 |
| Điểm khai thác vàng trái phép ở Vực Tiền, đầu nguồn sông Bến Hải. Ảnh: Hữu Thành. . |
Ngang nhiên khai thác
Sáng 21-4, sau khi làm việc với một số lãnh đạo chủ chốt của UBND xã Vĩnh Hà, chúng tôi đột nhập vào đại công trường vàng ở khu vực thượng nguồn sông Bến Hải. Các máy phát điện, máy hút nước, sàng lọc vàng, xe múc, xe cẩu đang chạy rầm rầm.
Một đoạn sông dài gần 30 km từ Vực Tiền đến ngọn Rào Quang, rồi các nhánh khe A Nẩy, khe ngã ba Đầu Đạn... đã bị đào bới, băm nát hoàn toàn. Dòng nước đỏ quạch bùn đất, cùng các hoá chất lọc vàng ồ ạt chảy về xuôi. Vườn cao su, lúa, ngô, hoa màu khác..., rồi rừng trồng phần lớn bị tàn phá, chết dần chết mòn.
Ông Hồ Xưng, Trưởng bản Khe Hó nói: “Các đồng chí xem, dân đào vàng đã hủy diệt, gây hậu quả không khác mấy so với những trận bom B52 của giặc Mỹ tàn phá trước đây”. Trên đoạn sông dài gần 30 km này, đã có tới 40 điểm đào đãi vàng, mỗi điểm đang đào đãi hiện tại có ít nhất 1 xe múc; các máy hút nước, sàng lọc vàng, phát điện...
Ông Hồ Dồn, cán bộ Mặt trận bản Khe Hó, một trong những người tham gia dẫn đường cho chúng tôi, cho biết: “Các máy móc, con người ở đây hoạt động rất công khai. Hầu hết các chủ khai thác vàng vận chuyển các vật tư, phương tiện phục vụ cho việc đào đãi vàng này đều bằng xe reo có gắn cần cẩu. Họ mở đường, đoạn chỉ cách trụ sở UBND xã Vĩnh Hà chừng 300 - 500 m. Các hoạt động này diễn ra từ đầu tháng 11-2010 đến nay nhưng không bị xử lý gì cả. Bà con các thôn đã nhiều lần kéo nhau đến hiện trường để phản đối nhưng rồi chẳng làm gì được họ”.
Hoạt động khai thác vàng trái phép ở đây có nhiều điểm đặc biệt vàng tặc chỉ có thể gùi cõng máy móc như máy phát điện, máy xay đá... để vào rừng nổ mìn, phá núi, xay đá lọc lấy vàng, còn ở khu vực thượng nguồn sông Bến Hải, vàng tặc lại “vô tư” ùn ùn vào đây đủ các loại máy móc hiện đại nhất để đào bới lòng sông tìm vàng.
Lạ nữa, dọc đường từ trung tâm xã Vĩnh Hà đến hiện trường khai thác vàng trái phép, quãng chừng 3 cây số đi bộ, không thấy một trạm vệ tinh nào của vàng tặc, song thông tin từ bên ngoài đến với chúng rất nhanh và chính xác.
Tại Vực Tiền, có 5 điểm khai thác vàng trái phép, quy mô lớn. Khi chúng tôi đến, hiện trường khai thác chỉ còn lại các phương tiện máy móc trên và ba đồi đất, đá cao lừng lững vừa được múc lên từ đáy sông để lọc lấy vàng. Tuy nhiên, chỉ lát sau, vàng tặc núp trong thùng chiếc xe reo được phủ kín bạt đã lao ra ngoài.
Trưởng bản Khe Trù, ông Hồ Hồng nói: “Việc chúng ta đột nhập vào đây để quay phim, chụp ảnh đã bị lộ. Hành động của đám vàng tặc cho thấy chúng vừa nhận được lệnh từ bên ngoài vào là phải múc, san đường để di chuyển các phương tiện ra khỏi hiện trường đào bới”.
Trên đường quay trở lại trung tâm xã Vĩnh Hà, điện thoại của chúng với số lạ đã đổ chuông liên tục. Trong đó, chủ nhân của số điện thoại 0977.545.551 đặt vấn đề: “Tôi ở Bãi Hà (thôn Bãi Hà, xã Vĩnh Hà - PV), khai thác vàng ở Vực Tiền, tôi nghe các anh có lên đó, các anh cho gặp chiều nay được không?”. Chủ nhân của số điện thoại này chính là người điều hành trực tiếp hoạt động khai thác vàng trái phép ở Vực Tiền.
Phương án phá vàng tặc nằm trên giấy
Người dân các xã Vĩnh Ô, Vĩnh Khê, Vĩnh Hà, Vĩnh Sơn, Vĩnh Thành, thị trấn Bến Quan ở huyện Vĩnh Linh đã kêu cứu chính quyền, ngành chức năng địa phương về việc đời sống sinh hoạt, sản xuất bị thiệt hại, ảnh hưởng nghiêm trọng do vấn nạn đào đãi vàng ở khu vực thượng nguồn sông Bến Hải từ tháng 11-2010.
Theo Trưởng Công an xã Vĩnh Hà - Lê Anh Lộc, ông đã chuyển toàn bộ đơn thư kiến nghị, cầu cứu của bà con Vĩnh Hà đến Công an huyện Vĩnh Linh và UBND huyện Vĩnh Linh. Về phía lực lượng địa phương thì mới chỉ có thể giải thích, vận động các đối tượng không khai thác vàng ở thượng nguồn sông Bến Hải mà chưa có biện pháp xử lý nào.
Trong khi đó, ông Mai Văn Dĩa, Phó Bí thư thường trực xã Vĩnh Hà cho biết: “Vấn nạn đào đãi vàng trái phép trên sông Bến Hải, khu vực thượng nguồn đã xảy ra hơn nửa năm nay, rất ồ ạt và công khai. Chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị huyện cùng phối hợp để giải quyết tình trạng này nhưng đến nay mọi kế hoạch, phương án triệt tiêu, đẩy đuổi vàng tặc của huyện vẫn còn nằm trên giấy”.
