Ung thư đại trực tràng là một bệnh lý ung thư đường tiêu hóa phổ biến và ngày càng trẻ hóa trong xã hội hiện đại. Bệnh có liên quan chặt chẽ với chế độ ăn uống, sinh hoạt. Theo TS.BS. Lê Việt Khánh (Bệnh viện Việt Đức), việc tầm soát ung thư hệ tiêu hóa định kỳ có thể phát hiện sớm ung thư đại trực tràng và có phương án điều trị kịp thời tránh các biến chứng nguy hiểm. Hiện nay, vẫn chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân gây bệnh ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã tìm ra những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng, tương ứng với 8 đối tượng dễ mắc ung thư đại trực tràng.
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng
Người có người thân trong gia đình, đặc biệt là cha mẹ, anh chị em hoặc con cái, mắc ung thư đại trực tràng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh. Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong nhiều trường hợp. Các hội chứng di truyền như hội chứng Lynch hoặc đa polyp tuyến gia đình (FAP) có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng. Những người thuộc nhóm này nên thực hiện các biện pháp sàng lọc sớm và thường xuyên để phát hiện bệnh kịp thời.
Người trên 50 tuổi
Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ lớn đối với ung thư đại trực tràng. Bệnh này phổ biến hơn ở người trên 50 tuổi và nguy cơ tăng dần theo độ tuổi. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều trường hợp bệnh được phát hiện ở người trẻ tuổi, vì vậy các bác sĩ khuyến cáo khi nhận thấy những triệu chứng bất thường của cơ thể, dù ở bất kỳ độ tuổi nào bạn cũng cần nhanh chóng tìm câu trả lời ở các bác sĩ chuyên khoa.
Người có tiền sử bệnh lý tiêu hóa
Những người từng mắc các bệnh lý tiêu hóa như viêm đại tràng mãn tính, bệnh Crohn hoặc polyp đại trực tràng có nguy cơ cao hơn mắc ung thư đại trực tràng. Đặc biệt, những polyp không được loại bỏ kịp thời có thể phát triển thành ung thư. Việc kiểm tra định kỳ và điều trị các bệnh lý tiêu hóa là rất quan trọng để giảm nguy cơ này.
Người có lối sống không lành mạnh
Chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến ung thư đại trực tràng. Những người thường xuyên tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, thực phẩm nhiều chất béo hoặc ít chất xơ dễ mắc bệnh hơn. Hút thuốc lá, uống rượu bia cũng góp phần làm tăng nguy cơ. Hút thuốc lá và uống rượu bia không chỉ gây hại cho phổi, gan và các cơ quan khác mà còn làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Hút thuốc làm tăng nguy cơ phát triển các polyp tiền ung thư, trong khi uống rượu có thể gây viêm nhiễm và tổn thương niêm mạc đại trực tràng.
Ngược lại, chế độ ăn giàu rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt có thể giảm nguy cơ ung thư đáng kể.
Người béo phì
Béo phì không chỉ là nguyên nhân gây ra nhiều vấn đề sức khỏe mà còn là yếu tố nguy cơ quan trọng đối với ung thư đại trực tràng. Mỡ thừa trong cơ thể, đặc biệt là ở vùng bụng, có thể làm tăng nguy cơ phát triển các khối u trong đại trực tràng. Kiểm soát cân nặng và duy trì lối sống lành mạnh là cách hiệu quả để giảm nguy cơ này.
 |
Người béo phì có nguy cơ cao mắc ung thư đại trực tràng. |
Người ít vận động
Lối sống ít vận động, thường xuyên ngồi một chỗ hoặc không tham gia các hoạt động thể chất đều đặn làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Hoạt động thể chất không chỉ giúp duy trì cân nặng mà còn hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, giảm nguy cơ mắc bệnh. Ngay cả những hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ hàng ngày cũng mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe.
Người tiếp xúc với hóa chất độc hại
Một số nghề nghiệp yêu cầu tiếp xúc thường xuyên với hóa chất độc hại hoặc môi trường làm việc ô nhiễm cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Những hóa chất này có thể gây tổn thương DNA, dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào. Các biện pháp bảo vệ cá nhân và giám sát sức khỏe định kỳ là cần thiết đối với nhóm đối tượng này.
Người có tiền sử xạ trị vùng bụng hoặc xương chậu
Những người từng điều trị bằng xạ trị ở vùng bụng hoặc xương chậu cho các loại ung thư khác cũng có nguy cơ cao hơn mắc ung thư đại trực tràng. Xạ trị có thể gây tổn thương tế bào niêm mạc và làm tăng khả năng phát triển khối u. Các bác sĩ thường khuyến nghị nhóm này thực hiện sàng lọc ung thư định kỳ.
8 đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng nên thực hiện sàng lọc định kỳ, thay đổi lối sống và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
