Đạt mục tiêu thích ứng với thay đổi
Đề án Đào tạo, đào tạo lại nâng cao kỹ năng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 xác định mục tiêu sẽ xây dựng mô hình đào tạo ở các trình độ giáo dục nghề nghiệp (GDNN). Từ đó người lao động có kiến thức, kỹ năng phù hợp, làm chủ, khai thác, vận hành hiệu quả những tiến bộ công nghệ; gới với đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp. Qua đó đá góp phần nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia, sẵn sàng đón nhận làn sóng đầu tư mới dịch chuyển vào Việt Nam.
Dự kiến, chương trình sẽ đào tạo ít nhất 20 ngành nghề và kỹ năng mới với trình độ cao đẳng, trung cấp. Trong đó ưu tiên các lĩnh vực công nghệ thông tin, công nghệ mới, công nghệ cao, các kỹ năng tương lai đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Mỗi ngày nghề/trình độ đào tạo ít nhất 120 người. Tổng số người học tham gia đào tạo thí điểm khoảng 4.800 người.
Với đào tạo lại, dự kiến đào tạo nâng cao kiến thức, kỹ năng gắn với chuyển đổi việc làm cho người lao động bị tác động của cuộc cuộc cách mạng lần thứ 4. Dự kiến đào tạo lại cho ít nhất 300.000 lượt lao động, thời gian dưới 1 năm. Đào tạo lại để giúp người lao động thích ứng với những thay đổi mới, đáp ứng chuyển đổi việc làm và nhu cầu học tập suốt đời của người dân.
Nhà nước sẽ đặt hàng các cơ sở GDNN được lựa chọn tham gia đào tạo hoặc đào tạo lại, hình thức đào tạo chính quy hoặc thường xuyên; đặt hàng các cơ sở GDNN hoặc doanh nghiệp để đào tạo, đào tạo lại trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo khác.
Tổ chức đào tạo, đào tạo lại tại cơ sở GDNN, tại doanh nghiệp hoặc kết hợp cả hai phương thức theo hình thức vừa học vừa làm; tăng cường gắn kết giữa cơ sở GDNN và doanh nghiệp, nhằm sử dụng có hiệu quả trang thiết bị và công nghệ của doanh nghiệp phục vụ cho công tác đào tạo; tổ chức đào tạo, kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo theo quy định; thanh quyết toán theo số lượng và chất lượng người học tốt nghiệp.
Theo tính toán của Bộ LĐ-TB&XH, tổng kinh phí dự kiến cho chương trình này khoảng 839 tỷ đồng, từ nguồn: Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021 - 2025; Quỹ bảo hiểm thất nghiệp; Quỹ quốc gia về việc làm và các nguồn khác.
Tối thiểu 20 ngành nghề mới
Theo Bộ LĐ-TB&XH, thời công nghiệp 4.0 mở ra nhiều cơ hội về kinh doanh các ngành nghề mới, kéo theo việc làm mới. Sự thay đổi này cũng khiến nhiều ngành nghề mất đi, máy móc thay thế con người. Trong khi đó, thực tế chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu. Kiến thức, kỹ năng học viên học được trong trường dù đã được cải thiện nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu công việc, có thể không hữu dụng với nền kinh tế thay đổi, dễ bị máy móc thay thế trong tương lai gần.
Thống kê của cơ quan quản lý và các tổ chức quốc tế cho thấy, năm 2018, năng suất lao động của người Việt chỉ bằng 7,3% của lao động Singapore, bằng 19% của Malaysia, 37% của Thái Lan, 44% của Indonesia và bằng 55% của Philippines (số liệu của Bộ KH&ĐT).
Theo đề án trên, dự kiến một số ngành nghề mới (nghề tương lai) được đào tạo thí điểm như: Giải pháp Blockchain; kết nối hệ thống Robot; kết nối vạn vật; thiết kế thời trang số; trang trại số...
Về đào tạo cập nhật kiến thức, đào tọa lại, sẽ tập trung 1 số ngành nghề như: Công nghệ thông tin; điện tử viễn thông; tự động hóa; công nghiệp chế biến; nông - lâm nghiệp công nghệ cao; ô tô, cơ khí; năng lượng, du lịch, dệt may... Đào tạo lại nhóm lao động thuộc lĩnh vực nông - lâm - ngư nghiệp, cơ khí, dệt may, da giày, khai khoáng, điện tử... để chuyển đổi nghề.
Hiện cả nước có trên 1.900 cơ sở GDNN, gồm: 400 trường cao đẳng, 463 trường trung cấp, hơn 1.000 trung tâm GDNN. Giai đoạn 2016-2019, cả nước đã tuyển mới GDNN được 8,8 triệu người (bình quân mỗi năm tuyển sinh 2 triệu người học), trong đó có 788 nghìn người học cao đẳng, 1,1 triệu người học trung cấp và 6,9 triệu người học sơ cấp và dưới 3 tháng.
