Nhiều quy định pháp luật thay đổi
Bộ GTVT vừa có văn bản gửi các Bộ: KH&ĐT, Tài chính, Xây dựng đề nghị làm rõ một số vấn đề trong quá trình đàm phán hợp đồng 3 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông triển khai theo hình thức đối tác công tư (PPP).
Theo Bộ GTVT, dự án cao tốc Bắc - Nam được kỳ vọng là công trình đột phá về hạ tầng giao thông, kết nối các trung tâm kinh tế lớn, các cảng biển, khu đô thị,… để phát triển KT-XH đất nước và các địa phương nơi dự án đi qua. Với sự chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, Bộ GTVT và các bộ, ngành, địa phương liên quan đã vào cuộc quyết liệt để triển khai công tác giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng.
Đến nay, trong số 11 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020, Bộ GTVT đã triển khai thi công 6 đoạn tuyến sử dụng nguồn vốn đầu tư công (Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - QL45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây và cầu Mỹ Thuận 2), hai dự án thành phần mới được Quốc hội quyết định chuyển đổi hình thức đầu từ PPP sang đầu tư công (QL45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu) vào đầu tháng 2/2021cũng đang rốt ráo tiến hành công tác lựa chọn nhà thầu để tổ chức khởi công trong tháng 6/2021.
"Còn lại, 3 dự án thành phần triển khai theo hình thức PPP (Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo) dù đã hoàn thành công tác đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư từ cuối năm 2020 nhưng đến nay lại có nguy cơ bị “treo” khi quá trình đàm phán hợp đồng giữa Bộ GTVT và các nhà đầu tư gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do những quy định pháp luật còn chồng chéo, chưa rõ ràng", Bộ GTVT thông tin.
Trong văn bản của Bộ GTVT vừa gửi các Bộ: KH&ĐT, Tài chính, Xây dựng do Thứ trưởng Nguyễn Nhật ký cho biết, cao tốc Bắc - Nam phía Đông là dự án quan trọng quốc gia, có quy mô lớn, tiến độ yêu cầu hoàn thành rất gấp, triển khai theo hình thức PPP phức tạp cả về hình thức quản lý và hệ thống quy định pháp luật điều chỉnh, quá trình quản lý thực hiện liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực,…
“Trong khi quá trình xây dựng hồ sơ mời thầu, đàm phán hợp đồng dự án diễn ra trong thời điểm giao thời, có nhiều thay đổi về quy định pháp luật liên quan như: Quy định về quản lý chất lượng thi công, bảo trì công trình; Quy định về quản lý dự án đầu tư xây dựng,… Đặc biệt là Luật PPP mới có hiệu lực, nhưng các nghị định hướng dẫn Luật PPP còn chưa quy định hết được các tình huống thực tế xảy ra”, Thứ trưởng Nguyễn Nhật cho biết.
Đề nghị làm rõ 7 nội dung còn vướng mắc
Cũng tại văn bản này, Bộ GTVT đề nghị các Bộ: KH&ĐT, Tài chính, Xây dựng làm rõ 7 nội dung trong quá trình đàm phán hợp đồng 3 dự án PPP cao tốc Bắc - Nam, gồm: Điều kiện chuyển tiếp của Luật PPP; Cơ chế chia sẻ phần tăng giảm doanh thu; Điều chỉnh thời hạn hợp đồng dự án; Thanh toán phần vốn Nhà nước; Quyết toán dự án; Quy định về đền bù do chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; Điều chỉnh, bổ sung hạng mục công trình, điều chỉnh giải pháp kỹ thuật, biện pháp thi công.
Về cơ chế chia sẻ phần tăng giảm doanh thu, Bộ GTVT cho biết, trong quá trình đàm phán hợp đồng, Bộ GTVT đề xuất phương án chỉ chia sẻ phần doanh thu tăng, không chia sẻ phần doanh thu giảm, tuy nhiên các nhà đầu tư đề nghị cần chia sẻ rủi ro trong cả trường hợp tăng và giảm để đảm bảo công bằng khi ký hợp đồng.
Cụ thể, liên quan đến vướng mắc về nội dung quyết toán dự án, Bộ GTVT cho biết, đối với phần quyết toán vốn ngân sách Nhà nước hỗ trợ dự án (VGF) đang có sự khác biệt giữa quy định của Luật PPP (hiệu lực thi hành từ 1/1/2021) so với phương án đầu tư xây dựng dự án cao tốc Bắc - Nam được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 52/2017.
"Theo Nghị quyết 52/2017 của Quốc hội, phần vốn ngân sách Nhà nước hỗ trợ tính khả thi của dự án được hòa chung cùng nguồn vốn của nhà đầu tư để thực hiện dự án, không tách thành tiểu dự án hoặc thành hạng mục cụ thể như quy định của Luật PPP, do đó không thể tách riêng phần vốn hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước để quyết toán như vốn đầu tư công", Bộ GTVT nêu.
Mặt khác, đối với quyết toán vốn BOT, Luật PPP và các nghị định hướng dẫn chưa quy định cụ thể cách thức quyết toán phần vốn đầu tư BOT. Ngoài ra, dự án cao tốc Bắc - Nam được tổ chức đấu thầu rộng rãi để lựa chọn nhà đầu tư, sử dụng phần vốn góp Nhà nước để đánh giá tài chính thương mại, theo đó các yếu tố về thời gian hoàn vốn, mức giá dịch vụ và các yếu tố liên quan là cố định hoặc do nhà đầu tư tự xác định trong quá trình xây dựng hồ sơ mời thầu. Do vậy, giá trị vốn góp ngân sách Nhà nước để thực hiện dự án chính là giá trị trúng thầu.
“Với các khó khăn, vướng mắc trên dẫn đến quá trình đàm phán hợp đồng dự án giữa Bộ GTVT và các nhà đầu tư phát sinh một số nội dung còn chưa thống nhất. Để đảm bảo phù hợp và tuân thủ đúng các quy định pháp luật, Bộ GTVT đề nghị các bộ, ngành có ý kiến về các nội dung còn tồn tại, vướng mắc. Sau đó, Bộ GTVT sẽ tiếp thu, hoàn chỉnh trong quá trình đàm phán, ký kết hợp đồng theo quy định”, Văn bản của Bộ GTVT nêu rõ.
Bộ GTVT cho biết thêm, do yêu cầu tiến độ rất gấp, trường hợp các nội dung chưa thể quyết định ngay hoặc cần thêm thời gian để tiếp tục báo cáo cấp có thẩm quyền, Bộ GTVT sẽ cùng nhà đầu tư ghi nhận trong quá trình đàm phán, ký hợp đồng và tiếp tục cập nhật trong quá trình triển khai thực hiện dự án.
“Cao tốc Bắc - Nam là công trình trọng điểm quốc gia, chúng tôi mong muốn Chính phủ và các bộ, ngành liên quan sớm vào cuộc để tháo gỡ các vướng mắc nhằm triển khai dự án thành công theo yêu cầu của Quốc hội. Hơn nữa, Chính phủ và Bộ GTVT đang đặt mục tiêu xây dựng hàng loạt dự án cao tốc mới để đến năm 2030, cả nước có 5.000km đường cao tốc. Nếu Nhà nước không có giải pháp huy động các nguồn khác nhau, chỉ trông chờ từ nguồn ngân sách, mục tiêu có 5.000km đường cao tốc vào năm 2030 sẽ khó khả thi”, vị này chia sẻ.
