Cả tin
Nguyễn Thị Hoài (SN 1993), quê ở Kỳ Anh, Hà Tĩnh hiện đang là sinh viên trường Đại học KHXH&NV Hà Nội (thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội) làm nhân viên phục vụ quán bi-a được hơn 4 tháng. Ngày bận học nên Hoài chọn làm ca tối từ 7 giờ tối đến 7h sáng hôm sau với mức lương 10 nghìn đồng/giờ. “Vì tham gia công ty đa cấp nên chịu cảnh nợ nần. Giờ, phải làm thêm vào ban đêm để kiếm tiền trả nợ cho chủ hiệu cầm đồ”, Hoài nghẹn ngào.
Hoài sinh ra trong một gia đình đông anh em, bố mẹ làm nông. Để có tiền chu cấp cho con ở Hà Nội, gia đình phải thường xuyên vay mượn. Vì thương bố mẹ, ngay từ năm học đầu tiên, Hoài đã chủ động kiếm việc làm thêm (gia sư tiếng Anh). Hoài kể, bắt đầu từ giữa năm 2014, được một người bạn rủ kinh doanh, có thể thu lợi nhuận cao và được làm việc trong môi trường năng động. Hoài được bạn đưa tới Văn phòng World - Nets Việt Nam (sau đây viết tắt là công ty). Tại đây, Hoài được nhân viên công ty thuyết trình về công việc kinh doanh. Người tham gia được hưởng nhiều lợi ích từ công ty và có thêm hoa hồng. “Tham gia buổi nói chuyện hôm đó, có nhiều người tự nhận mình là bác sỹ, giáo viên… và cho biết khi tham gia bán hàng đa cấp cho thu nhập cao nên bỏ việc để kinh doanh. Lúc đó, mọi nghi ngờ của mình tan biến, sau mới biết là lừa đảo”, Hoài búc xúc kể.
Khi mới vào công ty, Hoài phải đóng 180 nghìn đồng tiền làm thẻ và lệ phí. Để trở thành nhà phân phối, Hoài phải đóng 5,6 triệu đồng theo học mảng khởi nghiệp. Khi Hoài nói không có tiền, một nhân viên công ty đưa tới một cửa hiệu cầm đồ cắm chứng minh nhân dân (CMND), thẻ sinh viên (TSV) vay 6 triệu đồng (lãi suất 5 nghìn đồng/1 triệu đồng/ngày). Sau khi vay, Hoài nộp hết tiền cho công ty. Sau đó, bên công ty bảo Hoài nộp thêm 18 triệu đồng làm “gói chuyên nghiệp”, có thể mua sản phẩm “ưu đãi” mang về kinh doanh. Không có tiền, Hoài được người của công ty dẫn đi và bảo lãnh vay thêm 18 triệu đồng với lãi suất tương tự.
Để có được thẻ của Cty TNHH World - Nets Việt Nam, nhiều bạn trẻ đã phải nộp hàng chục triệu đồng. Ảnh: Quang Lộc.
Thực tế, Hoài không phải là nạn nhân duy nhất của hệ thống bán hàng đa cấp của World - Nets Việt Nam. Tống Thị Nhung (SN 1993) quê Thái Bình, sinh viên trường Đại học KHXH&NV Hà Nội cũng rơi vào “cạm bẫy” đa cấp. Hằng đêm, Nhung phải làm thêm ở quán bi-a để trả nợ. Nhung cho biết, trước cô với Hoài cùng tham gia vào World- Nets Việt Nam. Nghe những lời giới thiệu về tương lai tươi sáng, về những khoản thu nhập hàng chục triệu đồng/tháng nên đồng ý tham gia. Không có tiền, Nhung được người của công ty đem đến hiệu cầm đồ để cầm cắm TSV, CMND để vay 18 triệu đồng.
Sau khi nộp tiền, Nhung cũng được công ty cấp những mặt hàng thực phẩm chức năng có giá cao ngất ngưởng để mang bán ra thị trường. Ngoài “chiêu bài” mời chào bán sản phẩm, công ty còn khuyến khích mời thêm nhiều người khác cùng tham dự hội thảo và các khóa học.
Người dân địa phương cho biết Cty TNHH World - Nets Việt Nam không hoạt động từ nhiều tháng nay. Ảnh: Quang Lộc.
Nợ nần
Tống Thị Nhung kể, do không có khả năng trả nợ tiền gốc và lãi cho cửa hàng cầm đồ, đã phải cầu cứu bố mẹ ở quê. “Khi thu vén được tiền trả nợ, số tiền lãi đã gần gấp đôi tiền vay, nên chỉ trả được 2/3”, mắt đỏ hoe Nhung kể.
Còn Hoài, làm việc được hơn 10 ngày mới biết đang làm cho một mạng đa cấp. Dù vậy, vì gia đình nghèo, bố thường xuyên đau ốm, Hoài quyết định “đâm lao, theo lao”. Hy vọng có thể thu hồi được số tiền đã bỏ ra. Nhưng đó là một quyết định sai lầm. “Thời gian đó, ngày nào mình cũng khóc. Vì áp lực nên không có thời gian để học. Đang học giỏi xuống yếu, bị bạn bè xa lánh. Những đối tượng cầm đồ suốt ngày gọi điện đe dọa. Nhiều lần mình đã nghĩ đến việc tự sát. Thậm chí đã mua lượng lớn thuốc ngủ…”, Hoài kể. Số tiền cầm cố từ 18 triệu đồng đã “lãi mẹ đẻ lãi con” thành 27 triệu. Không có tiền, Hoài bị chủ tiệm cầm đồ đánh đập. Cuối năm 2014, Hoài bỏ học hai tháng sang Bắc Ninh làm công nhân. Để nhận mức lương 6 triệu đồng/tháng, Hoài phải làm việc ngày 12 tiếng. Bị bệnh tim từ nhỏ nên Hoài nhiều lần ngất khi đang làm việc.
Hoài cho biết, khi tham gia bán hàng đa cấp, các sinh viên nữ thường phải cầm cố CMND, TSV để vay nặng lãi nên phải gánh nợ lên tới 50-60 triệu đồng. Không còn lựa chọn, một số người phải làm tiếp rượu ở quán bar, karaoke, thậm chí phải đi bán dâm.
Tỉnh táo khi chọn việc
Đó là lời khuyên của PGS.TS Trần Thu Hương, Phó Chủ nhiệm khoa Tâm lý, Đại học KHXH&NV Hà Nội (Đại học Quốc gia Hà Nội) dành cho các bạn trẻ để không bị “sập bẫy” các công ty bán hàng đa cấp. Theo bà Hương, không chỉ các bạn trẻ mà nhiều người đã có công việc ổn định vẫn tham gia các công ty đa cấp. Vì họ nghĩ chỉ cần tìm thấy mạng lưới của mình, mời người tham gia là có thể thu được lợi nhuận và làm giàu nhanh chóng. “Khi các bạn trẻ được tham gia hội nghị, hội thảo của công ty đa cấp, họ sẽ vào một trung tâm “nội bất xuất, ngoại bất nhập”, không được sử dụng điện thoại, nên các bạn không có thông tin từ bên trong đến bên ngoài. Gần như trong trạng thái bị thôi miên, xong buổi họp cảm thấy như mình đã tìm ra con đường đổi đời, từ đó quyết định ký kết, cầm cố giấy tờ để kinh doanh”, bà Hương nói.
Để tìm hiểu thông tin cũng như hoạt động của Cty World - Nets Việt Nam, PV Tiền Phong đã gọi điện thoại đến số máy (do sinh viên cung cấp) nhưng không liên lạc được. Theo địa chỉ cung cấp, phóng viên tìm đến trụ sở công ty này trên đường Trần Kim Xuyến (số 9 H1, Khu đô thị mới Yên Hòa, Cầu giấy, Hà Nội). Theo quan sát, tòa nhà hiện trống không, không một biển hiệu và người vào ra.
Anh Nguyễn Văn Tài, chủ cửa hàng gò hàn, đối diện cổng trụ sở của Công ty World - Nets Việt Nam cho biết đã chứng kiến nhiều vụ bố mẹ, sinh viên từ các vùng quê lên đây khóc lóc, đòi lại tiền từ công ty. “Nghe người ta bảo, đây là công ty đa cấp, nhiều sinh viên ra đây đi học tham gia công ty nợ nần nhiều lắm”, anh Tài nói.
Là hộ dân sống cạnh trụ sở công ty, chị Đào Thị Huyền cho biết, nhiều trường hợp nữ sinh đến công ty khóc lóc, bảo công ty lừa đảo này nọ, đòi lại tiền nhưng đều không được. “Có lần, tôi lại thấy có những đám thanh niên, dân xã hội kéo đến đông lắm, thuê hẳn cả đoàn taxi đến đòi lại tiền. Từ hôm Tết đến nay thấy công ty không hoạt động nữa”, chị Huyền nói.
Theo trung tá Trần Văn Thuần, cảnh sát khu vực phường Yên Hòa, Cty World - Nets Việt Nam đóng cửa không hoạt động được hơn 5 tháng nay. Theo trung tá Thuần, trước đây công ty này hoạt động sôi nổi. Về vấn đề công ty này có lừa đảo sinh viên hay không, chúng tôi không nắm được thông tin, chỉ biết đó là công ty đa cấp. “Lý do là chúng tôi chưa nhận được đơn thư tố cáo công ty này lừa đảo của người bị hại cũng như tình trạng công ty gây rối trật tự trên địa bàn phường”, trung tá Thuần nói.