Một ngày trước đó, kiểu khủng bố “biệt đội gia đình” xảy ra tại nhiều địa điểm ở Indonesia, khiến ít nhất 18 người thiệt mạng.
Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tuyên bố nhận trách nhiệm các vụ tấn công vào nhà thờ hôm 13/5, làm dấy lên lo ngại ảnh hưởng của IS có thể biến Đông Nam Á thành địa bàn thay thế Trung Đông. Ba tháng nữa sẽ đăng cai Đại hội thể thao châu Á (Asian Games), Indonesia giờ phải đối mặt nỗi lo khủng bố khắp nơi sau một thời gian dài nước này chật vật đối phó các nhóm Hồi giáo cực đoan.
Chủ nhật vừa qua, một gia đình 6 người, trong đó có 2 bé gái, thực hiện các vụ đánh bom tự sát vào 3 nhà thờ trong buổi đi lễ sáng ở Surabaya, khiến 18 người thiệt mạng, bao gồm thủ phạm. Hôm qua, một gia đình khác cũng đánh bom tự sát tại đồn cảnh sát ở Surabaya, khiến 4 thủ phạm thiệt mạng, 10 người bị thương. “Có 5 người đi trên 2 xe mô-tô, trong đó có 1 đứa trẻ. Họ là một gia đình”, người đứng đầu lực lượng cảnh sát Indonesia, ông Tito Karnavian, thông báo. Bé gái 8 tuổi sống sót và được đưa đến bệnh viện, còn bố mẹ và hai anh trai cô bé chết trong vụ tấn công.
Về vụ tấn công nhằm vào 3 nhà thờ trước đó, IS đã lên tiếng nhận trách nhiệm. Ông bố trong gia đình thực hiện vụ tấn công này là thủ lĩnh địa phương của mạng lưới cực đoan Jamaah Ansharut Daulah (JAD) ủng hộ IS. Và gia đình đánh bom tự sát hôm qua cũng liên quan nhóm này.
Trong một vụ khác xảy ra tối Chủ nhật, 3 người trong một gia đình khác thiệt mạng và 2 người bị thương khi một quả bom phát nổ trong khu căn hộ cách Surabaya khoảng 30km. Sau vụ nổ này, một bà mẹ và đứa con 17 tuổi thiệt mạng, còn người chồng bị thương. Người chồng là bạn của người đàn ông trong gia đình tấn công các nhà thờ. Cảnh sát cho biết, họ đến hiện trường sau khi xảy ra vụ nổ và đã bắn chết người đàn ông bị thương vì đối tượng này khi đó đang cầm thiết bị nổ. Cảnh sát tìm thấy trong căn hộ loại bom giống thiết bị nổ được tìm thấy gần các nhà thờ.
Làn sóng thứ hai
Cảnh sát Indonesia đã phá được nhiều âm mưu khủng bố, nhưng cách thức phối hợp trong loạt đánh bom vừa rồi cho thấy bọn khủng bố đang hành động theo kế hoạch phức tạp hơn trước rất nhiều, giới phân tích đánh giá.
Có dân số theo đạo Hồi đông nhất thế giới, Indonesia là một trong nhiều nước ở Đông Nam Á hứng chịu nhiều vụ tấn công do các nhóm tuyên bố có liên hệ với IS thực hiện trong những năm gần đây. Khoảng 500 người Indonesia đã về nước kể từ khi IS bị đánh tan nát ở Syria.
Cảnh sát cho biết, các phần tử khủng bố đang “ngủ” ở Indonesia đã “tỉnh giấc” trong những ngày trước tháng lễ Ramadan. Tuần trước, các tù nhân khủng bố tại một nhà tù ở thủ đô Jakarta nổi dậy và sát hại 5 cảnh sát. Cuối tuần qua, cảnh sát bắn chết 4 đối tượng tình nghi khủng bố ở vùng Tây Java. Lực lượng vũ trang Indonesia đang tuần tra khắp các khu vực nhà thờ và những nơi dễ bị khủng bố trên cả nước vì sợ sẽ xảy ra tấn công khủng bố trong những ngày tới.
“Những vụ tấn công này nói lên viễn cảnh tăm tối từng được cảnh báo rằng những người Indonesia có liên hệ với IS đã trở về từ Trung Đông”, CNN dẫn lời ông Greg Barton, Chủ tịch Chương trình Chính trị Hồi giáo toàn cầu thuộc ĐH Deakin ở Úc. Các nhóm cực đoan này là một phần của “làn sóng khủng bố thứ hai” đang hoạt động ở Indonesia, theo ông Hugo Brennan, một nhà phân tích cấp cao chuyên về châu Á tại hãng tư vấn rủi ro Verish Maplecroft (trụ sở tại Anh). Chuyên gia này cho biết, làn sóng thứ nhất do tổ chức khủng bố al-Qaeda tạo ra từ năm 2001 và dẫn đến các vụ tấn công kinh hoàng như ở Bali.
Làn sóng thứ hai bắt đầu ở Indonesia từ tháng 1/2016 khi Indonesia ghi nhận vụ tấn công đầu tiên ở nước này liên quan IS. Vụ nổ súng xảy ra ngay trung tâm Jakarta, khiến 4 dân thường, 4 kẻ tấn công thiệt mạng. IS gia tăng tuyên truyền ở Đông Nam Á sau vụ tấn công ở Jakarta. Nhóm này sử dụng người Indonesia trong các đoạn phim tuyên truyền để đe dọa các chính phủ và cảnh sát, cũng như kêu gọi những người ủng hộ chúng tiếp tục tấn công.
Năm 2017, lãnh đạo lực lượng cảnh sát Indonesia cảnh báo IS đã có mặt tại gần như tất cả các tỉnh của nước này. Làn sóng đánh bom đẫm máu ở Indonesia khiến giới làm luật nước này chịu thêm áp lực phải thông qua dự luật chống khủng bố nhằm trao quyền thêm cho cảnh sát thực hiện các biện pháp phủ đầu. Dự luật này bị tắc ở quốc hội từ năm 2016. Tổng thống Indonesia Joko Widodo hôm qua nói rằng, chính phủ có thể phải ban hành quy định thay luật nếu quốc hội không thể thông qua luật chống khủng bố sửa đổi vào tháng 6 này.
Cảnh báo công dân Việt Nam ở Indonesia
Ngày 14/5, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gửi điện chia buồn đến Tổng thống Indonesia Joko Widodo. Cùng ngày, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh gửi điện chia buồn tới Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno Marsudi.
Theo thông báo của Đại sứ quán Việt Nam ở Indonesia, ngày 13/5 xảy ra ba vụ đánh bom liên hoàn ba nhà thờ ở Surabaya, Đông Java, làm 14 người chết (không tính hung thủ), hơn 40 người bị thương. Tình trạng cảnh báo của thủ đô Jakarta và toàn bộ Indonesia đều được nâng lên mức cao nhất.
Đại sứ quán Việt Nam lưu ý công dân Việt Nam tại Indonesia giữ bình tĩnh và nâng cao cảnh giác, giảm bớt các hoạt động ở khu vực công cộng trong những ngày tới và thông báo ngay cho cảnh sát gần nhất nếu thấy các hoạt động đáng ngờ. Trường hợp cần hỗ trợ, xin gọi đường dây nóng của Đại sứ quán theo số +62 811161025/ +62 21 3100358 hoặc email: jakarta@mofa.gov.vn.
Việt Nam lên án các vụ tấn công
Ngày 14/5, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng tuyên bố: “Việt Nam lên án mạnh mẽ các vụ tấn công khủng bố xảy ra vừa qua tại thành phố Surabaya, trong đó có vụ tấn công khủng bố dã man tại 3 nhà thờ vào sáng 13/5/2018, làm nhiều thường dân chết và bị thương. Chúng tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc đến Chính phủ Indonesia và gia đình các nạn nhân. Việt Nam ủng hộ Chính phủ Indonesia trong nỗ lực chống khủng bố và tin rằng những kẻ chủ mưu của vụ tấn công sẽ bị trừng trị thích đáng”.
