Ngày 29/12, Bộ Công Thương cho biết, sau nhiều lần soạn thảo, lấy ý kiến và hoàn thiện, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã ký ban hành Thông tư 36 thay thế Thông tư 07 về Quy định dán nhãn năng lượng cho các phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng theo hướng bãi bỏ các quy định, điều khoản đang bị phàn nàn là gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Theo Bộ Công Thương, chương trình Dán nhãn năng lượng dưới hình thức tự nguyện được Tổng cục Năng lượng, Bộ Công Thương thực hiện từ năm 2006 đến năm 2011. Do là tự nguyện nên giai đoạn này có chưa đầy 10 doanh nghiệp đăng ký tham gia. Tuy nhiên từ đầu năm 2012, chương trình áp dụng chế độ bắt buộc, số lượng doanh nghiệp đăng ký đã tăng lên nhanh chóng. Trong đó, năm 2012, có 665 mã sản phẩm được cấp giấy chứng nhận và dán nhãn; năm 2013 con số này tăng lên 1.532 sản phẩm; Năm 2014 số lượng mã sản phẩm tăng lên 2.655. Trong đó, 7 mặt hàng nhập khẩu được cấp chứng nhận và dán tem nhiều nhất là điều hòa không khí, tủ lạnh, tivi, máy giặt, quạt điện, nồi cơm điện và đèn chiếu sáng.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, ngoài những thành quả đạt được như nâng cao nhận thức cho người dân, nhận diện sản phẩm tiết kiệm năng lượng, loại bỏ các thiết bị hiệu quả thấp, tiêu tốn năng lượng, chuyển dịch thị trường sang các sản phẩm ít tiêu hao năng lượng, bảo vệ môi trường, góp phần giảm tiêu thụ điện năng quốc gia… chương trình còn tồn tại nhiều vướng mắc bất cập.
Nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp khẩu cho rằng quy trình cấp chứng nhận và dán nhãn tại Thông tư 07 rườm rà, nhiều thủ tục, tốn kém thời gian, chi phí và gây không ít khó khăn cho họ. Cụ thể, với Thông tư 07, doanh nghiệp cho rằng, họ phải tiến hành thử nghiệm nhiều lần đối với cùng một model sản phẩm để đáp ứng yêu cầu về đăng ký chứng nhận nhãn năng lượng do quy định về chứng nhận dán nhãn năng lượng theo lô hàng hóa nhập khẩu, hiệu lực của phiếu thử nghiệm hiệu suất năng lượng chỉ kéo dài trong 06 tháng. Trong khi cơ sở hạ tầng thử nghiệm hiệu suất năng lượng của các phòng thử nghiệm trong nước còn hạn chế.
Thực tế hiện trên toàn quốc chỉ có 1 phòng thử nghiệm hiệu suất năng lượng cho động cơ điện đặt tại Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1 (Quatest 1) tại Hà Nội. Các doanh nghiệp tại miền Trung và miền Nam gặp khó khăn, tốn kém khi phải vận chuyển các động cơ có kích thước, khối lượng lớn tới cơ sở thử nghiệm của Quatest 1 để thực hiện thử nghiệm.
Trước đó, Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) cũng có ý kiến cho rằng, Thông tư 07 ban hành năm 2012 đang tồn tại nhiều vấn đề cần phải chỉnh sửa. Cụ thể, để được dán nhãn năng lượng và chứng nhận tiêu thụ hiệu suất năng lượng tối thiểu, các nhà sản xuất hay các công ty nhập khẩu phải có mẫu hàng hóa được kiểm tra bởi đơn vị do Bộ Công Thương chỉ định. Việc kiểm tra có thể mất vài tuần, thậm chí vài tháng, phụ thuộc vào các sản phẩm và khối lượng công việc của những đơn vị kiểm tra.
Trong hoàn cảnh hạn chế về số lượng và năng lực của các đơn vị kiểm tra thì yêu cầu mẫu hàng hóa phải được kiểm tra với từng lô hàng và kết quả kiểm tra chỉ sử dụng một lần đã gây ra tình trạng chậm trễ nghiêm trọng khi thông quan đối với các sản phẩm cần được dán nhãn năng lượng và áp dụng hiệu suất năng lượng tối thiểu. Trên thực tế, hàng nghìn sản phẩm vẫn phải thường xuyên tồn kho hàng tháng vì đợi kết quả kiểm tra, gây tốn phí đáng kể cho các nhà sản xuất và nhập khẩu.
AmCham cho rằng, hầu hết các hãng sản xuất thiết bị nổi tiếng trên toàn thế giới như Apple, Dells, Canon, Sony, HP, Samsung... đang áp dụng tiêu chuẩn quốc tế về hiệu quả năng lượng. Sản phẩm của các hãng trên đều đã được kiểm tra bởi các đơn vị được thế giới công nhận, trước khi đưa ra thị trường. Do vậy, qui định buộc các sản phẩm này phải kiểm tra lại là không cần thiết và không phù hợp, đặc biệt là trong điều kiện hạn chế về năng lực và nguồn lực của các tổ chức kiểm nghiệm tại Việt Nam.
Để gỡ khó cho doanh nghiệp, Bộ Công Thương quyết định áp dụng hình thức để doanh nghiệp tự công bố mức hiệu suất năng lượng và dán nhãn năng lượng trên phương tiện thiết bị sản xuất, nhập khẩu. Doanh nghiệp tự chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm công bố và dán nhãn. Cùng đó, cho phép doanh nghiệp sử dụng kết quả thử nghiệm hiệu suất năng lượng một lần đối với mỗi model sản phẩm, áp dụng cho các tất cả các sản phẩm hàng hóa sản xuất trong nước cũng như các lô hàng nhập khẩu có cùng model, cùng nhà sản xuất, xuất xứ và cùng đặc tính kỹ thuật (không giới hạn thời gian hiệu lực của phiếu thử nghiệm).
“Cho phép việc thử nghiệm dán nhãn năng lượng được thực hiện bởi các Tổ chức thử nghiệm độc lập hoặc các phòng thử nghiệm của nhà sản xuất trong nước và nước ngoài. Không giới hạn về việc phải thử nghiệm dán nhãn năng lượng tại các tổ chức thử nghiệm độc lập”, Bộ Công Thương cho biết.
