Tận thấy việc 'se duyên' cho loại quả quý hiếm cấm xuất khẩu giống
TPO - Để tăng năng suất cho cây bưởi đặc sản Phúc Trạch, người dân huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) phải dùng phấn hoa bưởi chua quét vào nhụy hoa bưởi đường.
Bưởi Phúc Trạch được mệnh danh là đặc sản của huyện miền núi Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh). Giống bưởi có quả to tròn, vị thanh, tép mọng nước này thường trồng tại vùng đất phù sa màu mỡ hoặc vùng đất ven đồi, như xã Hương Trạch, Phúc Trạch, Hương Đô, Hương Thủy, Hà Linh...
Người trồng thụ phấn cho bưởi đặc sản Phúc Trạch (video: Đức Phúc - Cảnh Huệ).
Bưởi Phúc Trạch được chia thành 2 loại. Loại được nhân giống bằng cách chiết cành hoặc ghép mắt, thường gọi là bưởi đường. Loại được nhân giống bằng hạt được gọi là bưởi chua, có sức sống khỏe hơn nhưng chất lượng quả kém hẳn so với cây chiết, ghép.
Cứ dịp tháng 3 dương lịch hàng năm, khi những vườn bưởi Phúc Trạch rộ hoa trắng tinh khôi là lúc người dân Hương Khê hối hả ra vườn “se duyên” cho giống bưởi đặc sản. Việc làm này nhằm thụ phấn bổ sung, tăng khả năng đậu quả cho cây.
"Se duyên" cho loại bưởi đặc sản.
Thời gian của mùa thụ phấn bổ sung sẽ kéo dài khoảng 10 ngày đến 1 tháng. Người dân sẽ lấy phấn của cây bưởi chua quét lên nhụy hoa bưởi đường.
Gia đình ông Nguyễn Văn Chung (53 tuổi, xã Hương Thủy) có hơn 400 gốc bưởi, số bưởi được trồng theo nhiều đợt nên việc hoa trổ bông không cùng lúc, việc này cũng gây khó khăn trong việc thụ phấn bổ sung.
Cây bưởi chua thường có chiều cao 3-4 m. Từ sáng sớm, bà Nguyễn Thị Vịnh (49 tuổi) ra hái những hoa cây bưởi chua đủ chất lượng chuẩn bị cho việc thụ phấn cho vườn bưởi.
"Hoa bưởi được côn trùng thụ phấn chỉ đậu quả khoảng 30%, nhưng khi thụ phấn bổ sung sẽ tăng khoảng 80%, cũng nhờ việc này mà năm vừa rồi gia đình thu hoạch hơn 200-300 triệu từ bưởi", ông Chung cho hay.
Hoa được chọn phải đều, cánh mịn, khi chấm thử vào lòng bàn tay phấn hoa màu vàng sẽ rời ra.
Những cây bưởi 2-3 năm tuổi có thể trực tiếp dùng bông hoa bưởi chua quét lên từng nhụy hoa bưởi đường để thụ phấn. Cây cao sẽ dùng gậy hỗ trợ.
Nhiều gia đình vì lượng hoa nở đồng loạt, sợ không thể kịp cho việc thụ phấn bổ sung nên phải gọi thêm con cháu hoặc thuê thêm nhân công với giá 250.000 - 300.000 đồng/ngày/người. Việc thụ phấn sẽ được lặp đi lặp lại nhiều lần để đảm bảo không bỏ sót, quả đậu nhiều hơn.
10 ngày nay, ông Nguyễn Văn Hùng (49 tuổi, thôn Tân Trung, xã Hương Trạch) đã ra vườn thụ phấn bổ sung cho gần 200 gốc bưởi của gia đình. Cứ mỗi vườn bưởi đường, ông Hùng trồng thêm một cây bưởi chua để lấy hoa thụ phấn bổ sung cho cả vườn.
"Nếu để các loại côn trùng tự thụ phấn, khả năng đậu quả sẽ không đều như khi thụ phấn bổ sung. Việc thụ phấn phải làm liên tục giữa lúc hoa nở rộ, có lúc phải làm xuyên trưa để cây kịp đậu quả...", ông Hùng nói.
Ngoài việc thụ phấn bổ sung, người trồng bưởi phải vệ sinh những chùm hoa bưởi đang đậu quả bằng cách bóc tách những hoa đã héo ủa, có sức sống yếu hoặc những cành hoa còn sót lại. Việc này giúp cây dễ đậu quả và đảm bảo chất lượng phát triển quả.
Quả đậu sau khi thụ phấn sẽ đều, chất lượng tốt. Với những cây đậu quả nhiều, họ sẽ phải tỉa bớt để đảm bảo số lượng quả phù hợp, đảm bảo cây phát triển tốt.
Người trồng còn cung cấp nước tưới thường xuyên cho cây trồng để chống hạn.
Hương Khê hiện có hơn 2.000 ha bưởi Phúc Trạch. Năm 2002, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận bưởi Phúc Trạch là một trong 7 loại cây ăn quả quý hiếm cấm xuất khẩu giống. Năm 2004, Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy chứng nhận đăng ký sản phẩm nhãn hiệu hàng hóa. Năm 2010, bưởi Phúc Trạch được cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý Phúc Trạch.
