Theo Reuters, động thái này khiến Haiti chìm sâu hơn vào cuộc khủng hoảng chính trị, vì hiến pháp nước này không ghi rõ ai sẽ tiếp quản quyền lực trong tình huống khẩn cấp. Cùng lúc đó, các phe phái đối lập đang bất đồng sâu sắc.
Quyền Thủ tướng Claude Joseph đã tuyên bố sẽ tạm thời lãnh đạo đất nước sau khi ông Moise bị ám sát hôm 7/7. Người đứng đầu cơ quan bầu cử Haiti - Mathias Pierre cho biết ông Joseph sẽ nắm giữ vai trò này cho đến khi các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội được tổ chức vào ngày 26/9 (vòng đầu tiên) và tháng 11 (vòng hai).
Đặc phái viên Liên Hợp Quốc tại Haiti - bà Helen La Lime hôm thứ Năm lên tiếng ủng hộ Thủ tướng Claude Joseph tiếp tục nắm quyền cho đến khi tổ chức bầu cử.
Nữ đặc phái viên kêu gọi các bên liên quan gạt bỏ những khác biệt để “vạch ra một con đường chung hướng tới tương lai, và vượt qua thời khắc khó khăn này một cách hoà bình”.
Cảnh sát đi tuần gần hiện trường vụ ám sát ông Moise. Ảnh: AP
Tổng thống Haiti – Jovenel Moise (53 tuổi) bị ám sát trong vụ tấn công nhằm vào nhà riêng lúc một giờ sáng ngày 7/7. Phu nhân ông Moise bị thương nặng và đã được đưa đến bang Florida (Mỹ) cấp cứu trong tình trạng nguy kịch.
Theo Thẩm phán Jean Wilner Morin – Chủ tịch Hiệp hội Thẩm phán Quốc gia Haiti, người tiếp quản vị trí tổng thống trong trường hợp khẩn cấp phải là chánh án tòa tối cao. Tuy nhiên, vị trí này hiện đang bị bỏ trống sau khi Chánh án René Sylvestre vừa qua đời vì COVID-19.
Ngay sau khi ông Moise qua đời, quyền Thủ tướng Claude Joseph tuyên bố sẽ tạm thời tiếp quản Haiti. Trước đó, ông Joseph được ông Moise bổ nhiệm làm quyền Thủ tướng hồi tháng 4/2021.
Thẩm phán Morin cho biết để Claude Joseph được chính thức thay thế Tổng thống Moise, ông sẽ phải được quốc hội Haiti phê chuẩn. Nhưng quốc hội nước này hiện đang bị trống một phần, nên không còn có thể bỏ phiếu.
Tổng thống Moise bị ám sát hai ngày sau khi ông bổ nhiệm một Thủ tướng khác – Ariel Henry, để chuẩn bị cho cuộc bầu cử sắp tới.
“Vì vậy, chúng ta đang có hai thủ tướng. Một thủ tướng đang tại vị (ông Joseph) và một thủ tướng khác được bổ nhiệm hợp pháp bởi tổng thống (ông Henry).”
Ông Morin cho biết, còn có một kịch bản kế nhiệm khác có thể xảy ra. “Tiền lệ là vào năm 2015, chính chủ tịch quốc hội đã thay thế tổng thống. Hiện tại, chúng ta không có chủ tịch quốc hội, nhưng vẫn có 1/3 thượng viện trong quốc hội do cựu thượng nghị sĩ Joseph Lambert chủ trì”, ông Morin nói.
Do lo ngại về tình trạng bất ổn, Haiti vẫn đang ở trong tình trạng khẩn cấp theo lệnh của Thủ tướng Claude Joseph. Lệnh giới nghiêm, lệnh đóng cửa biên giới và các biện pháp kiểm soát truyền thông chặt chẽ hơn được áp dụng trên toàn quốc, trong khi binh lính được triển khai trên khắp đường phố. Lệnh khẩn cấp kéo dài 15 ngày sẽ có hiệu lực cho đến cuối tháng này.
Thủ tướng Joseph cho biết ông cảm thấy phiền lòng bởi những đối thủ đang cố gắng lợi dụng vụ ám sát Moise để nắm quyền lực chính trị.
“Tôi không quan tâm đến cuộc tranh giành quyền lực,” Joseph nói trong cuộc phỏng vấn ngắn qua điện thoại. “Chỉ có một cách để mọi người có thể trở thành tổng thống ở Haiti. Và đó là thông qua các cuộc bầu cử."