Ủy ban Chứng khoán đề xuất tăng quyền xử lý vi phạm

Cần được tiếp cận thông tin

Theo ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), năm 2010 khi xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, UBCKNN cũng đã đề xuất trao cho UBCKNN quyền điều tra. Chính phủ đã đồng ý nhưng sau đó, Quốc hội đã không thông qua nội dung này. Nếu có được quyền điều tra thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho UBCKNN trong việc phát hiện, xử lý hành vi vi phạm.

Tuy nhiên, không như nhiều nước có quyền điều tra hành chính, ở Việt Nam từ “điều tra” thường được hiểu là liên quan đến điều tra hình sự nên có sự thận trọng. Trong dự thảo lần này, UBCKNN chỉ đưa ra quyền được tiếp cận thông tin như trên chứ không phải là quyền điều tra nhằm yêu cầu các bên liên quan cung cấp thông tin để hỗ trợ UBCKNN trong việc xác định hành vi giao dịch nghi vấn. Quyền này khác với quyền điều tra của cơ quan công an.

Cùng đó, dự thảo Luật sửa đổi đã quy định về chào bán chứng khoán là tách bạch điều kiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng và điều kiện chào bán thêm cổ phiếu ra công chúng để phù hợp với tính chất của việc chào bán và theo thông lệ quốc tế. 

Trong đó, dự thảo quy định điều kiện về mức vốn điều lệ đã góp của tổ chức phát hành tối thiểu 30 tỷ đồng; nâng quy định điều kiện hoạt động kinh doanh có lãi lên 2 năm liên tục liền trước năm đăng ký chào bán (hiện hành là 1 năm). Điều kiện riêng đối với chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng đã quy định thêm điều kiện về tính đại chúng.

Về thu hút nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán Việt Nam, dự thảo luật bổ sung các quy định theo hướng thống nhất với tinh thần của Luật Đầu tư năm 2014 như chủ thể là nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức kinh tế có trên 51% vốn điều lệ do nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ; quy định rõ tỷ lệ sở hữu nước ngoài dựa trên ngành nghề mà doanh nghiệp đăng ký hoạt động theo hướng: tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty đại chúng là 100%...

Siết thanh tra xử lý

Trong thời gian vừa qua, Bộ Tài chính (trong đó có UBCKNN) đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong quản lý giám sát, xử lý vi phạm trên TTCK; góp phần cho hoạt động TTCK phát triển lành mạnh, tương đối ổn định.

Tuy nhiên, các hành vi vi phạm pháp luật trên thị trường ngày càng tinh vi, phức tạp, việc kiểm tra, thanh tra, xử lý các hành vi giao dịch nghi vấn gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, UBCKNN chưa có đủ thẩm quyền để tổ chức và thực thi tốt các chức năng thanh tra và cưỡng chế thực thi (như chưa có thẩm quyền trong việc xem thông tin dòng tiền, sao kê điện thoại cuộc gọi đến và đi để xác minh mối liên quan…,) vì vậy kết quả thanh tra, kiểm tra và xử lý còn gặp nhiều khó khăn.

Theo đó, dự thảo đã bổ sung một số quy định về thẩm quyền của UBCKNN khi tiến hành thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm như: yêu cầu các tổ chức, cá nhân liên quan cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ thanh, kiểm tra, giám sát, xác minh vi phạm; yêu cầu tổ chức, cá nhân có biểu hiện vi phạm giải trình, đối chất…

Bà Vũ Thị Chân Phương, Phó Chủ tịch UBCKNN cũng khẳng định:  các hành vi vi phạm pháp luật trên thị trường ngày càng tinh vi, phức tạp, việc thanh, kiểm tra, xử lý các hành vi giao dịch nghi vấn gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, UBCKNN chưa có đủ thẩm quyền để tổ chức và thực thi tốt các chức năng thanh tra và cưỡng chế thực thi (chưa có thẩm quyền trong việc kiểm soát tài khoản, dòng tiền…), vì vậy, kết quả thanh, kiểm tra và xử lý còn gặp nhiều khó khăn.

Theo Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012, mức phạt tiền trong xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân tối đa là 1 tỷ đồng, đối với tổ chức tối đa là 2 tỷ  đồng, trừ trường hợp quy định tại một số lĩnh vực đặc thù (trong đó có lĩnh vực chứng khoán) có quy định khác tại Luật tương ứng. Do vậy, nếu Luật Chứng khoán không quy định về mức phạt tiền tối đa cao hơn mức phạt tối đa chung cho các lĩnh vực theo Luật xử lý vi phạm hành chính thì chưa đủ tính răn đe và phòng ngừa vi phạm.