Ông Nguyễn Văn Vĩnh và anh Bùi Văn Hải, chủ vườn cà phê ở xã Hòa Đông, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk kể: “Mấy năm trước, thu hoạch xong, chúng tôi bán hết với giá hơn 30 nghìn đồng/kg chỉ đủ tiền trả cho công nhân, còn tiền phân, tiền thuê người làm cỏ, bẻ chồi, công chăm sóc đành chịu lỗ. Thường vào mùa là thời điểm giá thấp, nhưng năm nay cà phê vừa chín, giá đã lên đến
45.000/kg nhân khô, bà con thu hoạch đến đâu bán ngay đến đó, tránh tình trạng rớt giá về sau, trừ chi phí cũng lãi được kha khá.
Anh Phạm Tấn Thọ, chủ đại lý thu mua cà phê (phường Ea Tam, TP Buôn Ma Thuột) cho biết: “Hơn 10 ngày nay, rất nhiều nông dân đến bán cà phê. Để tiết kiệm thời gian, công sức, nhiều người còn liên hệ đại lý đến tận vườn thu mua, hái đến đâu cân bán đến đó. Trung bình mỗi ngày, tôi mua được 5 - 7 tấn cà phê tươi”.
Nỗi buồn hạn hán
Cơn hạn hán kéo dài vừa qua đã khiến hàng trăm nghìn ha cà phê tại Tây Nguyên bị mất trắng hoặc giảm hẳn sản lượng. Trong đó, Đắk Lắk là địa phương bị thiệt hại nặng nhất: 56.138 ha cà phê bị khô hạn; Đắk Nông có 22.000 ha thiếu nước tưới; Gia Lai có 399 ha mất trắng…
Bà Trần Thị B. ở tổ dân phố 7, thị trấn Quảng Phú, huyện Cư M’gar nói: Vụ cà phê năm trước, 5 sào cà phê của tôi thu được gần 2 tấn nhân, năm nay ước chỉ được khoảng 7 tạ. Từ đầu mùa khô, gia đình tôi đã vay ngân hàng 100 triệu đồng, cộng với tiền dành dụm vài chục triệu để đầu tư phân bón, nước tưới. Mất mùa do nắng hạn kéo dài nên cà phê rất ít trái và hạt nhỏ, nhiều cành khô mục, lá xác xơ. Sắp đến kỳ đáo hạn ngân hàng, tôi chưa biết lấy tiền đâu để trả.
Cách vườn bà B. vài trăm mét, vợ chồng ông Nguyễn Văn Vĩnh cho biết: Gia đình tôi đã hái nhanh gần hết 8 sào cà phê, phơi khô tới đâu xay lấy hạt bán tới đó, được 44 ngàn đồng/kg là mức giá cao nhất trong mấy năm gần đây. Vụ năm ngoái vườn nhà tôi đạt 3,5 tấn, năm nay chỉ được hơn 2 tấn, giảm 1/3 sản lượng, không đủ tiền xây nhà như dự định.
Bà Nguyễn Thị Long, chủ đại lý thu mua cà phê lớn tại huyện Cư M’gar, băn khoăn: Vụ cà phê năm ngoái bình quân mỗi tháng tôi thu mua được trên 300 tấn. Năm nay bà con hầu hết mất mùa, sản lượng tôi thu mua được chỉ còn một nửa. Số vốn tôi đầu tư cho bà con ứng trước chăm sóc cà, e họ không trả nổi .
Sợ trộm, phải hái cà phê xanh
Không chỉ mất mùa, người trồng cà phê còn phải chịu nạn trộm cắp. Từ đầu tháng 11 tới nay, đã có hàng trăm vụ kẻ gian đột nhập trộm cà phê.
Theo UBND huyện Di Linh (tỉnh Lâm Đồng), tình trạng trộm cà phê xảy ra ở nhiều xã. Riêng xã Đinh Trang Hòa, tệ nạn này đã gây thiệt hại vài trăm triệu đồng. Ông K’Tim ở thôn 6 cho biết: Lợi dụng đêm tối, kẻ gian đột nhập tuốt sạch 60 cây cà phê, ước hơn 5 tạ quả trong vườn nhà. Kẻ trộm không chỉ hái quả mà còn cắt cành mang đi nơi khác tuốt. Cây bị cắt cành, phải mất vài năm mới có thể phục hồi và ra hoa, kết trái trở lại.
Không chỉ Di Linh mà ở những huyện trồng nhiều cà phê như Đức Trọng, Lâm Hà và Bảo Lâm của Lâm Đồng, người trồng cà phê cung bất an. Gia đình bà Nguyễn Thị Lành ở thôn Đan Hà (xã Tân Hà, Lâm Hà) vừa bị kẻ gian đột nhập, vác trộm 3 bao tải cà phê khô trong sân.
Dân một số xã đã phải lập các tổ tự quản tuần tra vào ban đêm.
Huyện Lâm Hà đã vận động các đại lý, doanh nghiệp thu mua cà phê trên địa bàn không mua cà phê quá xanh. Nếu phát hiện người bán quả cà phê có biểu hiện không bình thường thì báo ngay cho cơ quan chức năng.