Các nhà khoa học Việt Nam trong top 100.000 có ảnh hưởng nhất thế giới 2020

Phân bố thời gian làm nghiên cứu theo quốc gia của các nhà khoa học là người Việt, người gốc Việt trong và ngoài nước, và người nước ngoài có địa chỉ tại Việt Nam thuộc top 100.000 nhà khoa học có ảnh hưởng nhất, xét riêng trong năm 2019.

Trong top 100.000 nhà khoa học xét riêng cho năm 2019, nhà khoa học Việt Nam có thời gian làm nghiên cứu ngắn nhất là PGS. Hoàng Anh Tuấn, ĐH Giao thông Vận tải Tp.HCM với 3 năm; và dài nhất là GS. Satchler, G. R. (ghi địa chỉ Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam) với số năm là 49. Tuy nhiên, GS. Satchler đã ngừng công bố từ 2002. Ngắn hơn một chút có GS. Võ Đình Tuấn, ĐH Duke, với 48 năm. Thú vị là cho đến năm 2020, GS. Võ Đình Tuấn vẫn tiếp tục có những công bố mới.

Trong số 3 nước (Việt Nam, Mỹ và Úc) có số lượng nhiều nhất các nhà nghiên cứu Việt Nam góp mặt trong top 100.000 nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới xét riêng cho năm 2019, có thể thấy thời gian làm nghiên cứu của các nhà khoa học ghi địa chỉ làm việc tại Việt Nam là ít nhất, tập trung trong khoảng từ 3-20 năm; đông nhất là ở 9 năm. Điều này gián tiếp cho thấy độ tuổi của các nhà nghiên cứu làm việc tại Việt Nam còn khá trẻ, còn nhiều triển vọng để đi xa.

Trong khi đó, những nhà khoa học Việt ghi địa chỉ làm việc tại Mỹ có vẻ như “già” hơn các đồng nghiệp Việt Nam khi thời gian nghiên cứu phân bố chủ yếu từ 14-34 năm, và đông nhất khoảng 22 năm, và hầu hết đã thành danh trong lĩnh vực nghiên cứu của họ. Đối với nước Úc thì thời gian làm nghiên cứu của các nhà khoa học Việt nằm ở khoảng giữa Việt Nam và Mỹ, từ 9-24 năm; và đông nhất khoảng 13 năm. Nhìn chung, với ‘tuổi nghiên cứu’ còn trẻ, đội ngũ nghiên cứu của Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng.

Duy trì sức ảnh hưởng và xuất hiện những gương mặt mới

Trong những nhà khoa học được xếp hạng của Việt Nam, có nhiều nhà khoa học được xếp hạng Top 100.000 ở cả hai nhóm xếp hạng (1960-2019 và riêng 2019). Có thể hiểu là họ vừa đạt được thành tựu trong dài hạn, nhưng cũng rất xuất sắc ở hiện tại. Điều đó cho thấy những nhà khoa học này vẫn duy trì được sức ảnh hưởng của mình trong nghiên cứu cho đến nay; và gần như chắc chắn cả trong tương lai gần.

Thật vậy, có đến 75% (55/73) nhà khoa học thuộc top 100.000 theo thành tựu giai đoạn 1960-2019 có tên trong top 100.000 xét riêng năm 2019, cho thấy họ tiếp tục duy trì sức ảnh hưởng của mình một cách liên tục.

Trong số đó, những người Việt đang công tác ở Việt Nam có thể kể đến như:

-         GS. Trần Tịnh Hiền, Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng ĐH Oxford tại Việt Nam;

-         GS. Nguyễn Xuân Hùng, ĐH Công nghệ Tp.HCM; và

-         GS. Nguyễn Đình Đức, ĐH Quốc gia Hà Nội.

Nếu tính thêm những đồng nghiệp gốc Việt khác ở nước ngoài thì còn có:

-         GS. Đặng Văn Chí, Viện Wistar;

-         GS. Đàm Thanh Sơn, ĐH Chicago;

-         GS. Võ Đình Tuấn, ĐH Duke;

-         GS. Nguyễn Nam Trung, ĐH Griffith;

-         TS. Lê Viết Quốc, Google Brain;

-         GS. Đỗ Khắc Đức, ĐH Curtin;

-         TS. Thái Hữu Tài, ĐH Melbourne;

-         …

Ở một khía cạnh khác, thống kê cho thấy có đến 44% (68/155) các nhà khoa học Việt Nam, người gốc Việt, và người nước ngoài có địa chỉ công tác tại Việt Nam lần đầu lọt vào bảng xếp hạng top 100.000 năm 2019, khi so với bảng năm 2017.

Những gương mặt ‘mới nổi’ là người Việt, hoặc gốc Việt ghi địa chỉ làm việc tại các đơn vị trong nước có thể kể tên như:

-         Trường ĐH Duy Tân: TS. Trần Nguyễn Hải, TS. Hoàng Nhật Đức, TS. Trần Ngọc Hân, TS. Phạm Thái Bình;

-         Trường ĐH Giao thông Vận tải Tp.HCM: PGS. Hoàng Anh Tuấn;

-         Trường ĐH Quốc tế - ĐHQG Tp.HCM: PGS. Phạm Văn Hùng;

-         Trường ĐH Kinh tế Tp.HCM: GS. Võ Xuân Vinh.

Nếu tính cả người nước ngoài có địa chỉ làm việc ở Việt Nam thì số lượng nhà khoa học ‘mới nổi’ góp mặt trong top 100.000 nhà khoa học có ảnh hưởng nhất xét riêng năm 2019 của hai trường: Trường ĐH Tôn Đức Thắng và Trường ĐH Duy Tân là nhiều nhất, lần lượt là 24 và 10 nhà khoa học. Ngoài ra, còn có Trường ĐH Kinh tế Tp.HCM, Trường ĐH Quốc tế - ĐHQG Tp.HCM, Trường ĐH Khoa học Xã hội - Nhân văn Tp.HCM, Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam, Trường ĐH Giao thông Vận tải Tp.HCM, Viện Phát triển Hải ngoại tại Việt Nam: mỗi đơn vị đóng góp 1 nhà khoa học.

Phân tích theo quốc gia, số lượng nhà khoa học có liên quan đến Việt Nam ghi địa chỉ công tác tại Việt Nam lần đầu tiên góp mặt chiếm tỉ lệ lớn nhất (58,8%); kế đến là từ Úc (13,2%); Mỹ (7.4%); Canada (4,4%); Pháp và Singapore (2,9%). Các nước New Zealand, Ả-rập Xê-út, Malaysia, Đan Mạch, Thụy Sĩ, Anh, và Hungary, mỗi nước đóng góp 1,4%. Dữ liệu này phần nào cho thấy các đơn vị trong nước đã đầu tư rất nhiều để thúc đẩy nghiên cứu khoa học cũng như công bố quốc tế; qua đó giúp Việt Nam tăng tốc rất nhanh về số lượng và chất lượng của đội ngũ nghiên cứu trong vài năm trở lại đây.

Trích dẫn:

[1] Ioannidis JPA, Boyack KW, Baas J (2020) Updated science-wide author databases of standardized citation indicators. PLoS Biol 18(10): e3000918. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.3000918

[2] https://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/khoa-hoc/nguoi-viet-trong-danh-sach-cac-nha-khoa-hoc-anh-huong-nhat-the-gioi-687596.html?fbclid=IwAR2EEVj630gXduAja4EmgMcUQxf9Ps7ZMWTzXoR9YiGKq6-RbYo7JZ6Oh40

[3] https://phapluat.tuoitrethudo.com.vn/3-nha-khoa-hoc-viet-vao-top-xep-hang-co-tam-anh-huong-nhat-the-gioi-2020-52971.html?fbclid=IwAR0ig5zMsLI4Fo-uRV1wpy_ytWU7MjmOErTwqPOMQ7AKk77GI6e5VidFdBQ