Thiếu máu thiếu sắt! Như tên của nó, thiếu máu thiếu sắt là do thiếu sắt. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin, một chất trong các tế bào máu đỏ.
Định nghĩa
Thiếu máu thiếu sắt là một loại phổ biến của bệnh thiếu máu - một tình trạng mà máu thiếu đầy đủ các tế bào máu đỏ khỏe mạnh. Các tế bào máu đỏ mang ôxy đến các mô của cơ thể, cho năng lượng cơ thể và làn da một màu sắc khỏe mạnh.
Như tên của nó, thiếu máu thiếu sắt là do thiếu sắt. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin, một chất trong các tế bào máu đỏ, cho phép thực hiện oxy. Kết quả là, thiếu máu thiếu sắt có thể để lại mệt mỏi, yếu đuối và nhợt nhạt.
Thường có thể sửa chữa thiếu máu thiếu sắt bằng bổ sung sắt. Đôi khi, phương pháp điều trị bổ sung cho thiếu máu thiếu sắt là cần thiết, đặc biệt là nếu đang chảy máu bên trong.
Các triệu chứng
Ban đầu, thiếu máu thiếu sắt có thể rất nhẹ mà nó không được chú ý. Nhưng khi cơ thể trở nên thiếu sắt và thiếu máu nặng hơn, các dấu hiệu và triệu chứng tăng cường.
Triệu chứng thiếu máu thiếu sắt có thể bao gồm:
Mệt mỏi nhiều.
Da nhợt nhạt.
Điểm yếu.
Khó thở.
Nhức đầu.
Hoa mắt chóng mặt.
Lạnh tay và chân.
Khó chịu.
Viêm hoặc đau nhức của lưỡi.
Tăng khả năng nhiễm trùng.
Móng tay giòn.
Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim).
Không bình thường thèm ăn các chất không dinh dưỡng, chẳng hạn như bụi bẩn, nước đá hoặc tinh bột nguyên chất.
Chán ăn, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ em bị thiếu máu thiếu sắt.
Hội chứng chân không yên - khó chịu ngứa ran hoặc bất thường cảm giác ở chân.
Đến gặp bác sĩ khi
Nếu phát triển các dấu hiệu và triệu chứng cho thấy thiếu máu thiếu sắt, gặp bác sĩ. Thiếu máu thiếu sắt không phải là một cái gì đó để tự chẩn đoán hoặc điều trị. Hãy bổ sung sắt chỉ với sự giám sát của bác sĩ. Quá tải của cơ thể với sắt có thể nguy hiểm bởi vì dư thừa tích tụ sắt có thể tổn thương gan và gây ra các biến chứng khác.
Nguyên nhân
Thông thường, cơ thể sử dụng sắt từ thực phẩm ăn hoặc sắt tái chế từ các tế bào máu đỏ cũ để sản xuất hemoglobin. Hemoglobin là một phần của các tế bào máu đỏ mang lại cho màu đỏ của máu và cho phép các tế bào máu đỏ mang oxy máu khắp cơ thể.
Nếu không đủ tiêu thụ sắt, hoặc nếu đang mất đi quá nhiều sắt, cơ thể không thể sản xuất đủ hồng cầu, và thiếu máu thiếu sắt sẽ dần dần phát triển.
Phổ biến những lý do thiếu máu thiếu sắt phát triển bao gồm:
Mất máu. Mất máu là nguyên nhân phổ biến nhất của thiếu máu thiếu sắt ở Hoa Kỳ và Tây Âu. Lý do là máu chứa sắt trong các tế bào máu đỏ. Vì vậy, nếu bị mất máu, sẽ mất một số sắt. Phụ nữ với thời gian kinh nguyệt kéo dài hoặc số lượng nhiều có nguy cơ bị thiếu máu thiếu sắt vì họ mất rất nhiều máu trong thời gian kinh nguyệt. Chậm, mất máu mãn tính trong cơ thể - chẳng hạn như từ một loét dạ dày tá tràng, một khối u thận hay bàng quang, polip ruột kết, ung thư đại trực tràng, hoặc u xơ tử cung - có thể gây ra thiếu máu thiếu sắt. Xuất huyết tiêu hóa có thể là do thường xuyên sử dụng aspirin hay các thuốc không steroid khác chống viêm (NSAIDs). Báo cho bác sĩ nếu nhận thấy có máu trong nước tiểu hoặc phân.
Thiếu sắt trong chế độ ăn uống. Cơ thể thường xuyên bổ xung sắt từ thực phẩm ăn. Nếu tiêu thụ chất sắt quá ít, theo thời gian cơ thể có thể trở thành thiếu sắt. Ví dụ về các loại thực phẩm giàu chất sắt gồm thịt, trứng, các sản phẩm sữa hoặc các loại thực phẩm có chất sắt. Đối với tăng trưởng hợp lý và phát triển, trẻ sơ sinh và trẻ em cần sắt từ chế độ ăn uống.
Không có khả năng hấp thụ sắt. Sắt từ thức ăn được hấp thu vào máu trong ruột non. Rối loạn đường ruột, như bệnh Crohn, bệnh celiac, ảnh hưởng đến khả năng của ruột hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn tiêu hóa, có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. Nếu một phần của ruột non đã bị bỏ qua hoặc phẫu thuật, có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chất sắt và chất dinh dưỡng khác. Một số thuốc có thể cản trở hấp thu sắt. Ví dụ, thường xuyên sử dụng các thuốc giảm acid dạ dày có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. Cơ thể cần acid dạ dày, mà các sản phẩm này chuyển đổi chế độ ăn uống sắt thành dạng có thể dễ dàng được hấp thụ bởi ruột non.
Mang thai. Nếu không có bổ sung sắt, thiếu máu thiếu sắt xảy ra ở nhiều phụ nữ mang thai vì sắt cần để phục vụ riêng khối lượng máu tăng lên cũng như là một nguồn của hemoglobin cho thai nhi phát triển. Bào thai cần sắt để phát triển các tế bào máu đỏ, mạch máu và cơ bắp.
Yếu tố nguy cơ
Những yếu tố này có thể làm tăng nguy cơ thiếu máu thiếu sắt:
Khoảng thời gian kinh nguyệt dài hoặc số lượng nhiều.
Mang thai.
Một chế độ ăn uống thường xuyên ít sắt.
Một nguồn được biết đến hoặc ẩn của chảy máu trong cơ thể, như một vết loét, khối u chảy máu, xơ tử cung, polyp ruột, ung thư đại trực tràng hoặc xuất huyết tiêu hóa.
Những nhóm người có nguy cơ cao hơn:
Phụ nữ. Bởi vì phụ nữ bị mất máu trong thời gian kinh nguyệt, phụ nữ nói chung có nguy cơ thiếu máu thiếu sắt.
Trẻ sơ sinh và trẻ em. Trẻ sơ sinh, đặc biệt là những người thiếu cân hoặc sinh non, những người không có đủ chất sắt từ sữa mẹ hoặc sữa công thức có thể có nguy cơ thiếu sắt. Trẻ em cần bổ sung sắt trong thời kỳ tăng trưởng, bởi vì sắt là rất quan trọng cho phát triển cơ bắp. Nếu không được ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng, người đó có thể có nguy cơ thiếu máu.
Ăn chay. Bởi vì ăn chay không ăn thịt, đang có nguy cơ thiếu máu thiếu sắt. Sắt đến từ ngũ cốc và rau quả không bị hấp thụ bởi cơ thể cũng như là sắt đến từ thịt.
Ở nam giới khỏe mạnh và phụ nữ sau mãn kinh, thiếu sắt thường cho thấy một nơi nào đó chảy máu ở đường tiêu hóa.
Hiến máu - một nguồn mất máu - không phải là một yếu tố nguy cơ phổ biến cho thiếu máu thiếu sắt, trừ khi đã nhiều lần trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, một số người đầu tiên tìm hiểu hemoglobin của họ là thấp mà chỉ ra thiếu máu, khi họ cung cấp cho máu. Hemoglobin thấp có thể là một vấn đề tạm thời khắc phục bằng cách ăn nhiều thức ăn giàu chất sắt. Nó cũng có thể là một dấu hiệu cảnh báo mất máu trong cơ thể. Nếu nói rằng không thể hiến máu vì hemoglobin thấp, hãy hỏi bác sĩ cho dù có liên quan.
Các biến chứng
Nhẹ tình trạng thiếu máu thiếu sắt thường không gây ra biến chứng. Tuy nhiên, không chữa trị, bệnh thiếu máu thiếu sắt có thể trở nên trầm trọng và dẫn đến vấn đề sức khỏe, bao gồm:
Vấn đề về tim. Thiếu máu thiếu sắt có thể dẫn đến một nhịp tim nhanh hoặc bất thường. Trái tim phải bơm máu nhiều hơn để bù đắp cho sự thiếu oxy mang trong máu khi đang bị thiếu máu. Ở những người bị bệnh động mạch vành - thu hẹp của động mạch cung cấp máu cho cơ tim - không được kiểm soát thiếu máu có thể dẫn đến đau thắt ngực. Đau thắt ngực là cơn đau gây ra bởi oxy giảm và lưu lượng máu đến cơ tim giảm.
Vấn đề trong quá trình mang thai. Ở phụ nữ mang thai, thiếu máu thiếu sắt nghiêm trọng có liên quan đến sinh non và trẻ sinh nhẹ cân. Nhưng tình trạng này có thể dễ dàng ngăn chặn được ở phụ nữ mang thai nhận được bổ sung sắt là một phần của việc chăm sóc trước khi sinh.
Vấn đề tăng trưởng. Ở trẻ sơ sinh và trẻ em, thiếu sắt nghiêm trọng có thể dẫn đến thiếu máu cũng như tăng trưởng chậm. Nếu không điều trị thiếu máu thiếu sắt có thể gây ra sự chậm trễ về thể chất và tâm thần ở trẻ sơ sinh và trẻ em trong các lĩnh vực như đi bộ và nói chuyện. Ngoài ra, thiếu máu thiếu sắt liên kết với một tỷ lệ lớn hơn của nhiễm độc chì và nhạy cảm tăng lên với nhiễm trùng.
Các xét nghiệm và chẩn đoán
Các bác sĩ chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt chủ yếu thông qua xét nghiệm máu. bác sĩ sẽ kiểm tra máu cho:
Tế bào máu đỏ - kích thước và màu sắc. Với tình trạng thiếu máu thiếu sắt, các tế bào máu đỏ nhỏ hơn và nhạt màu màu hơn so với bình thường.
Hematocrit. Đây là tỷ lệ phần trăm thể tích máu được tạo thành bởi các tế bào máu đỏ. Bình thường các cấp nói chung giữa 34,9 và 44,5 phần trăm cho phụ nữ trưởng thành và phần trăm 38,8 - 50 dành cho nam giới trưởng thành. Những giá trị này có thể thay đổi tùy thuộc vào tuổi .
Hemoglobin. Mức bình thường khoảng hemoglobin giữa 11,1 và 15,0 gam / dL (111 - 150 gam / lít), tùy thuộc vào giới tính, tuổi và chủng tộc. Mức hemoglobin thấp hơn bình thường cho thấy thiếu máu.
Ferritin. Protein này giúp lưu trữ sắt trong cơ thể và mức độ thấp của ferritin thường cho thấy một mức độ thấp của sắt lưu trữ.
Thêm các xét nghiệm chẩn đoán
Nếu công việc chỉ ra máu thiếu máu thiếu sắt, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để xác định một nguyên nhân cơ bản. Nếu bác sĩ nghi ngờ là nguồn chảy máu bên trong cơ thể, có thể cần phải có kiểm tra phân các dấu vết của máu. Máu trong phân thường là một chỉ báo của chảy máu bên trong.
Có thể cần những xét nghiệm chẩn đoán bổ sung:
Nội soi đường tiêu hóa trên. Các bác sĩ thường kiểm tra cho chảy máu từ một khe thoát vị, chảy máu loét và chảy máu dạ dày với sự trợ giúp của nội soi. Trong tiến trình này, một ống mỏng thắp sáng được trang bị một máy ảnh video được truyền xuống cổ họng đến dạ dày . Điều này cho phép bác sĩ để xem thực quản - ống chạy từ miệng đến dạ dày - và dạ dày để tìm nguồn chảy máu.
Nội soi đường tiêu hóa thấp. Để loại trừ các nguồn thấp hơn đường ruột chảy máu, bác sĩ có thể đề nghị một thủ tục gọi là nội soi. Ống mỏng linh hoạt được trang bị một máy ảnh video được đưa vào trực tràng và hướng dẫn đến ruột già. Thường được gây mê trong khi thử nghiệm này. Nội soi cho phép bác sĩ để xem một số hoặc tất cả các đại tràng và trực tràng để tìm chảy máu bên trong.
Siêu âm. Phụ nữ cũng có thể có một siêu âm vùng chậu để tìm nguyên nhân gây ra chảy máu kinh nguyệt quá mức, chẳng hạn như u xơ tử cung.
Bác sĩ có thể đặt hàng hoặc các xét nghiệm khác sau một thời gian dùng thử điều trị bằng bổ sung sắt.
Phương pháp điều trị và thuốc
Một khi trở thành thiếu sắt đến mức phát triển bệnh thiếu máu, tăng lượng các loại thực phẩm giàu chất sắt là có lợi, nhưng thường là không đủ để khắc phục sự cố. Cần bổ sung sắt để xây dựng lại dự trữ sắt cũng như để đáp ứng các yêu cầu sắt hàng ngày của cơ thể. Ở phụ nữ mang thai, bổ sung chất sắt giúp cung cấp đủ chất sắt cho cả mẹ và thai nhi.
Đối với trẻ em hoặc người lớn bị thiếu máu thiếu sắt nhẹ, bác sĩ có thể khuyên nên một hỗn hợp đa vitamin có chứa sắt hàng ngày. Nhưng thông thường, các bác sĩ khuyên nên thuốc có chất sắt - chẳng hạn như thuốc viên nén màu sulfate, bổ sung toa. Những chất bổ sung sắt đường uống thường được hấp thu tốt nhất khi dạ dày trống rỗng. Tuy nhiên, bởi vì sắt có thể gây kích ứng dạ dày, có thể cần phải bổ sung thức ăn. Bác sĩ có thể khuyên nên bổ sung sắt với nước cam hoặc một viên thuốc vitamin C. Vitamin C giúp tăng hấp thu sắt. Ngoài ra, có bổ sung sắt hai giờ trước khi hoặc bốn giờ sau khi uống thuốc kháng acid, các loại thuốc này có thể cản trở hấp thu sắt.
Sắt bổ sung có thể gây táo bón, vì vậy bác sĩ cũng có thể đề nghị một chất làm mềm phân. Nguyên tố sắt hầu như luôn luôn biến phân đen, mà là một tác dụng phụ vô hại. Sắt có thể tiêm, nhưng điều này thường là không cần thiết.
Thiếu sắt có thể không thể bổ xung ngắn chỉ qua đêm. Có thể cần phải bổ sung sắt cho một vài tháng hoặc lâu hơn để bổ sung dự trữ sắt. Nói chung, sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn sau một tuần điều trị. Phụ nữ mang thai thường xuyên uống bổ sung sắt theo toa trong thời gian mang thai, để ngăn ngừa hoặc điều trị thiếu máu thiếu sắt. Hãy hỏi bác sĩ khi cần phải quay trở lại kiểm tra lại máu.
Tùy thuộc vào chế độ ăn uống của người mẹ, sữa mẹ có thể không chứa đủ chất sắt cho trẻ sơ sinh phát triển. Hầu hết các công thức cho trẻ sơ sinh có chứa sắt đầy đủ, nhưng một số em bé cần chất sắt bổ sung. Hãy hỏi bác sĩ nếu bé có thể cần thêm viên sắt, nhưng không cho thêm chất sắt mà không nói chuyện với bác sĩ đầu tiên.
Điều trị các nguyên nhân khác hơn so với chế độ ăn uống kém
Nếu bổ sung sắt một mình không làm tăng mức độ sắt máu ở người lớn, nó có khả năng thiếu máu là do khác ngoài một chế độ ăn nghèo chất sắt. Nó có thể là do một nguồn gốc của vấn đề chảy máu hoặc một sắt hấp thụ mà bác sĩ sẽ cần phải điều tra và điều trị. Tùy thuộc vào nguyên nhân, điều trị thiếu máu thiếu sắt có thể bao gồm:
Thuốc men, chẳng hạn như thuốc tránh thai để làm kinh nguyệt đúng.
Thuốc kháng sinh và các thuốc khác để điều trị viêm loét dạ dày tá tràng.
Phẫu thuật để loại bỏ một polyp chảy máu, khối u hoặc xơ.
Nếu thiếu máu thiếu sắt là nghiêm trọng, truyền máu có thể giúp thay thế sắt và hemoglobin nhanh chóng.
Phòng chống
Có thể giúp ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt bằng cách ăn các loại thực phẩm giàu chất sắt, như một phần của một chế độ ăn uống cân bằng. Ăn nhiều các thực phẩm chứa sắt đặc biệt quan trọng cho những người có nhu cầu sắt cao hơn, chẳng hạn như trẻ em và phụ nữ hành kinh hoặc mang thai.
Thực phẩm giàu chất sắt bao gồm:
Thịt đỏ.
Thịt lợn.
Hải sản.
Gia cầm.
Trứng.
Ngũ cốc tăng cường chất sắt, bánh mì và mì ống.
Đậu.
Đậu hà lan.
Rau lá xanh đậm như rau bina.
Quả hạch và hạt giống.
Trái cây sấy khô, như nho khô và quả mơ.
Nguồn thịt có nhiều chất sắt dễ hấp thụ bởi cơ thể.
Có thể tăng cường sự hấp thụ sắt của cơ thể bằng cách uống nước chanh khi ăn một thức ăn có chứa sắt. Vitamin C trong nước cam quýt, giống như nước cam, giúp cơ thể hấp thụ chất sắt tốt hơn chế độ ăn uống.
Vitamin C cũng được tìm thấy tại:
Dưa gang.
Dâu.
Mơ.
Kiwi.
Xoài.
Bông cải xanh.
Hồ tiêu.
Cà chua.
Bắp cải.
Khoai tây.
Rau lá xanh.
Để ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ sơ sinh, thức ăn sữa mẹ hoặc sữa bột em bé tăng cường chất sắt cho năm đầu tiên. Sữa bò không phải là một nguồn chất sắt cho trẻ sơ sinh, và không nên dùng cho trẻ sơ sinh dưới một năm. Sắt từ sữa mẹ dễ hấp thu hơn so với sắt trong công thức.
