Dùng đất góp vốn, thành lập pháp nhân mới
Theo kết quả kiểm toán, việc xây dựng phương án sử dụng đất khi CPH cho thấy một số tồn tại. Tại Công ty CP Cấp nước Đà Nẵng có 4 thửa đất với diện tích hơn 30.000m2 đã được sử dụng trước khi CPH và có đưa vào phương án sử dụng đất sau cổ phần nhưng tại thời điểm lập phương án, hồ sơ pháp lý chưa đảm bảo. Cụ thể chưa thống kê, kê khai theo dõi đầy đủ diện tích thuê đất thực tế sử dụng, đã hết thời hạn sử dụng đất được ghi trên quyết định và hợp đồng cho thuê đất, không có hợp đồng thuê đất… Tại Công ty CP VLXD - xây lắp và kinh doanh nhà Đà Nẵng xây dựng phương án sử dụng 5 thửa đất, trong đó đề nghị tiếp tục sử dụng 3 thửa đất nhưng không đề nghị rõ hình thức sử dụng đất sau CPH.
Theo kết luận của KTNN, TP Đà Nẵng đã không tổ chức đấu thầu dự án gắn với quyền sử dụng đất theo qui định của điều 58 Luật đất đai đối với 3 thửa đất của Công ty CP đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng, gồm thửa đất 13 Nguyễn Chí Thanh (846m2), thửa đất tại 59 Lê Duẩn (752m2) thực hiện dự án xây nhà chung cư và một thửa đất rộng gần 7ha thực hiện dự án tại khu vực phía bắc nút giao thông Hòa Cầm, quận Cẩm Lệ. Điều đáng nói sau khi được giao đất, Công ty CP đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng đã không triển khai xây dựng dự án nhà chung cư tại 2 trong số 3 thửa đất nói trên. Công ty này dùng quyền sử dụng thửa đất ở 13 Nguyễn Chí Thanh góp vốn thành lập pháp nhân mới là Công ty CP đầu tư Tia Sáng Mới. Còn lô đất 59 Lê Duẩn được đem chuyển nhượng cho cá nhân khác để xây dựng khách sạn cao tầng không đúng mục đích khi giao quyền sử dụng đất.
Ngoài ra, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng có 8 khu đất hơn 7.940m2, sau CPH, công ty này được chuyển từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, đồng thời chuyển mục đích từ thuê đất sản xuất kinh doanh sang đất ở đô thị sử dụng lâu dài. Cụ thể các thửa đất số 294 Cách mạng Tháng 8, số 60 Hùng Vương, 16 Lý Thường Kiệt, 52 Nguyễn Chí Thanh, 751 Ngô Quyền, 49 Lý Thường Kiệt, 95 Lê Lợi, 62 Tôn Đức Thắng công ty hoàn toàn không có dự án đầu tư xây dựng nhà ở để bán hoặc cho thuê, các thửa đất công ty sử dụng làm văn phòng làm việc và cơ sở sản xuất kinh doanh không thuộc trường hợp được giao đất ở lâu dài và không đúng quy định về thời hạn giao đất theo Luật đất đai 2003. Cả 8 khu này được các cơ quan chuyên môn TP Đà Nẵng chuyển từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất là trái quy định, không đúng trình tự thủ tục.
Tự ý chuyển nhượng
Theo chủ trương của UBND TP Đà Nẵng, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng đã giao khu đất 290m2 tại 35 Cao Thắng (quận Hải Châu) để xây dựng kinh doanh khu ký túc xá, nhưng sau 2 năm xây dựng và hoàn thành ký túc xá năm 2014, công ty không tiếp tục thực hiện kinh doanh ký túc xá mà tự ý chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản trên đất cho doanh nghiệp khác với giá 19,5 tỷ đồng là không thực hiện đúng chủ trương của thành phố. Ở khu đất này, kiểm toán cũng chỉ ra UBND TP quyết định giá thu tiền chuyển quyền sử dụng đất thấp hơn giá đất do Hội đồng thẩm định giá đất TP tính đã làm giảm số thu tiền sử dụng đất hơn 3,52 tỷ đồng.
Đặc biệt, ngay sau khi được TP Đà Nẵng cho phép chuyển sang hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất và chuyển đổi mục đích sử dụng, Công ty CP lương thực Đà Nẵng đã chuyển nhượng 7/8 khu đất cho cá nhân và chỉ sử dụng 1 thửa đất 466m2 tại đường 95 Lê Lợi để góp vốn kinh doanh hình thành pháp nhân mới là Công ty CP Bất động sản Chiến thắng Việt Nam. Việc chuyển nhượng và góp vốn đã mang lại cho công ty khoản chênh lệch và thu lợi 13,64 tỷ đồng so với giá phê duyệt của UBND TP Đà Nẵng.
Ngoài ra, UBND TP quyết định thu tiền chuyển quyền sử dụng đất thấp hơn giá do Hội đồng thẩm định giá đất thành phố tính đối với 290 m2 tại 35 Cao Thắng (quận Hải Châu) của Công ty CP lương thực Đà Nẵng nhưng không có cơ sở, làm giảm số thu tiền sử dụng đất 2,179 tỷ đồng. Đối với thửa đất số 59 Lê Duẩn, Công ty CP đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng được UBND TP quyết định giảm 20% do diện tích lớn của nhưng không có cơ sở, làm giảm số thu tiền sử dụng đất hơn 3,5 tỷ đồng…
Kiến nghị xử lý trách nhiệm cá nhân liên quan
Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Đà Nẵng thanh tra làm rõ các nội dung trên để xem xét xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tập thể có liên quan theo qui định của pháp luật đối với việc giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích đất ở đô thị có thời hạn lâu dài cho hai doanh nghiệp không đúng qui định Luật đất đai.
Đồng thời, KTNN cũng kiến nghị thu hồi nộp ngân sách nhà nước số tiền hơn 8,2 tỷ đồng. Trong đó thu hồi số giảm 10% tiền sử dụng đất sai quy định hơn 6 tỷ đồng và hơn 2 tỷ đồng tiền chuyển quyền sử dụng đất do xác định thấp hơn giá hội đồng thẩm định giá đề xuất. UBND TP tổ chức rút kinh nghiệm đối với các sai sót; tổ chức rà soát lại thực tế sử dụng đất để xử lý theo quy định đối với 6 thửa đất không sử dụng đúng mục đích, kém hiệu quả; Tổ chức thanh tra việc quản lý sử dụng đất trước và sau CPH tại các công ty; chấm dứt việc giảm đơn giá đất do diện tích lớn thiếu căn cứ; chấn chỉnh việc tham mưu của các sở ngành liên quan; thực hiện thu hồi 5 thửa đất (1.240m2) đã giao Công ty CP Môi trường đô thị nhưng nay bỏ trống không sử dụng…
