> Bắc Trà My, những rung chấn ngoài động đất
Hồi nào, thủy điện Hòa Bình tích nước đã gây ra động đất, nhưng giảm dần sau 4-5 năm. Thủy điện Sông Tranh 2 tích nước cuối tháng 11-2010, nay gây ra những tiếng nổ trong lòng đất rung chuyển núi đồi, cũng đang được hy vọng giảm dần sau 4-5 năm.
Nhưng có thật rung chuyển sẽ giảm dần theo thời gian? Tính ra, từ khi tích nước thủy điện Sông Tranh, đã có hơn 200 lần rung chấn nhẹ, gần đây mới rung chấn mạnh, riêng tháng 11 đã có 4 lần vọng tiếng nổ lớn trong lòng đất, gây động đất hơn 3 độ rích-te. Nhiều nơi sụt đất, nứt đất, nứt nhà và nhiều người dân phải nháo nhác bỏ chạy vào rừng. Chó mèo, ếch nhái cũng hoảng loạn tìm đường bỏ trốn.
Trốn đi đâu? Trên những con sông ở miền Trung đã dày đặc đập thủy điện, sự thấm nhão địa tầng, sự quá tải chất lên vết đứt gãy địa cầu, chưa ai lường được sẽ kích thích động đất đến mức nào.
Các nhà khoa học còn chỉ ra, hai đới đứt gãy ở rìa địa khối Kon Tum, mà địa đới Bắc Nam Trà My là một; hướng phân bố đứt gãy này không dừng ở tỉnh Quảng Nam mà còn tới tỉnh Quảng Ngãi, nơi đang thi công nhiều hồ thủy điện – thủy lợi lớn gấp mấy chục lần
Sông Tranh 2.
Hơn nữa, động đất kích thích gây ra bởi đập thủy điện, khi tích nước chưa đáng sợ bằng khi mất nước, tức là khi mực nước đột ngột tụt xuống. TS Đào Trọng Tứ ở Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam giải thích, các dòng sông chính là những vết đứt gãy vỏ địa cầu; khi đắp đập thủy điện giữ lại lượng nước khổng lồ, tất yếu gây áp lực lớn lên các vết đứt gãy.
Tuy nhiên, việc tích nước từ từ có thể vẫn giữ được sự ổn định, tạo ra cân bằng mới nhưng vì một lý do nào đó, mực nước đột ngột tụt xuống thì gây động đất mới khủng khiếp. “Vì áp lực bị đè nén trong lòng đất bấy giờ bùng lên, tương tự như quả bóng bơm căng bị đè nén và đột ngột thả ra, nó sẽ bật lên cao”, TS Tứ nói.
Đập thủy điện Tam Hiệp ở Trung Quốc gây ra trận động đất kinh hoàng ở Tứ Xuyên chính là do mực nước ở hồ thủy điện đột ngột tụt xuống, TS Tứ cho biết tiếp.