Lần gia hạn này, trả lời báo chí, Phó Thống đốc Lê Minh Hưng tỏ rõ quyết tâm, sẽ không có chuyện gia hạn lần nữa, đồng thời khẳng định không có lợi ích nhóm trong việc lùi thời hạn đóng trạng thái vàng của các ngân hàng.
Lý do gia hạn được lý giải cũng khá khách quan, bởi lo ngại thanh khoản của các ngân hàng thời điểm cuối năm, nếu các ngân hàng phải bỏ tiền ra mua thêm 20 tấn vàng mới cân đối được thanh khoản. Điều này là quá sức với các ngân hàng, khi mà vấn đề nợ xấu vẫn gia tăng.
Tuy nhiên, nếu nhìn nhận một cách sòng phẳng, thì việc các ngân hàng bị thiếu hụt thanh khoản trầm trọng về vàng, có nguyên nhân từ việc NHNN cho phép 5 ngân hàng (G5: ACB, Đông Á, EXIMBANK, SACOMBANK, TECHCOMBANK) được phép huy động và bán 40% vàng huy động để bình ổn thị trường hồi tháng 10-2011, nhằm kéo giá vàng trong nước sát giá thế giới còn khoảng 400.000 đồng mỗi lượng, như lời tuyên bố của Thống đốc Nguyễn Văn Bình.
Thời điểm đó, cũng rộ lên nghi ngờ quyết định trên phục vụ lợi ích nhóm, bởi khi đó giá vàng cao, lãi suất cho vay tới 18-20%/năm, lãi suất liên ngân hàng cũng khoảng 30%/năm, nên các ngân hàng thuộc nhóm G5 chỉ cần bán vàng, lấy tiền cho các ngân hàng vay lại đã thu lãi lớn. Trong khi mục tiêu bình ổn giá vàng trong nước cũng không đạt được.
Nay hậu quả đã thấy rõ, trong nhiều tháng qua, để chạy đua với việc tất toán vàng ngày 25-11, các ngân hàng (chủ yếu nhóm G5) đã phải bỏ tiền ra mua 60 tấn vàng, đẩy giá vàng trong nước luôn cao hơn thế giới từ 2,5 đến trên 3 triệu đồng mỗi lượng, dẫn tới nhiều ngân hàng lỗ nặng (riêng ACB công bố lỗ 500 tỷ đồng từ việc bán và mua vàng) và giờ đây họ lại được ưu ái gia hạn tiếp.
Còn lãnh đạo NHNN thì tuyên bố trên một tờ báo: “Quan điểm của NHNN thời gian tới là không nhập khẩu vàng, bởi vàng không phải là mặt hàng thiết yếu, không đem lại GTGT cho nền kinh tế. Nhà nước sẽ không bình ổn giá vàng, không bỏ ngoại tệ ra nhập khẩu vàng nhằm tránh kích thích vàng hóa và tâm lý găm giữ vàng đầu cơ”.
Lúc nói bình ổn giá vàng, khi lại nói không thuộc loại hàng hóa phải bình ổn. Nay lại cho các ngân hàng gia hạn, không hiểu NHNN quản lý thị trường vàng theo quan điểm nào?