Tại hội nghị về hợp tác và đầu tư năm 2018 vừa qua, lãnh đạo Hà Nội trao giấy chứng nhận đầu tư cho một loạt dự án về hạ tầng giao thông được triển khai theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao). Theo đó, thành phố giao nhà đầu tư khoảng 700 ha đất đối ứng tại nhiều khu vực khác nhau trên địa bàn Thủ đô.
Trả lời về vấn đề trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội vừa có văn bản giải thích về việc TP. Hà Nội chấp thuận đổi khoảng 700 ha đất lấy 5 tuyến đường trên địa bàn thành phố.
Theo thông tin từ Sở Kế hoạch & Đầu tư Hà Nội là các dự án đã được nghiên cứu từ năm 2009 đến 2015, được UBND TP Hà Nội báo cáo và được Thủ tướng đồng ý chủ trương thực hiện theo hình thức BT và cho phép chỉ định nhà đầu tư đàm phán trực tiếp hợp đồng BT.
Nguyên nhân theo Sở Kế hoạch & Đầu tư là ngân sách khó khăn, khó cân đối nguồn vốn nên từ năm 2016, Hà Nội có chủ trương huy động nguồn lực xã hội đầu tư vào hạ tầng, trong đó ưu tiên thực hiện một số dự án hạ tầng trọng điểm theo hình thức BT.
Việc thực hiện các dự án BT của Hà Nội được khẳng định “đều tuân thủ các quy định tại Nghị định 15/2015 về đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP). Báo cáo nghiên cứu khả thi các dự án được các cơ quan chuyên môn của Hà Nội thẩm định kỹ; quỹ đất giao để thanh toán cho nhà đầu tư được tính toán theo phương án có giá trị cao nhất…”
Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cho biết thêm, diện tích đất giao cho các dự án làm đường trên chỉ để nhà đầu tư lập nghiên cứu quy hoạch và họ chỉ được khai thác một phần diện tích đất đó. “Thực tế, bình quân nhà đầu tư chỉ được khai thác khoảng 26% tổng diện tích đất được giao để hoàn vốn cho công trình BT”, văn bản của Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội chỉ rõ.
5 dự án đổi đất lấy hạ tầng của các “ông lớn” bất động sản như Tập đoàn Tân Hoàng Minh, Văn Phú Invest, Công ty cổ phần Đầu tư Hải Phát... làm chủ đầu tư gồm Dự án đường từ đê sông Hồng đến khu đô thị mới C2 - Gamuda Gardens, dự án tuyến đường Minh Khai - Vĩnh Tuy - Yên Duyên, dự án Xây dựng các tuyến đường giao thông đấu nối hạ tầng các khu đô thị, dân cư quận Hà Đông và một dự án từ Ngã Tư Sở đến cầu Vĩnh Tuy...
Mới đây nhất, Kiểm toán Nhà nước đã báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước 2016 gửi các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 5. Theo văn bản này, kết quả kiểm toán 17 dự án đầu tư xây dựng theo hình thức hợp đồng BT mắc nhiều vi phạm.
Theo Kiểm toán Nhà nước, hầu hết dự án BT lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức chỉ định thầu, làm giảm sự cạnh tranh và tiềm ẩn rủi ro chọn nhà đầu tư không đủ năng lực. Các đơn vị thanh toán cho nhà đầu tư theo hình thức giao đất đã giải phóng mặt bằng có thu tiền sử dụng đất, hoặc cho thuê đất thu tiền thuê đất một lần không thông qua hình thức đấu giá là chưa phù hợp quy định.
"Đây là kẽ hở dẫn đến thất thoát ngân sách, quy định về thời điểm giao đất để thanh toán dự án BT và thời điểm giao dự án BT còn bất cập, không rõ ràng dẫn đến việc thanh toán dự án BT bằng quỹ đất không đảm bảo nguyên tắc ngang giá", Kiểm toán Nhà nước nhận định.
