nguyễn Thị Ngọc Thoa nợ tiền của ai thì yêu cầu khởi kiện ra tòa. Còn đây là nhà của bà Nguyễn Thị Lý, không liên quan gì đến bà Nguyễn Thị Ngọc Thoa. Sau khi nghe giải thích, nhóm người này đã bỏ về.
Nhận căn nhà mua của bà Lý, ông Nghị thay ổ khóa mới rồi ra về. Sáng hôm sau, ông Nghị đến dọn dẹp căn nhà, bất ngờ phát hiện vợ chồng ông Phạm Văn Thiền (80 tuổi) và bà Đặng Thị Khô (70 tuổi, ngụ phường Đức Nghĩa) phá khóa vào chiếm giữ ở trong căn nhà.
Ông Nghị cho biết: “Ngay trong đêm đó, những người này đã đột nhập vào căn nhà của tôi. Họ còn đưa thêm con cháu vào ở. Không trả nhà, những người này còn yêu cầu tôi muốn lấy lại căn nhà thì phải trả thay số nợ của bà Thoa nào đó tôi không hề biết”.
Sự việc sau đó, đại diện UBND P.Đức Nghĩa nhiều lần đứng ra giải thích, hòa giải nhưng bất thành. Vợ chồng ông Thiền cho rằng mình là chủ nợ của bà Thoa. Muốn lấy lại căn nhà, ông Nghị phải trả thay số nợ của bà Thoa.
Từ sau khi nhận căn nhà và đã hoàn tất thủ tục sang tên là chủ sở hữu căn nhà, nhưng chưa bao giờ ông Nghị được bước vào căn nhà của mình. “Mỗi lần tôi đến đòi lại nhà thì bị đuổi. Tôi đã kêu cứu nhiều nơi, chính quyền hứa hẹn giải quyết, nhưng hơn một năm qua, những người chiếm giữ căn nhà của tôi với những đòi hỏi vô lý vẫn ngang nhiên chiếm giữ nhà căn nhà của tôi” - ông Nghị bức xúc.
Công an không khởi tố
Trước hành vi của những người chiếm giữ nhà, ông Nghị đã làm đơn gửi Cơ quan CSĐT Công an TP Phan Thiết tố giác về hành vi xâm phạm chỗ ở. Gửi đơn từ ngày 11/6/2019, mãi đến 20/2/2020 Công an TP.Phan Thiết mới có thông báo “Tạm đình chỉ việc giải quyết tin báo tố giác tội phạm của ông Lê Thanh Nghị về việc tố cáo ông Phạm Văn Thiền và bà Đặng Thị Khô xâm phạm chỗ ở”, với lý do Chi nhánh văn phòng quản lý đất đai TP Phan Thiết chưa có văn bản phúc đáp về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và tài sản liền với thửa đất 06 Lê Lai, P.Đức Nghĩa.
Đến ngày 21/5/2020, Cơ quan CSĐT Công an TP.Phan Thiết có quyết định phục hồi giải quyết nguồn tin tố giác của ông Nghị. Tuy nhiên, ngày 26/5/2020, Cơ quan CSĐT Công an TP Phan Thiết ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự xâm phạm chỗ ở theo tin tố giác tội phạm của ông Lê Thanh Nghị.
Dấu hiệu tội xâm phạm chỗ ở của người khác
Theo Luật sư Trần Cao Đại Kỳ Quân, Giảng viên thỉnh giảng Học viện Tư pháp (Bộ Tư pháp), trong vụ việc này, cần xác định căn nhà của ông Lê Thanh Nghị là chỗ ở hợp pháp của ông Nghị. Bởi theo quy định tại khoản 9 điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính định nghĩa: “Chỗ ở là nhà ở, phương tiện hoặc nhà khác mà công dân sử dụng để cư trú. Chỗ ở thuộc quyền sở hữu của công dân hoặc được cơ quan, tổ chức, cá nhân cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ theo quy định của pháp luật”.
Như vậy, căn nhà này ông Nghị dùng để ở chứ không phải dùng vào mục đích nào khác. Những người có hành vi tự ý phá khóa, mở cửa và chiếm giữ căn nhà, chỗ ở của ông Nghị đã thỏa mãn dấu hiệu phạm tội “Xâm phạm chỗ ở người khác” theo quy định tại điểm d khoản 1 điều 158, Bộ luật Hình sự mà không phụ thuộc vào việc ông Nghị đã ở hay chưa. Do vậy, Cơ quan CSĐT Công an TP Phan Thiết không khởi tố vụ án hình sự với lý do ông Nghị chưa ở ngày nào là không phù hợp với quy định của pháp luật.
