Mất trắng chỉ sau một đêm
Theo thông tin ban đầu ngày 19/10 UBND xã Quảng Điền, huyện Hải Hà, nhận được tin báo của hộ gia đình bà Trần Thị Hiền (Thôn 5, xã Quảng Điền, Hải Hà) đang nuôi ngao trên diện tích gần 100ha trình báo việc ngao nuôi của gia đình bị chết hàng loạt. Qua kiểm tra khảo sát tại hiện trường vào tối cùng ngày, lực lượng chức năng xác nhận có hiện tượng ngao chết hàng loạt tại khu vực nuôi ngao của gia đình bà Hiền, diện tích ngao chết xảy ra trên diện tích khoảng 5 đến 6ha.
22h khi nước triều rút, chúng tôi theo vợ chồng bà Hiền ra bãi nuôi nghêu. Đi chừng 200m, thoảng trong gió đã có mùi hôi của hải sản phân hủy, lia ánh đèn pin ra xa, trước mắt chúng tôi hiện ra một cảnh tượng hãi hùng. Trên mặt cát, trắng xóa một màu của vỏ ngao, con nào cũng há hốc miệng, có con chỉ còn trơ vỏ, có con chỉ còn dính lại một tí ruột teo tóp đang trong quá trình phân hủy.
Lẳng lặng, bà Hiền cúi xuống bốc từng nắm vỏ ngao rưng rưng nước mắt: “Cả cuộc đời 2 vợ chồng tôi có đến được ngày hôm nay cũng là nhờ vào ngao. Bao nhiêu vốn liếng tích góp, vay mượn chúng tôi dồn hết vào vụ này, nhưng giờ chẳng còn gì ngoài vỏ”.
Nghi ngờ ngao chết do xả thải
Sau 3 ngày kể từ khi phát hiện sự việc ngao chết hàng loạt tại bãi triều huyện Hải Hà, số lượng và diện tích ngao chết theo xác định của người dân lớn hơn rất nhiều so với báo cáo của UBND xã Quảng Điền hôm 19/10. Theo bà Hiền, tổng diện tích ao có ngao chết rộng gần 24ha, nằm ngay lạch nước xả thải của khu công nghiệp Texhong Hải Hà. Theo quan sát, số lượng ngao chết tại khu vực này chiếm 2/3 tổng diện tích ao. Ngao chết nhiều nhất tập trung phía ngoài gần lạch nước chảy qua, càng xa lạch nước này, lượng ngao chết giảm dần.
Bà Hiền cho biết, vụ ngao này bà thả 200 tấn giống, lưới để vây, thuốc bổ, thức ăn bổ sung cho ngao và cả tiền công cho công nhân tính đến thời điểm ngao chết cũng ngót 6 tỷ đồng. Bình thường những năm trước bà chỉ nuôi tầm 7 đến 8 tháng là có thể bán ngao thương phẩm. Riêng vụ ngao này đã gần đến vụ thu hoạch, trọng lượng đã đạt khoảng 100 con/kg với đơn giá tầm 90 nghìn đồng/kg.
Khi được hỏi ước lượng tổng thiệt hại của vụ ngao này khoảng bao nhiêu tấn? Bà Hiền chỉ ngậm ngùi nói: “Không thể tính được”.
Cách ao nuôi của gia đình nhà bà Hiền chừng 1km, Khu công nghiệp Texhong Hải Hà có quy mô khá lớn, ngành nghề sản xuất của nhà máy chuyên về nhuộm vải công nghiệp. Theo người dân mưu sinh tại bãi triều này, lượng nước thải từ nhà máy này là khá lớn, chỉ những hôm mưa to, thủy triều lên thì họ mới xả thải, còn triều xuống thì một lượng nhỏ nước từ miệng cống chảy ra. Nước này hôm có màu vàng, hôm có màu đen và cả trắng đục.
Liên quan đến việc hàng trăm tấn ngao chết bất thường, Tiền Phong đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Quốc Hương, Bí thư, kiêm Chủ tịch UBND xã Quảng Điền: “Tầm 11h ngày 19/10, bà Hiền có gọi thông báo về hiện tượng ngao chết hàng loạt, nhưng do anh em còn bận việc nên chưa thể ra hiện trường kiểm tra. Đến 20h cùng ngày bà Hiền tiếp tục gọi báo ngao chết nhiều hơn, tôi đã cùng một số anh em ra tận nơi để kiểm tra hiện tượng ngao chết. Ngay sau đó, tôi đã báo cáo sự việc lên UBND huyện, Phòng Tài nguyên, môi trường và Công an môi trường. Nhưng vì không có chuyên môn, nghiệp vụ nên chúng tôi không thể lấy mẫu vật phẩm để đi kiểm tra”.
Trao đổi sự việc với ông Hoàng Văn Thái, Phó chủ tịch UBND huyện Hải Hà, ông Thái cho biết, huyện đã cử đoàn liên ngành xuống kiểm tra hiện tượng ngao chết của gia đình bà Hiền. Hiện chưa đưa ra được kết luận gì nhưng theo ông, trước đây hiện tượng ngao chết hàng loạt đã từng xảy ra trên địa bàn, các nguyên nhân chủ yếu là do nắng nóng kéo dài hoặc do dịch bệnh. Sự việc cũng đã được huyện báo cáo với Sở Tài nguyên, Môi trường và Sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn để xác định nguyên nhân ngao chết.
“Về việc xả thải của khu công nghiệp Texhong đã có các thiết bị quan trắc của Sở Tài nguyên, Môi trường tỉnh giám sát. Nếu nguyên nhân ngao chết có liên quan đến việc xả thải của khu công nghiệp này, theo nguyên tắc ban đầu phải bắt buộc nhà máy hút toàn bộ nước xả thải tại hồ điều hòa vào lại nhà máy. Ðến lúc nào nước xả thải hoàn toàn đạt chuẩn mới được thải ra môi trường”
Ông Hoàng Văn Thái, Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Hà