Tại cuộc gặp ở Ý, các ngoại trưởng nhóm 7 nước công nghiệp hàng đầu đề nghị Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson làm rõ xem liệu Mỹ có quyết lật đổ ông Assad hay không. Đây là cuộc gặp đầu tiên của các đồng minh của Mỹ từ khi Tổng thống Trump ra lệnh nã tên lửa vào căn cứ không quân Shayrat ở miền tây Syria cuối tuần trước.
Cuối tuần qua, Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley nói rằng, thay đổi chế độ ở Syria là không thể tránh khỏi, sau khi xảy ra vụ tấn công bằng vũ khí hóa học mà Mỹ cáo buộc là do chính phủ Syria gây ra.
Bà Haley nói rằng, loại bỏ ông Assad là ưu tiên của Mỹ hiện nay. “Nếu các bạn nhìn vào những hành động của ông Assad, nếu các bạn nhìn vào tình hình hiện nay, sẽ rất khó thấy một chính phủ hòa bình và ổn định khi có ông ấy”, bà Haley nói.
Nhưng Ngoại trưởng Mỹ lại nói khác, rằng ưu tiên của Mỹ là đánh bại lực lượng Nhà nước Hồi giáo (IS). Trong chương trình “Face the Nation” của đài CBS, khi được hỏi rằng lật đổ Tổng thống Assad có phải một ưu tiên hay không, ông Tillerson nói: “Tôi nghĩ tổng thống đã nói khá rõ ràng. Trước tiên và trên hết, chúng ta phải đánh bại IS”. Ông còn nói rằng, người dân Syria sẽ quyết định tương lai của ông Assad.
Giới phân tích cho rằng những thông điệp khác nhau đó cho thấy Tổng thống Trump vẫn chưa có một chiến lược lớn đối với Syria. “Tôi thấy mừng vì ông ấy vẫn chưa có chiến lược đầy đủ đối với Syria vì nếu có, ông ấy có thể mắc sai lầm”, Reuters dẫn lời ông Ryan Crocker- nhà ngoại giao kỳ cựu của Mỹ ở Trung Đông và là Hiệu trưởng Trường Quản lý và dịch vụ công thuộc ĐH Texas A&M.
“Có quá nhiều biến số, quá nhiều điều chưa biết”, ông Crocker nói và cho rằng, Tổng thống Mỹ nên nhấn vào mục tiêu thay đổi chế độ Assad thay vì tập trung tấn công IS.
Cứng giọng với Nga
Trước chuyến thăm đầu tiên đến Mátxcơva trên cương vị mới, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tỏ ra cứng rắn với Nga khi nói rằng, Nga “không đủ tư cách” để cho phép Syria tiếp tục sử dụng vũ khí hóa học. Ông Tillerson còn cáo buộc Nga đang cố gắng tác động vào các cuộc bầu cử ở châu Âu bằng những cách họ đã dùng với Mỹ.
Những lời nói này của ông Tillerson trên sóng truyền hình gay gắt hơn nhiều so với tất cả những phát biểu công khai của ông Trump đối với Nga.
Giới phân tích cho rằng, những câu nói này cho thấy quan hệ của Mỹ với Nga đang chuyển về mức thường thấy trước đây. “Điều này là không thể tránh khỏi”, ông Philip Gordon, cựu điều phối viên Trung Đông tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ và hiện công tác tại Hội đồng Đối ngoại.
“Sáng kiến ban đầu của ông Trump về việc làm bạn với Nga không phù hợp với các lợi ích của chúng ta, và bạn biết điều đó sẽ kết thúc trong nước mắt”, ông Gordon nói.
Trong chương trình của đài ABC, ông Tillerson nói rằng, Nga nên làm nhiều hơn để thực hiện cam kết của họ đưa ra năm 2013 về việc bảo đảm các vũ khí hóa học của Syria bị tiêu hủy hết.
“Đó sẽ là một phần trong cuộc thảo luận khi tôi thăm Mátxcơva vào tuần tới nhằm kêu gọi Ngoại trưởng Sergei Lavrov và chính phủ Nga thực hiện nghĩa vụ của họ trước cộng đồng quốc tế khi họ đồng ý trở thành bên bảo đảm cho quá trình xóa sổ các loại vũ khí hóa học”, ông Tillerson nói.
Nga và Iran kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra khách quan, không thiên vị đối với vụ tấn công bằng vũ khí hóa học khiến Mỹ thực hiện cuộc không kích Syria bằng 59 tên lửa Tomahawk.