Nhân sâm được coi là quốc bảo của người Hàn Quốc với sản phẩm thường gặp nhất là hồng sâm khô được đóng trong các hộp thiếc sang trọng. Tuy nhiên, thế giới nhân sâm ở Hàn Quốc thực tế đa dạng và nhiều màu sắc hơn rất nhiều.
Thế giới nhân sâm đa sắc màu
Từ xa xưa, nhân sâm đã được tìm ra và sử dụng để giúp bồi bổ khí huyết, tăng cường sức khỏe và các chức năng cơ thể. Đây cũng là vị thuốc đặc biệt được vua chúa tin dùng trong các phương thuốc hoàng cung.
Tuy nhiên, sâm tươi có tính hàn nên chống chỉ định cho những người có thể trạng yếu, người đau bụng, cao huyết áp, trẻ em, phụ nữ mang thai và các trường hợp đặc biệt khác. Thời gian bảo quản sâm tươi cũng rất ngắn trong khi việc khai thác sâm lại phụ thuộc mùa vụ nên thường dẫn tới việc thiếu hụt nguồn cung.
Vì vậy, để loại bỏ nhược điểm các đặc điểm này, sâm tươi được chế biến thành sâm khô. Thành phẩm thu thuộc gồm 4 loại: Hồng sâm, bạch sâm, thái cực sâm và hắc sâm.
 |
Thế giới nhân sâm ở Hàn Quốc rất đa dạng và nhiều màu sắc. Ảnh minh họa. |
Trong đó, hồng sâm được chế biến bằng cách hấp cách thủy nhân sâm tươi rồi sấy khô để lượng nước trong củ sâm chỉ còn dưới 14% và sản phẩm có màu đỏ gạch đẹp mắt.
Sau khi qua chế biến, hồng sâm có hàm lượng ginsenoside tăng gấp 3-4 lần so với sâm tươi, giúp tăng công dụng bồi bổ sức khỏe, đặc biệt là có khả năng làm ức chế và giảm di căn trong chữa trị bệnh ung thư.
Bạch sâm là loại sâm được chế biến đơn giản bằng cách nhúng sâm tươi qua nước sôi, tẩm đường rồi phơi nắng theo phương pháp thủ công hoặc sấy khô. Bạch sâm có màu trắng ngà, thân xốp, mùi thơm, vị ngọt, dễ sử dụng nhưng thời gian bảo quản ngắn nên ít phổ biến.
Thái cực sâm được chế biến từ sâm tươi ngâm qua nước nóng sau đó đem sấy khô phần biểu bì tạo ra thành phẩm có màu sắc tương tự hồng sâm.
Cuối cùng là hắc sâm, được tinh chế từ bạch sâm bằng cách hấp sấy khô bạch sâm cùng một số thành thành phần thảo dược liên tục 9 lần trong 5 ngày, giúp gia tăng hàm lượng các hoạt chất quý.
Sau quá trình chế biến cầu kỳ, hắc sâm có lượng ginsenoside cao gấp 10 - 40 lần so với hồng sâm và cao vượt trội so với nhân sâm tươi. Đặc biệt, các công trình nghiên cứu khoa học đã chứng minh, một số loại ginsenoside quý như Rg2, Rh2, X,..chỉ xuất hiện ở hắc sâm chứ không tồn tại trong các loại nhân sâm khác.
 |
Quá trình hấp sấy từ bạch sâm thành hắc sâm trải qua 9 bước nghiêm ngặt, tạo ra thành phẩm có lượng ginsenoside vượt trội. |
Đẳng cấp vua sâm
Nếu như ở hồng sâm, các loại ginsenoside chỉ đạt hàm lượng nhỏ thì ở hắc sâm, hàm lượng của các hoạt chất quý này có thể tăng tới 30-40 lần và xuất hiện nhiều hoạt chất quý như Rg2, Rh2, X,...nhờ quá trình chế biến phức tạp 9 bước kể trên.
Đơn cử như ginsenosideRb1, một hoạt chất có tác dụng kìm chế hệ thống thần kinh thiết yếu, làm dịu cơn đau, bảo vệ các tế bào gan. Hàm lượng ginsenosideRb1 trong hồng sâm được ghi nhận ở mức dưới 1mg/g trong khi hàm lượng này ở hắc sâm gấp 40 lần, đạt gần 40mg/g.
GinsenosideRb2 có tác dụng chống tiểu đường, xơ cứng gan, đẩy mạnh khả năng hấp thụ của tế bào gan được tìm thấy ở hồng sâm với hàm lượng 2,7mg/g. Còn trong mỗi gam hắc sâm có tới 31,4mg hoạt chất này.
GinsenosideRg3, một hoạt chất quý có tác dụng hạn chế quá trình phát triển của tế bào ung thư, có chức năng bảo vệ gan cũng được tìm thấy trong hắc sâm với hàm lượng cao gấp 15 lần so với hổng sâm.
Riêng ginsenoside Rg3 giúp hạn chế sự gắn kết các tiểu cầu máu, phục hồi trí nhớ và Rh2 có tác dụng ức chế các tế bào ung thư và hạn chế khối u phát triển,… chỉ được tìm thấy trong hắc sâm thay vì tất cả các loại sâm khác.
Bảng so sánh hàm lượng Ginsenoside trong hồng sâm và hắc sâm
| STT | Ginsenoside trong HỒNG SÂM | Hàm lượng | Ginsenoside trong HẮC SÂM | Hàm lượng |
| 1 | Ginsenoside Rb1 | 0,87 mg/g | Ginsenoside Rb1 | 38,55 mg/g |
| 2 | Ginsenoside Rb2 | 2,72 mg/g | Ginsenoside Rb2 | 31,41 mg/g |
| 3 | | | Ginsenoside Rb3 | 1,73 mg/g |
| 4 | Ginsenoside Rc | 0,85 mg/g | Ginsenoside Rc | 22,62 mg/g |
| 5 | Ginsenoside Rd | 0,39 mg/g | Ginsenoside Rd | 15,94 mg/g |
| 6 | Ginsenoside Re | 1,45 mg/g | Ginsenoside Re | 17,20 mg/g |
| 7 | Ginsenoside Rg1 | 2,31 mg/g | Ginsenoside Rg1 | 7,86 mg/g |
| 8 | | | Ginsenoside Rg2 | 1,87 mg/g |
| 9 | Ginsenoside Rg3 | 0,79 mg/g | Ginsenoside Rg3 | 12,23 mg/g |
| 10 | Ginsenoside Rh1 | 0,86 mg/g | Ginsenoside Rh1 | 2,42 mg/g |
| 11 | | | Ginsenoside Rh2 | Có |
| 12 | | | Ginsenoside X | Có |
Đáng lưu ý là hắc sâm được đánh giá là “lành tính”, phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng, từ trẻ em đến người già, kể cả phụ nữ mang thai đều dùng được với liều lượng nhỏ theo chỉ định của bác sĩ.
Đặc biệt với đối tượng người lớn tuổi, hắc sâm có tác dụng giúp bồi bổ toàn diện, tăng sức đề kháng, điều hòa huyết áp, tăng trí nhớ, phòng chống ung thư và bệnh tiểu đường,…
 |
Hắc sâm được đánh giá là “lành tính”, phù hợp với cả trẻ em, người già và phụ nữ mang thai. |
Hắc sâm có thời gian sử dụng dài, lên tới 10 năm sau khi chế biến nên thường được lựa chọn làm thuốc dự trữ trong các gia đình, đề phòng khi mệt mỏi, ốm đau.
Bên cạnh đó, việc sử dụng hắc sâm nói riêng và nhân sâm nói chung cũng cần tuân thủ theo hướng dẫn trên mỗi sản phẩm vì việc dùng đúng liều lượng sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất về sức khỏe và kinh tế cho người sử dụng.
Hiện tại, các sản phẩm sức khỏe từ hắc sâm được lưu hành trên thị trường rất đa dạng như hắc sâm nguyên củ, hắc sâm dạng nước, cao hắc sâm, viên uống,… phù hợp với nhu cầu đa dạng và thể trạng của từng khách hàng.
