Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Jim Webb tổ chức phiên họp ngày 15/7 để xem xét tình hình và yêu cầu xác lập vai trò của Mỹ trong tranh chấp tại Biển Đông (còn gọi là vùng biển phía nam Trung Quốc), vấn đề đang khiến Washington quan ngại.
Trong bài phát biểu dài gần ba trang tại phiên họp trên (được đăng trên trang web Bộ Ngoại giao Mỹ), ông Scot cho biết bắt đầu từ mùa Hè năm 2007, Trung Quốc yêu cầu các công ty dầu khí Mỹ và nước ngoài ngừng việc thăm dò cùng với các đối tác ở Biển Đông, nếu không sẽ phải chịu hậu quả trong việc làm ăn với Bắc Kinh.
“Chúng tôi phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm hăm dọa các công ty Mỹ. Trong chuyến thăm Việt Nam tháng 9/2008, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ lúc đó là ông John Negroponte khẳng định quyền của các công ty Mỹ trong việc hoạt động tại Biển Đông, ông Scot cho biết thêm.
| Theo Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Scot, các bên nên hợp tác với nhau thành nhóm khu vực ASEAN để giải quyết tranh chấp với Trung Quốc trong khi nước này muốn giải quyết với từng thành viên ASEAN có liên quan. |
Quan chức ngoại giao Mỹ phụ trách khu vực ASEAN cũng khẳng định trước một ủy ban của Thượng viện:
“Chúng tôi đã trực tiếp bày tỏ mối quan ngại với Trung Quốc. Tranh chấp về chủ quyền giữa các nước không thể giải quyết bằng việc gây sức ép với các công ty khi họ không phải là một bên trong tranh chấp”.
Theo ông Scot, vấn đề Biển Đông cần được giải quyết một cách hòa bình và Mỹ cũng đã yêu cầu các bên kiềm chế, tránh hành động gây hấn.
Về vai trò của Mỹ, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) dẫn lời Thượng nghị sĩ Jim Webb cho rằng nước này có khả năng và điều kiện giúp các bên giải quyết tranh chấp ở Biển Đông.
Tháng 3/2009, tàu thám sát USNS Impeccable của hải quân Mỹ từng đối đầu với các tàu của Trung Quốc tại vùng biển phía nam đảo Hải Nam.
Trung Quốc cáo buộc tàu Mỹ vi phạm luật quốc tế khi hoạt động tại khu vực này. Tham dự cuộc họp ngày 15/7, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Robert Scher tái khẳng định rằng hoạt động của tàu thám sát thuộc hải quân Mỹ phù hợp với các đạo luật quốc tế.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các hoạt động tại vùng biển phía nam Trung Quốc. Hoạt động của Mỹ dựa trên lợi ích khu vực và mong muốn của chúng tôi là duy trì an ninh, sự ổn định trên khắp khu vực phía tây Thái Bình Dương”, ông Robert phát biểu tại Thượng viện.
Cũng liên quan đến vai trò của Mỹ, Thứ trưởng Ngoại giao Scot nhấn mạnh chính sách của Washington là không đứng về bên nào trong tranh chấp của các nước tại Biển Đông.
Quan chức Mỹ cũng đề xuất các bên nên giải quyết tranh chấp tuân theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật biển và các thỏa thuận đã ký giữa Trung Quốc với ASEAN.
