 |
Nhạc sỹ Quốc Bảo: Tình trạng sửa lời, đổi ý rất phổ biến.
Không biết ca khúc nào ở ta hay bị ca sỹ chỉnh lời nhất. Nhưng rất đáng tiếc, khi sự cố ca sỹ hát sai lời, do vô tình hoặc cố ý, lại xảy ra ở những nhạc phẩm được “cha đẻ” của nó chăm chút phần lời. Thí dụ cách đây 6 năm, trong đêm nhạc Trịnh Công Sơn tổ chức ở Nhà hát Công nhân, Hà Nội, dấu ấn buồn để lại cho người nghe là các ca sỹ, mà lại tuyền ca sỹ nổi tiểng, đua nhau chỉnh sửa lời bài hát của cố nhạc sỹ. Thế mới sợ. Một Mỹ Tâm được tiếng chỉn chu lại biến “Mười năm khi phố khi vùng đồi” trong “Có một dòng sông đã qua đời” thành “Mười năm khi phố khi nụ cười”. Sửa lời khiến đoạn kết của bài hát bị hỏng: “Mười năm chân bước trên đường dài/Gặp nhau không nói không nụ cười/Chút tình dường như hiu hắt bay/Mười năm khi phố khi vùng đồi/Nhìn nhau ôi cũng như mọi người/Có một dòng sông đã qua đời”. (Cứ thay mấy chữ bị Mỹ Tâm sửa vào chỉnh thể trên, sẽ thấy rõ tác hại của ca sỹ hát sai lời).
Cũng trong đêm nhạc, Mỹ Linh trong “Ru ta ngậm ngùi” lại biến “Đời sao im vắng” (Đời sao im vắng/Như đồng lúa gặt xong/Như rừng núi bỏ hoang…) thành “Trời sao im vắng” (Chẳng hiểu do lỡ miệng hay do ca sỹ hiểu lời bài hát phải như thế mới đúng ?!). Nếu do cách hiểu sai, thì cũng khá ngạc nhiên với năng lực thẩm thi ca, văn học của nghệ sỹ nổi tiếng. Rồi Mỹ Tâm không phải hát sai lời, mà tự tin đổi đại từ nhân xưng từ “ta” thành “em” trong nhạc phẩm “Đêm thấy ta là thác đổ”. Thế là “Đời ta hết mang điều mới lạ/Tôi đã sống rất ơ hờ” bỗng thành ra “Đời em hết mang điều mới lạ/Tôi đã sống rất ơ hờ”.
 |
Mỹ Linh: Quên lời do “quạt trần rơi vào đầu”.
Một trong những câu hát bị chỉnh lời mà người nghe vô tư chấp nhận, chính là câu hát trong bài “Cảm ơn một đóa xuân ngời” của nhạc sỹ Quốc Bảo: “Em qua tha thướt lụa là/Rào đón cơn mơ nguy nga”. Một nhạc sỹ chơi tiếng Việt giỏi như Quốc Bảo đương nhiên không thể viết: “Em qua tha thướt lụa là/Rào đón cơn mưa nguy nga” như khá nhiều ca sỹ đã hát và khá nhiều khán giả đã nghiễm nhiên chấp nhận sự sai lời ấy. Nhạc sỹ đã xác nhận với TPCN, “Cảm ơn một đóa xuân ngời” chỉ có “cơn mơ nguy nga” chứ không có “cơn mưa nguy nga”. Tuy nhiên, tác giả “Tóc nâu môi trầm” cũng không nặng nề với các ca sỹ lỡ thay lời bài hát của anh. Bởi: “Tình trạng sửa lời, đổi ý rất phổ biến. Như Tuấn Ngọc hát “thỏa ước mơ” thay vì đúng ra là “thả ước mơ”, hay “Tình lỡ” của Thanh Bình bị hát và ghi lại thành “vạn mùa thu sau lưng ta” rất là nâng quan điểm” (nguyên bản: “Nghe vàng mùa thu sau lưng ta”- PV).
Có những nhạc sỹ im lặng không phát biểu gì khi bài hát của mình bị người hát chỉnh sửa lời. Song cũng có những nhạc sỹ tỏ ra không hài lòng, họ đã đính chính khi có dịp. Cố nhạc sỹ Thanh Sơn, tác giả của “Hoa tím người xưa”, không những bị ca sỹ sửa lời bài hát mà tên bài hát lại cũng hay bị nhầm thành “Hoa tím ngày xưa” (tên một ca khúc của Hữu Xuân, phổ thơ Cao Vũ Huy Miên). Khi còn sống, nhạc sỹ Thanh Sơn từng tâm sự về hoàn cảnh ra đời bài hát: “Hoa tím người xưa là một chuyện tình có thật, một kỷ niệm của đời tôi, lúc đó vào năm 1965, tình yêu của tôi rất tràn trề, tuổi đời của tôi lúc đó ngoài 20. Tôi có quen một người con gái, chúng tôi hẹn hò lên Đà Lạt vào một vườn hoa tím rất đẹp, chúng tôi tâm sự và chia tay. Hai năm sau tôi trở lại vườn hoa đó mà người xưa thì không còn nữa. Tôi thẫn thờ buồn và thốt lên một câu: “Người xưa hỡi, thấu cho nỗi lòng hoa tím còn người đâu?”. Khi ca sỹ hỏi ông làm cách nào để truyền tải “Hoa tím người xưa” chạm đến trái tim khán giả, ông chia sẻ: “Bài hát chẳng có gì khó khăn đâu, trước hết khi ca sỹ hát bài nào cũng vậy, cái cần nhất là nắm rõ nội dung của bài hát đó, xem tác giả muốn nói gì, để diễn tả đúng tư tưởng của tác giả thì bài hát mới có hồn, người nghe mới rung động”. Cũng trong chương trình trò chuyện quanh bài “Hoa tím người xưa”, nhạc sỹ Thanh Sơn đã đính chính “một vài chữ mà trước đây rất nhiều ca sỹ đã hát sai”: “Chẳng hạn “Rồi chiều nay lá khô rơi đầy” thì nhiều ca sỹ hát “Rồi chiều nay lá thu rơi đầy”. “Lá thu” cũng đúng nhưng “lá khô” thì hay hơn, tôi dùng chữ “khô” muốn diễn tả cho tình yêu đã chết. “Gom nhớ thương sưởi tình cô liêu” mấy ca sỹ hát là, “gom nhớ thương suối tình cô liêu”, “suối tình cô liêu” vô nghĩa, “sưởi tình cô liêu” mới đúng. Ở đoạn điệp khúc: “Hương xưa ơi tìm đâu thấy kỷ niệm bởi một màu hoa tím”, nếu đổi thành “với một màu hoa tím” là sai…”.
Có những ca sỹ thừa nhận mình hát nhầm lời, xin lỗi nhạc sỹ và người nghe. Lý giải cho sự hát nhầm lời, mỗi ca sỹ cũng có một “bài” riêng. Giải thích gây cười nhiều nhất chính là tâm sự của Mỹ Linh: Trước kia từng bị tai nạn quạt trần rơi trúng đầu và phải đi phẫu thuật. Di chứng để lại sau tai nạn là tật hay quên. Nữ danh ca hải ngoại Như Quỳnh, một nghệ sỹ hát cực kỳ rõ lời lại thường xuyên mắc khuyết điểm quên lời, ngay cả với những ca khúc chị đã quá thành công, hát đi hát lại nhiều lần. Mới đây nhất, Như Quỳnh hát lại “Vùng lá me bay”, không những hồn nhiên đổi: “Nhìn lá me bay” thành “Nhìn lá me rơi”. (Thôi thì, “bay” với “rơi” cũng còn tạm chấp nhận được). Nhưng fan của Như Quỳnh phát hiện “sạn to đùng”: “Đôi mắt thơ ngây, hoa nắng ươm đầy” bị chị đổi thành “Đôi mắt đơm bông”. Các fan trẻ chỉ còn biết cười, trêu “idol” của họ: “Đôi mắt đơm bông? Bộ bị ai quánh hả trời?”. Như Quỳnh chưa từng giải thích vì sao hay hát sai lời. Fan của cô bênh “thần tượng”: Vì 20 năm mất ngủ, uống thuốc ngủ thường xuyên, nên cô ấy “hay đơ” cũng là bình thường.
 |
Như Quỳnh chuyên gia sửa lời bài hát?
Nhạc sỹ Quốc Bảo có cách nhìn riêng: “Chuyện sửa lời, đổi ý xảy ra là vì ca sỹ không được đích thân nhạc sỹ sáng tác và nhà sản xuất chỉ đạo hát. Ca sỹ cứ nghe máng rồi chế biến theo ý họ”. Chẳng ai được lợi quanh chuyện ca sỹ hát sai lời: “Thượng đế” tụt cảm xúc, nhạc sỹ không vui, ca sỹ bị chế giễu. Thế mà vẫn không có cách nào để cải thiện tình hình.
