Ca sỹ Ngọc Lan
Ngọc Lan tên thật là Lê Thanh Lan, sinh ra và lớn lên tại TP Nha Trang. Từ nhỏ, cô đã quen với âm nhạc và tham gia trong ca đoàn tại một nhà thờ ở phố biển. Nhưng phải tới khi sang Mỹ vào những năm đầu thập kỷ 80, Ngọc Lan mới bén duyên vào con đường nghệ thuật. Người đầu tiên giới thiệu Ngọc Lan đến với nghệ thuật là cố ca sỹ Duy Quang - Con trai của nhạc sỹ Phạm Duy.
Thấy cô bé có giọng hát khá hay, Duy Quang đã giới thiệu cho Ngọc Lan đi hát tại một số phòng trà. Ban đầu khi thử sức với vài ca khúc, Ngọc Lan còn tính bỏ nghề vì dây thanh quản của cô khá yếu. Nhưng nhờ sự động viên của Duy Quang, Ngọc Lan đã bỏ ý định và bắt đầu tham gia nhiều chương trình của người Việt. Sau này khi về Việt Nam sinh sống, Duy Quang vẫn tự hào cho rằng anh đã góp sức để âm nhạc Việt có thêm một giọng ca để đời là Ngọc Lan. Cái tên Ngọc Lan do một bà chủ phòng trà tại Cali đặt cho cô bởi tên thật của cô là Thanh Lan đã bị trùng với ca sỹ đang nổi tiếng khác.
Chỉ xuất thân từ giọng ca phòng trà nhưng chất giọng ngọt ngào, nhẹ như hơi thở cùng lối hát mộc nhưng luôn tròn vành rõ chữ đã được nhiều Việt kiều yêu thích. Từ đó, giọng ca của Ngọc Lan đã được các ông chủ show, các trung tâm ca nhạc hải ngoại để ý, mời biểu diễn thường xuyên. Thời điểm đó làng nhạc hải ngoại ít ca sỹ mới nên một giọng ca của một cô ca sỹ trẻ đẹp đã gây được sự chú ý cho khán giả. Nhưng vượt lên trên điều đó, nội lực từ giọng hát Ngọc Lan mới làm lên sức hút với khán giả. Ngọc Lan có giọng hát đẹp không tỳ vết, mỗi khi cô cất giọng, mọi người có thể cảm nhận được nỗi buồn phảng phất.
Ngọc Lan được yêu thích qua nhiều nhạc phẩm nước ngoài lời Việt, như Mưa trên biển vắng, Mùa thu chết, Tuyết rơi... Với chất giọng đặc biệt đậm nữ tính, Ngọc Lan còn rất thành công khi hát song ca với những ca sĩ khác như Duy Quang, Tuấn Ngọc, Tuấn Vũ, Elvis Phương, Vũ Khanh... Theo nhạc sỹ Vũ Xuân Hùng- Người từng phổ lời Việt các ca khúc ngoại quốc cho Ngọc Lan thể hiện thì cuộc đời Ngọc Lan có những nỗi buồn riêng nên khi hát tình ca, Ngọc Lan luôn coi như một cách cầu nguyện cho cuộc đời và cho chính bản thân.
“Những ca khúc cô hát quá đúng với cuộc đời, tâm trạng thật của mình nên luôn rơi lệ. Lên sân khấu cô cũng buồn là thế. Ngọc Lan luôn hát bằng cả tấm lòng và đặt hết tấm lòng mình vào. Tôi hay đùa với cô, chắc em hát cả ngàn bài cũng không mệt. Bởi cô hát như kể chuyện, rất nhẹ nhàng, thủ thỉ”. Xuân Hùng từng kể.
Nhưng không chỉ làm hài lòng khán giả lớn tuổi bằng chất giọng trữ tình, Ngọc Lan còn chinh phục khán giả trẻ bằng những ca khúc nhạc Pháp, nhạc Anh phổ lời Việt. 2 album gắn liền với tên tuổi Ngọc Lan là Liên khúc tình yêu (Ngọc Lan- Kiều Nga-Trung Hành), Liên khúc chiều mưa (Ngọc Lan-Ngọc Hương-Trung Hành) với tiết tấu nhanh, vui tươi đã đưa tên tuổi của Ngọc Lan tiếp tục trở thành thần tượng âm nhạc của giới trẻ lúc bấy giờ và cả 2 album đã trở thành album bán chạy nhất của trung tâm Asia trong lịch sử hoạt động.
Ca khúc Mưa trên biển vắng
Sau 4 năm tham gia âm nhạc, Ngọc Lan đã trở thành ngôi sao hàng đầu của hải ngoại khi được khi liên tục được mời đi biểu diễn, đi thu âm. Từ năm 1987 đến 1991, Ngọc Lan luôn được xếp đầu tiên trong top nữ ca sỹ Việt ăn khách tại Hải ngoại. Các show diễn có tên Ngọc Lan luôn đông khách, từ những show khắp nước Mỹ cho tới các show ở Canada, ở Châu Âu… Trong đó đáng chú ý là show diễn tại Úc năm 1990 của Ngọc Lan đã có trên 1.500 khán giả phải ra về vì không có vé. Báo chí người Việt tại Úc đã viết: “Chương trình Đêm Ngọc Lan đã phải kéo dài hơn 1 tuần vì nhu cầu của khán giả. Từ sau năm 1975, chưa có show nhạc nào của ca sỹ Việt gây sức hút như thế. Giọng ca Ngọc Lan đã làm lên lịch sử tại Úc Châu”.
Không chỉ được yêu mến bởi tài năng mà Ngọc Lan còn chinh phục khán giả bằng lối sống bình dị, không bon chen. Nhạc sỹ Vũ Quốc Hùng cho cho biết dù nổi tiếng nhưng Ngọc Lan không sống phô trương như nhiều người khác. Ngọc Lan sống khép kíp, sau giờ diễn thì chỉ ở nhà, ít giao tiếp với với mọi người. Bởi vậy hình ảnh của Ngọc Lan thường ít xuất hiện ở những những nơi sang trọng, đình đám hội hè. Ngọc Lan chỉ biết hát và đi hát. Và cả đến khi bị mắc trọng bệnh, cũng ít người biết tới chuyện đang ca đình đám trên các sân khấu ca nhạc, đột ngột Ngọc Lan không xuất hiện trên sân khấu nữa. Lối sống ẩn dật khiến dư luận càng đồn thổi, đặt nhiều câu hỏi về Ngọc Lan nhưng cũng không có câu trả lời thoả đáng.
Năm 1994, Ngọc Lan xuất hiện trở lại trên sân khấu trong chương trình Ngọc Lan và khán giả yêu thương. Dù chương trình thành công mỹ mãn nhưng khán giả đã nhận thấy Ngọc Lan đã có những thay đổi khi giọng ca của Ngọc Lan đã không còn trong vắt và ngọt ngào như ngày xưa. Có người lý giải là do Ngọc Lan mới mất người chị ruột nên tinh thần cô bị ảnh hưởng ít nhiều. Tuy nhiên ít ai biết lúc đó Ngọc Lan đã bị bệnh. Căn bệnh quái ác có tên là Đa xơ cứng đã khiến cho cơ thể của Ngọc Lan luôn mệt mỏi và thị lực ngày một giảm dần.
Ca khúc Khóc một dòng sông
Từ đó về sau, Ngọc Lan ít xuất hiện trên sân khấu. Năm 1996, khi Ngọc Lan trở lại sân khấu Asia đã phải có người dìu bởi sức khoẻ đã rất yếu, đôi mắt cô đã gần như loà hẳn, không nhìn rõ vạn vật. Nhưng dù yếu, Ngọc Lan vẫn gắng hát hết ca khúc, dù rằng đến gần cuối Ngọc Lan đã không còn đứng vững và phải quỳ xuống sàn diễn. Đó có lẽ là hình ảnh khó quên với khán giả của cô ca sỹ một thời nổi tiếng cả danh và sắc này. Năm 1998, Ngọc xuất hiện trong video clip với ca khúc Khóc một dòng sông. Đây có lẽ là ca khúc cuối cùng của Ngọc Lan đến với khán giả bởi sau đó, một trung tâm ca nhạc hải ngoại đã đưa tin Ngọc Lan qua đời. Ngọc Lan đã xuất hiện trên truyền hình, đính chính thông tin đó. Nhưng cũng từ đó, Ngọc Lan không xuất hiện trên sân khấu nữa cho tới khi chính thức qua đời vào ngày 6/3/2001 tại Cali.
Tính ra gần 20 năm theo đuổi sự nghiệp âm nhạc, Ngọc Lan đã thu âm khoảng 800 ca khúc và 40 video clip. Trong số đó rất nhiều ca khúc đã gắn liền với tên tuổi Ngọc Lan và tới bây giờ vẫn được khán giả yêu thích như Mưa trên biển vắng, Tuyết rơi, Bao giờ biết tương tư, Bay đi cánh chim biển, Chiếc lá cuối cùng…. Thậm chí lối hát như thủ thỉ, như tâm tình của Ngọc Lan đã được nhạc sỹ Trần Thiện Thanh cho rằng “Ngọc Lan đã làm hình thành lên một trường phái mang tên Ngọc Lan để nhiều ca sỹ trẻ sau này học theo”.
Đám tang của Ngọc Lan đã được miên tả là đám tang lớn của cộng đồng người Việt tại Cali khi có hàng ngàn người tham dự. Nhiều khán giả ở xa cũng bay tới để tiễn biệt nữ ca sỹ tài năng nhưng bạc mệnh toàn này. Đã có nhiều nhạc sỹ sáng tác ca khúc về Ngọc Lan, trong đó 2 ca khúc được khán giả yêu thích nhất là nhạc sỹ Anh Bằng với Vĩnh biệt một loài hoa và nhạc sỹ Nhật Ngân với Tiếng hát mong manh… Những ca khúc sau đó rất được khán giả yêu thích. Các fan hâm mộ Ngọc Lan cũng đã lập ra nhiều trang web để tỏ lòng hâm mộ như trang Tôi yêu Ngọc Lan, trang Ngọc Lan để giới thiệu về cuộc đời và sự nghiệp của Ngọc Lan... nNững trang web này đã tồn tại trong rất nhiều năm và ngày càng đông đảo lượng thành viên tham gia. Và trong rất nhiều chương trình ca nhạc hay các album, nhiều nhà sản xuất, các nhạc sỹ, ca sỹ đều có các hoạt động tưởng nhớ Ngọc Lan.
Điều đáng nói hơn là dù Ngọc Lan đã đi xa được hơn 15 năm nhưng từ Việt Nam tới Hải ngoại, từ trong nhà ra ngoài ngõ, cho tới những quán cà phê vỉa hè hay những quán bar- phòng trà sang trọng, giọng hát Ngọc Lan vẫn thường xuyên được cất lên. Dường như giọng hát ấy vẫn sống mãi với thời gian.