Mặc dù đến nay, nhiều người biết rượu bia đứng hàng thứ 5 trong 10 nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu và là nguyên nhân của nhiều bệnh không lây nhiễm nguy hiểm khác. Đồng thời, họ cũng đã được truyền thông sử dụng rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp gây ra hơn 30 loại bệnh không lây nhiễm và là nguyên nhân của gần 200 loại bệnh tật khác nhau, được xếp vào hàng thứ ba trong số các nguyên nhân dẫn đến tử vong sớm và tàn tật trên thế giới. Nhưng thực tế, thì những cảnh báo đó chưa hề có sức nặng đối với nam giới Việt Nam.
Là người rất thấu hiểu về tình trạng sử dụng rượu, bia tại Việt Nam, Tiến sĩ Kidong Park, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam bày tỏ quan ngại, điều tra nguy cơ mắc bệnh lây nhiễm năm 2015 cho thấy, 44% số người uống rượu, bia ở Việt Nam uống quá độ. Đây là hình thức uống rượu nguy hiểm. Tình trạng sử dụng quá độ rượu, bia ở Việt Nam dẫn đến 79.000 ca tử vong năm 2016, hàng trăm nghìn người khác phải nhập viện điều trị liên quan đến rượu, bia.
ThS Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, rượu chứa ancol etylic, chất hóa học rất độc hại cho cơ thể vì ảnh hưởng đến thể lực, tư duy, các cơ quan quan trọng trong cơ thể, sinh ra nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến gan, hệ thần kinh, tim mạch...
Uống rượu bia không chỉ gây ra các hậu quả cấp tính hoặc mạn tính, tác hại với cả người uống mà còn ảnh hưởng người xung quanh cũng như cộng đồng xã hội. Có tới 70% người dân Việt Nam đều ít nhiều chịu tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của rượu, bia.
Sử dụng rượu, bia ở mức nguy hại có thể gây ra những tác hại ngay tại thời điểm đó như chấn thương, gây tai nạn giao thông hay ngộ độc rượu bia.... Một số tác hại khác diễn ra từ từ và kéo dài như gây các tổn thương mạn tính đối với sức khỏe (mắc bệnh ung thư, bệnh lý tim mạch, xơ gan, rối loạn tâm thần, sa sút trí tuệ, ngộ độc bào thai do bà mẹ sử dụng rượu bia…) hay các vấn đề xã hội lâu dài như tác hại đối với gia đình, suy giảm chất lượng nhân lực, chất lượng dân số, phá vỡ các mối quan hệ gia đình, xã hội.
Đến nay, trung bình mỗi năm, Bệnh viện Tâm thần Hà Nội tiếp nhận khoảng 500 ca bệnh loạn thần do rượu. Theo BS Lý Trần Tình, nguyên Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Hà Nội, các rối loạn tâm thần thường gặp ở bệnh nhân loạn thần do rượu là ảo giác, hoang tưởng, khó ngủ hoặc ngủ ít... Thường gặp và nặng nề nhất là sảng rượu với các biểu hiện rối loạn ý thức, ảo giác, nhất là ảo thị, ảo thanh, hoang tưởng bị truy hại.
“Cồn gây tác động rất lớn đến hệ thống thần kinh mà đặc biệt là lên não, làm cho góc nhìn bị thu hẹp lại và thời gian phản ứng chậm đi. Do vậy, người uống rượu, bia bị hạn chế rất lớn trong việc điều khiển các loại phương tiện giao thông nên rất dễ gây ra tai nạn giao thông. Nếu uống vào cơ thể 50 g cồn hằng ngày sẽ để lại tác hại vĩnh viễn, với khoảng 100.000 tế bào não bị giết chết khi uống một ly bia. Trong một cơn say rượu, con số tế bào não chết đi có thể lên đến 10 triệu”, bác sĩ này cho hay.
Một trong những nguy hại nhất của việc sử dụng rượu, bia kéo dài là dẫn tới bệnh lý xơ gan, ung thư gan. Các nhà khoa học tin rằng, nguyên nhân là do cơ thể chuyển hóa rượu thành aldehyde, chất gây ung thư mạnh. Kết luận của Tổ chức Nghiên cứu Ung thư quốc tế (IARC) cho thấy rượu bia là chất gây ung thư khoang miệng, họng, thanh quản, thực quản, đại trực tràng, gan và ung thư vú ở phụ nữ. Tiêu thụ rượu bia ở mức độ nào cũng có nguy cơ ung thư.
Bác sĩ Trần Quốc Bảo, Cục Y tế dự phòng cho biết, sự phát triển ung thư thường xuất hiện sau khi bắt đầu uống từ 2-15 năm, thậm chí đã cai rượu. Đặc biệt, không có mức độ uống rượu nào là an toàn. Hậu quả do sử dụng rượu khác nhau phụ thuộc vào tuổi, giới tính, hoàn cảnh và cách thức uống.
Trung bình mỗi người Việt trên 15 tuổi tiêu thụ 8,3 lít cồn nguyên chất trong một năm, nhiều hơn người Trung Quốc và gấp bốn lần người Singapore. Bình quân nam giới nước ta trong một năm tiêu thụ 27,4 lít cồn nguyên chất, đứng thứ 2 trong khu vực Đông Nam Á và đứng thứ 29 thế giới. Đặc biệt, 44% uống ở mức có hại, sáu lon bia, sáu chén rượu trong một lần uống. Bia rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tai nạn giao thông (60%); gây bạo lực gia đình, mất an toàn trật tự xã hội (30%) và là nguyên nhân gây ra 200 loại bệnh tật. Đến khi nào, đàn ông Việt Nam mới chịu thức tỉnh trước những cảnh báo nguy hại của rượu, bia cho sức khỏe này?
