> Những tác dụng tuyệt vời của ‘hóc-môn tình yêu’
Theo một số liệu điều tra ở châu Âu, trên 90% dân số tối thiểu mỗi tháng một lần tiêu thụ sản phẩm này, một nửa luôn mang bên mình (thường chứa thành phần paracetamol hoặc ibuprofen). Hiện dân Mỹ và dân Pháp là đối tượng sử dụng thuốc giảm đau nhiều nhất thế giới.
 |
MỖI CƠN ĐAU, THẬM CHÍ KHÔNG DỮ DỘI, CŨNG LÀ TÍN HIỆU CẦN CÓ PHẢN ỨNG
- Đó là cơ chế tự báo động và tự vệ hoàn hảo nhất, mà tạo hóa đã nghĩ ra. Lấy thí dụ điển hình: khi chúng ta mang vác vật gì nặng, đĩa đệm cột sống có thể trật khớp và chèn ép dây thần kinh. Khi ấy ta sẽ bị cơn đau nhói – tình trạng không cho phép tiếp tục thực hiện những động tác tiếp theo có thể kích hoạt thái quá hoặc thậm chí làm tổn thương mạng thần kinh. Trên toàn thân (mặt da, các khớp, các cơ quan) tạo hóa trang bị cho chúng ta mạng lưới dày đặc “thiết bị cảm ứng” – những thụ cảm làm nhiệm vụ cảnh báo mối đe doạ. Chúng cảnh báo sớm, để có thể chủ động tránh nguy cơ tổn thương tiếp theo. Nếu chúng ta không may bị ngã trẹo chân hoặc tình trạng viêm nhiễm phát triển trong họng, thực tế này lập tức bị các thụ cảm ở gần nhất “ghi nhận” và gửi thông tin cho não bộ thông qua mạng dây thần kinh. Bóng đèn phát tín hiệu trên não bộ “bật sáng” và những “mệnh lệnh” được gửi đi cho phép chúng ta phản ứng với mối đe dọa.
Cho dù đau đớn xuất hiện, khi ta bị sự cố là cảm giác chủ quan, song ở mức độ đáng kể việc cảm nhận nó vẫn do thái độ của chúng ta quyết định.
Các nhà khoa học đã ghi chép sự lý giải đau đớn của não bộ con người với sự trợ giúp của thiết bị cộng hưởng từ. Được đảm bảo, sẽ chỉ thấy cảm giác như kiến bò trước nghiên cứu, những người tham gia thí nghiệm đều xác nhận: “chỉ hơi đau”, cho dù bị tác động rất mạnh. Tiếp theo khi được thông báo, “sẽ phải đặc biệt can đảm” – tất cả đều kêu “quá đau”, cho dù tác động bên ngoài không đáng kể. Ý nghĩ chủ quan về chấn thương hoặc bệnh tật đóng vai trò quan trọng đến phản ứng của chúng ta, bởi lẽ đau đớn và nỗi sợ hãi luôn đi liền với nhau. Không dễ đánh giá phản ứng, bởi mỗi người có mẫn cảm, tứ ngưỡng chịu đựng riêng.
Việc chúng ta mô tả đau đớn thế nào là thông tin quan trọng đối với thầy thuốc, giới chuyên gia quy định mức độ đau đớn theo thước đo từ 0 đến 10
- Điểm 0 có nghĩa, trạng thái bình thường không có gì đau đớn; điểm 10: đau không thể chịu đựng. Đau liên tục được xác định điểm 5, đòi hỏi thuốc giảm đau theo đơn bác sĩ.
PARACETAMOL AN TOÀN NHẤT, SONG CÓ THỂ GÂY NGỘ ĐỘC – NẾU LẠM DỤNG
- Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chỉ định: khi bắt đầu bị đau ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể, thí dụ nhức đầu, đau răng, trẹo cổ chân, trước tiên nên uống viên giảm đau thành phần chính là paracetamol (có thể lựa chọn một trong các sản phẩm: Apap, Acenol, Codipar, Doliprane, Efferagan, Panadol). Bởi lẽ tân dược này nhanh thẩm thấu vào máu qua thành ruột, cơn đau thường hết trong vòng một giờ (thuốc hết tác dụng sau 4 tiếng). Sử dụng sản phẩm với thành phần khác là bước tiếp theo – trường hợp các thuốc đã kể không mang lại hiệu quả.
 |
WHO thừa nhận paracetamol là thuốc giảm đau hiệu quả và an toàn nhất. Với điều kiện không sử dụng liều vượt quá 4 g/ngày!
- Paracetamol thẩm thấu vào máu, nên gan sẽ không kịp đào thải hợp chất này ra khỏi cơ thể và bản thân nó bị ngộ độc, nghiêm trọng có thể dẫn đến xơ gan – nếu sử dụng quá liều tối đa trong ngày. Không nên uống loại thuốc này, trường hợp đang uống rượu, bia. Một khi gan đang bận vô hiệu hóa rượu, thậm chí liều paracetamol nhỏ nhất cũng có thể gây độc.
Gần đây xuất hiện khá nhiều ý kiến tranh luận về pyralgin (nhiều nước đã cấm lưu hành) bởi có thể gây tác dụng phụ làm rối loạn quá trình tạo ra bạch cầu
- Có nơi chỉ định sử dụng vì ngoài tác dụng tương tự paracetamol, pyralgin còn có tác dụng giãn cơ. Thỉnh thoảng có thể uống pyralgin trong trường hợp bị đau do sỏi thận, sỏi mật hoặc phụ nữ đau khi hành kinh. Không được phép tự ý sử dụng dài hơn ba ngày (tương tự các loại thuốc giãn cơ khác dạng No-spa).
IBUPROFEN VÀ “HỌ HÀNG” CÓ PHỔ GIẢM ĐAU RỘNG
- Trong các quảng cáo nổi lên như tân dược thông minh, bởi chúng ra đòn chính xác vào vị trí xuất hiện đau đớn. Có sự thật ở ý nghĩa nhất định. Không chỉ ibuprofen, mà cả axit acetilosacylic, diclofenak, naproksen, ketoprofen đều thuộc dòng thuốc chống viêm không steroid. Đa số bán không cần đơn bác sĩ. Mụn nhọt và vết bầm máu giảm thiểu, cảm giác đau nhẹ bớt hoặc mất hẳn sau sử dụng.
Những tân dược dạng này phát huy hiệu quả với các trường hợp sưng tấy, chấn thương khớp và cơ bắp. Cũng phát huy tác dụng giảm đau vì lý do nhiễm trùng, viêm dây thần kinh và, kinh nguyệt.
- Tiếc rằng, mặt trái của loại biệt dược này là tác dụng phụ. Trung bình cứ 5 người uống, có một khổ sở vì tình trạng ợ nóng, buồn nôn. Làm tái phát bệnh đau dạ dày, viêm đại tràng (tệ nhất là sản phẩm gốc axit acetilosalicylit). Ngoài ra những thuốc này còn có thể làm tăng huyết áp và rối loạn đông máu, vậy nên không thể uống cùng các loại thuốc chống đông máu (thường sử dụng với các rắc rối liên quan đến bệnh tim và tuần hoàn máu). Cũng cấm chỉ định với phụ nữ hành kinh đầm đìa, đối tượng sau chấn thương và nhổ răng, bởi vết thương sẽ chảy máu mạnh. Trái lại với phụ nữ mang thai sẽ dễ bị sảy thai, vậy nên với người mẹ tương lai chỉ dùng paracetamol.
Theo Tiến Đôn
Tri Thức Trẻ
