Vài năm trở lại đây, tại miền Tây, nghề nuôi cua đinh phát triển mạnh và được xem là nghề giúp cho các hộ nuôi làm giàu.
Cua đinh (tên khoa học Tryonychidae) là động vật thuộc lớp bò sát, họ ba ba, bộ rùa, phân bố ở Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Thịt loài này rất ngon, ngọt, thơm thường dùng để chiêu đãi khách quý hoặc trong buổi tiệc sang trọng.
Cua đinh thoạt nhìn giống ba ba. Để phân biệt 2 loài này, người dân dựa vào cân nặng và màu sắc. Thường thì cua đinh thường nặng và có màu sậm hơn ba ba. Trứng cua đinh to và có vỏ cứng hơn so với ba ba. Cụ thể, trứng ba ba cỡ ngón tay cái, cua đinh lớn bằng miệng ly.
Hai năm gần đây, nhiều hộ nuôi tại các tỉnh miền Tây chuyển từ ba ba sang cua đinh vì loài này cho thu nhập cao, lại có thị trường tiêu thụ ổn định, giá cao. Nuôi cua đinh ít bị hao hụt, lớn nhanh, ít tốn thức ăn, lợi nhuận cao hơn ba ba 10 - 30%.
Cua đinh được nuôi nhiều vì có sức đề kháng, ưu điểm vượt trội so với ba ba. Năm đầu, cua tăng trưởng chậm, nhưng từ năm thứ hai trở đi khá nhanh, tăng khoảng 2 - 3 kg/năm. Từ khi thả nuôi đến 3 năm, cân nặng đạt từ 4 đến 5 kg/con và được chọn để cho sinh sản. Mỗi năm, cua đinh sẽ cho sinh sản 3 đợt, mỗi đợt 10 đến 15 trứng. Tỷ lệ ấp ứng nở khoảng 70%.
Một trong những trang trại nuôi cua đinh nức tiếng ở Hậu Giang là của bà Trịnh Thị Nguyệt (ấp Phú Khởi, xã Thạnh Hòa, huyện Châu Thành A, Hậu Giang). Bà Nguyệt có biệt danh là “nữ hoàng cua đinh”, với số lượng nuôi trên 2.000 con lớn nhỏ.
Còn hộ ông Đinh Công Thủ ở ấp Láng Hầm B, xã Thạnh Xuân, huyện Châu Thành A, Hậu Giang với 250 cua đinh bố mẹ. Từ các cặp bố mẹ này, mỗi năm, cua đinh nuôi tại trang trại của ông Thủ cho ra đời 2.500 cua giống, đem về thu nhập trên 350 triệu đồng/năm.
Cua đinh giống được chia làm 3 loại, loại 1 từ khi nở đến 2 tuần tuổi bán với giá 300.000 đồng/con, loại từ 1 đến 2 tháng giá bán 500.000 đồng/con, và loại 3 giá 600.000 đồng/con là cua 3 - 4 tháng tuổi.
Ông Thủ cho biết, cua đinh bố mẹ được nuôi trong bể xi măng diện tích khoảng 15 m2/bể, theo tỷ lệ 1 con đực, 4 - 5 con cái để cho sinh sản. Theo ông, với cách này, người nuôi sẽ dễ dàng quản lý trứng, kiểm soát được quá trình sinh trưởng của cua đinh.
Cua đinh có nguồn thức ăn khá đa dạng, từ đầu xú, tép, cá tạp, ốc bươu vàng, cá biển đến thức ăn công nghiệp. Ông Thủ cho biết, để tăng lợi nhuận và giảm bớt chi phí, người nuôi nên kiếm thức ăn tự nhiên cho cua. Các loại dễ kiếm nhất là cá tạp, ốc bươu vàng
Từ những thành công và kinh nghiệm đạt được ông Thủ chia sẻ: “Nuôi cua đinh nguồn nước phải sạch. Mỗi ao với diện tích 500 m2 thuận tiện cho việc phân loại và thu hoạch, mật độ thả nuôi 5 con/m2. Mực nước trong ao nuôi dao động từ 1 đến 1,5 m3. Từ khi thả nuôi đến 1 năm sẽ tiến hành phân loại đực cái, nuôi tiếp 1 năm sẽ thu hoạch. Chi phí cho 1 kg cua đinh thịt khoảng 80.000 đồng.
Để cua đinh mau tăng trọng và ít bệnh, người nuôi nên làm bè bằng tre, tàu dừa để cua lên sưởi ấm, cho nước sông ra vào theo thủy triều và xử lý nước bằng thuốc hàng tháng. Ao nuôi xung quanh được rào bằng tole xi măng.
Hiện tại, cua đinh thương phẩm loại 1, cân nặng 2 - 5 kg giá bán khoảng 600.000 đồng/kg, loại 2 (5 - 10 kg) giá 550.000 đồng/kg, loại nặng 10 - 20 kg bán với giá 500.000 đồng/kg. Tính ra, mỗi con cua đinh loại 3 có thể có giá hàng chục triệu đồng. Còn cua đinh bố mẹ cân nặng 4 - 5 kg được bán với giá khoảng 1 triệu đồng/kg. Ở miền Tây, giá cua đinh giống rất cao,
Chủ nhiệm Hợp tác xã chăn nuôi ba ba Thạnh Lợi - Hậu Giang, cho biết, năm 2009, 11 xã viên tại Hợp tác xã này thả nuôi 40.000 con ba ba và 1.000 con cua đinh. Đến nay, số cua đinh tăng lên khoảng 3.000 con, đem về thu nhập ổn định.