 |
| Ông Ba Thọ (ngồi giữa) và 2 tử tù Côn đảo đang kể chuyện vượt ngục đưa 57 người trở về. |
Chiến tranh đã qua rất lâu rồi, nhưng những ký ức về ngục tù Côn Đảo, Phú Quốc, Chí Hòa, Phú Lợi của thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đã khắc sâu, khó phai trong tâm trí của mỗi tù chính trị, tù binh yêu nước. Nhiều bạn tù ôm ghì lấy nhau, mừng mừng tủi tủi, mắt ngấn lệ trong niềm vui ngày thắng trận. Nhưng cũng nhiều người không còn sống được do các trận đòn hay có những người trong kháng chiến đã hy sinh, không có mặt trong ngày gặp mặt.
Nữ cựu tù Nguyễn Thị Nghĩa, hiện là Chủ tịch HĐQT Liên hiệp HTX TM TP Hồ Chí Minh (Sài Gòn Coop) kể lại: “Tháng 6/1970, khi ấy tôi đang là phó Bí thư Đoàn ủy các trường Trung học Sài Gòn – Gia Định, khi về căn cứ Thành Đoàn ở Gáo Giồng, Đồng Tháp học nghị quyết thì bị địch bắt. Chúng đày tôi ra trại tù binh nữ ở Quy Nhơn và dùng đủ mọi đòn tra tấn. Đến tháng 2/1973 tôi được trao trả ở Lộc Ninh”.
Hòa thượng Thích Viên Hảo, cựu tù binh Phú Quốc kể lại: “Là người tu hành, chúng tôi vượt qua những quy định của giáo lý để tham gia giúp những người yêu nước, bảo vệ cái thiện. Nhà chùa nào cũng là nơi chứa thuốc nổ, vũ khí, cán bộ. Bản thân tôi đã từng lên Củ Chi vận chuyển thuốc nổ về nội thành, cất trong chùa”.
Ông Võ Huy Quang, bị địch bắt khi tham gia đấu tranh Đồng Khởi ở Bến Tre, bị đày ra Côn Đảo 15 năm đã viết 500 bài thơ về sinh hoạt, đấu tranh trong tù. Ông cũng đang sưu tầm và bắt tay vào viết cuốn sách “Tử tù Việt Nam” với khoảng 5.000 hồ sơ, nhân chứng. “Mở cửa cho ăn chúng đánh đập tơi bời. Bữa cơm hẩm, mắm khô, máu sôi trào cổ họng. Từng nắm cơm chia nhau để sống. Tình đau thương, ngụm nước nhịn chia nhau..” chỉ là một trong muôn vàn gian khổ của ngục tù do thực dân Pháp và đế quốc Mỹ lập lên.
Theo bà Hoàng Thị Khánh – Trưởng BLL Cựu tù chính trị và Tù binh TP HCM cho biết: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi gặp lại nhau sau 30 năm giải phóng đã có hơn 800 đồng chí qua đời. Toàn thành phố còn khoảng 10.000 cựu tù binh, tù chính trị, trong đó có 22 người là tử tù như Lê Hồng Tư, Lê Minh Châu, Nguyễn Quang Vịnh...
Chúng tôi tự hào trong đội ngũ cựu tù chính trị, tù binh có những đồng chí được Đảng tin cậy giao những trọng trách như: đồng chí Nguyễn Văn Linh, Nguyên Tổng Bí thư Đảng CSVN, đồng chí Trương Mỹ Hoa, Phó Chủ tịch nước, một số đ/c là Bộ trưởng, thứ trưởng, là chủ tịch, phó chủ tịch UBND thành phố và các cương vị chủ chốt khác”.
