Tuổi thơ gắn với sách
Bất ngờ đã xảy ra ở giải Nobel Văn học 2024. Nhà văn Hàn Quốc Han Kang vượt qua những tên tuổi lớn như Tàn Tuyết (Trung Quốc), Haruki Murakami (Nhật Bản)…
Ở tuổi 54, Han Kang là một trong những cây bút trẻ nhất từng đoạt giải Nobel Văn học, sau tác giả Rudyard Kipling - nhận giải thưởng khi 41 tuổi. Người được vinh danh ở giải Nobel Văn học 2024 quen thuộc với độc giả Việt Nam qua ba cuốn sách được xuất bản bằng tiếng Việt: The Vegetarian (Người ăn chay), The white book (Trắng) và Human acts (Bản chất của người).
Han Kang sinh năm 1970 tại thành phố Gwangju, Hàn Quốc. Lên 9 tuổi, bà chuyển đến sống ở Seoul. Han Kang sớm tiếp xúc với văn chương và một số bộ môn nghệ thuật. Cha của bà là tiểu thuyết gia nổi tiếng Han Seung-won. Nữ nhà văn từng chia sẻ bà làm bạn với sách từ thuở thơ ấu.
Sách của Han Kang được trưng bày tại Viện hàn lâm Thụy Điển từ ngày 10/10 |
Sự nghiệp văn chương của Han Kang bắt đầu vào năm 1993 với một số bài thơ xuất bản trên tạp chí Văn học và xã hội. Tác phẩm văn xuôi đầu tay của bà là tập truyện ngắn Love of Yeosu (tạm dịch: Tình yêu Yeosu) ra mắt năm 1995. Tác phẩm đáng chú ý tiếp theo có tên Your cold hands (tạm dịch: Tay người thì lạnh).
Han Kang là một trong những cây viết Hàn Quốc có tầm ảnh hưởng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Bà giành được nhiều giải thưởng như: Giải thưởng văn học mùa xuân thường niên của Seoul News, Giải thưởng tiểu thuyết văn học Hàn Quốc (1999), Giải thưởng Nghệ sĩ trẻ ngày nay (2000), Giải thưởng văn học Yisang (2005), Giải thưởng văn học Dongri (2010), Giải thưởng văn học Manhae, Giải Booker quốc tế (2016),…
Chia sẻ về thành tích trên mạng xã hội X, Han Kang chỉ viết ngắn gọn một từ “Thanks!” (Cảm ơn). Truyền thông Hàn Quốc cho biết, nữ tác giả nhận được tin về giải thưởng thông qua cuộc điện thoại với đại diện ban tổ chức. Trước tin vui, bà bày tỏ “rất ngạc nhiên và vinh dự”.
Dịch giả người Việt nói gì về Han Kang?
Dịch giả Hoàng Hải Vân là người đầu tiên dịch cuốn Người ăn chay của nhà văn Han Kang sang tiếng Việt, là cuốn sách đầu tiên của tác giả được chuyển ngữ ở Việt Nam.
Dịch giả Hoàng Hải Vân bày tỏ niềm tự hào khi là một trong những người đầu tiên dịch truyện của nhà văn Han Kang. Tác phẩm Người ăn chay được dịch sang tiếng Việt từ năm 2010, được NXB Trẻ xuất bản vào năm 2011. Tại thời điểm đó, nhà văn Han Kang chỉ có truyện ngắn Vết chàm Mongolia trong liên truyện Người ăn chay được giải thưởng văn học Lee Sang năm 2005. Dịch giả từng gặp và làm việc cùng nhà văn Han Kang. “Thời điểm đó tôi đang học thạc sĩ văn học hiện đại tại Đại học Quốc gia Seoul và đã bắt đầu dịch văn học Hàn Quốc. Tôi đã có nhiều dịp đi điền dã văn học cùng các nhà văn Hàn Quốc trong đó có nhà văn Han Kang”, dịch giả Hoàng Hải Vân chia sẻ.
Nói về cơ duyên dịch thuật Người ăn chay, Hoàng Hải Vân cho biết vô tình đọc được truyện ngắn Vết chàm Mongolia của nhà văn Han Kang và bị cuốn hút bởi phong cách của tác giả. “Tôi đã đọc một lèo trong một ngày, không thể dứt ra được vì truyện quá hay, quá ám ảnh. Tôi đã tìm đọc Han Kang thêm và đã quyết định dịch Người ăn chay. Tôi đã được Viện Dịch thuật Văn học Hàn Quốc tài trợ để dịch cuốn này”, chị kể lại.
Dịch giả khẳng định không gặp khó khăn khi dịch cuốn Người ăn chay, bởi Han Kang viết không khó hiểu với câu văn rõ ràng mạch lạc, ngắn gọn, miêu tả chi tiết nhưng không dùng từ ngữ quá trừu tượng. “Nhưng sự đơn giản trong từ ngữ không có nghĩa là không đem lại cảm xúc hay không có chiều sâu, mà trái lại, tôi cảm nhận được cảm xúc mãnh liệt trong từng câu văn. Tác phẩm của Han Kang luôn có sự ám ảnh, và nó khiến tôi phải suy ngẫm nhiều mới kiến giải được ý nghĩa của câu chuyện”, chị cho biết.
Người ăn chay đã bán hết, dịch giả Hoàng Hải Vân rất mong tác phẩm được tái bản. Có thể nói, khi đọc một tác phẩm về nỗi đau có thể làm độc giả không vui, bị ám ảnh, nhưng khi lý giải được căn nguyên của nỗi đau đó, độc giả sẽ hiểu được, chấp nhận nó. Tìm được lời giải sau đó là sự chữa lành những nỗi đau đó.
Nội dung cuộc trò chuyện với Han Kang cũng được ban tổ chức giải Nobel Văn học 2024 đăng tải trên trang chủ của giải. Nữ nhà văn chia sẻ: “Tôi lớn lên cùng sách, cùng văn học Hàn Quốc, thứ mà tôi cảm thấy rất gần gũi. Đối với tôi, những nhà văn là một tập thể đi tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống. Nỗ lực và sức mạnh của họ đều là nguồn cảm hứng cho tôi. Sau cuộc gọi này tôi muốn uống trà với con trai, rồi ăn mừng một cách lặng lẽ”.
Tác phẩm gai góc, giàu chất thơ
Các tác phẩm của Han Kang in đậm nỗi buồn và vết thương của cuộc sống. Ngòi bút của bà sắc lạnh, lối viết ám ảnh nhưng mang đầy sức mạnh khám phá. Dịch giả, học giả Brother Anthony - người có công rất lớn trong việc chuyển ngữ các tác phẩm văn học Hàn Quốc sang tiếng Anh - nhìn nhận sáng tác của Han Kang “không dễ đọc”. Những tác phẩm này chạm rất sâu vào những mặt tối của con người.
Ba tác phẩm nổi tiếng của Han Kang được xuất bản bằng tiếng Việt |
Với độc giả quốc tế, Người ăn chay có thể coi là tác phẩm nổi tiếng nhất của Han Kang. Tác phẩm xoay quanh quyết định ăn chay của nhân vật chính Yeong-hye. Quyết định bất ngờ này gây ra xung đột trong cuộc sống gia đình Yeong-hye và được xem như một cuộc nổi loạn của cô. Nữ chính sau đó chìm sâu vào chứng loạn thần. Han Kang cho biết bà viết tác phẩm này trong ba năm, trải qua nhiều thời điểm khó khăn để định hình tính cách, số phận của nhân vật chính.
Viện Hàn lâm Thụy Điển ca ngợi văn xuôi của Han Kang “giàu chất thơ, có thể đối mặt với những vết sẹo lịch sử, phơi bày sự mong manh của đời người”. Phong cách này cũng được thể hiện qua tác phẩm Trắng. Đó là câu chuyện của người đang cố gắng nói lời tiễn biệt với một phần quan trọng trong mình. Từ thế giới phủ đầy màu trắng, Han Kang bước vào thế giới tràn ngập sắc trắng của quá khứ xa xôi, với tã quấn, áo sơ sinh và sữa mẹ. Trắng là màu da của người chị qua đời từ lúc sơ sinh mà cô không có cơ hội gặp gỡ, là nỗi đau cũ chưa lành. Tác phẩm vừa là hành trình kiếm tìm sức mạnh nội tại, vừa là trải nghiệm sự mong manh của kiếp người, đồng thời nỗ lực tìm cách khởi đầu cuộc sống mới từ đống tro tàn. Han Kang nhận định, cuốn sách giàu chất tự truyện, thể hiện những câu chuyện riêng.
Chiến thắng của Han Kang ở giải Nobel Văn học 2024 như lời tuyên bố với thế giới về dấu ấn của văn học Hàn Quốc. Ông Kwak Hyo-hwan, cựu chủ tịch Viện dịch thuật văn học Hàn Quốc cho biết, giải thưởng này nhấn mạnh những nỗ lực hợp tác bền bỉ giữa nhà nước và tư nhân nhằm thúc đẩy các dịch vụ dịch thuật chất lượng cao, đưa nền văn học Hàn Quốc vươn tầm thế giới. “Bây giờ là lúc bắt tay vào chuẩn bị định hình tương lai của nền văn học Hàn Quốc trên trường quốc tế”, ông Kwak Hyo-hwan nói.
Ở tuổi 54, Han Kang là một trong những cây bút trẻ nhất từng đoạt giải Nobel Văn học |
Giải Nobel Văn học dành cho Han Kang khiến người dân Hàn Quốc hạnh phúc. Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol cũng gửi lời chúc mừng nữ nhà văn trên trang cá nhân. Các nhà xuất bản ở xứ kim chi phải họp khẩn để đáp ứng những đơn đặt hàng tăng vọt của độc giả với sách của Han Kang.