Thiên hạ đệ nhất hùng quan dần lộ diện sau 2 năm trùng tu. Clip: Giang Thanh.
Những ngày này, các chuyên gia của TP Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế đang nỗ lực để hoàn thành trùng tu Di tích quốc gia Hải Vân Quan. Sau gần 2 năm phục dựng, "Thiên hạ đệ nhất hùng quan" đã dần lộ diện. Ảnh: Giang Thanh
Theo ghi nhận, các hạng mục như Hải Vân quan, Thiên hạ Đệ nhất Hùng quan, nhà Trú Sở, nhà Vũ Khố, tường đá, lối đi trong thành... đều được hoàn tất cơ bản, đem đến một hình dung rõ ràng nhất về thành lũy phòng thủ thời Nguyễn trên
đỉnh đèo Hải Vân.
Hệ thống thành lũy phòng thủ ở Hải Vân Quan được phục dựng dựa trên các dấu tích khai quật được ở cụm di tích này cũng như tư liệu hình ảnh còn lưu giữ lại được. Nền gạch được lát lại, những dãy tường thành được ghép bằng đá mồ côi.
Hai hạng mục quan trọng của di tích là Hải Vân quan và Thiên hạ Đệ nhất Hùng quan được trùng tu bằng gạch vồ, tháo dỡ toàn bộ lô cốt phía trên và giữ nguyên kết cấu vòm cuốn từ thời nhà Nguyễn. Cổng thành được phục dựng với chất liệu gỗ lim, phần ốp và tay nắm bằng đồng.
Nhìn từ trên cao, Hải Vân Quan dần dần được trả lại hình hài vốn có từ thời nhà Nguyễn với hệ thống cổng, thành lũy, các khu nhà chức năng, lối đi lát đá...
Hệ thống nhà Trú Sở, nhà Vũ Khố được phục hồi theo dấu tích khảo cổ và ảnh tư liệu với kết cấu 3 gian, cửa và cột trụ được làm bằng gỗ lim.
Những bức tường thành phủ rêu phong còn sót lại ở di tích Hải Vân Quan là những cứ liệu quan trọng để các chuyên gia tiến hành tôn tạo, phục dựng và trùng tu thành lũy này.
Từ trên đỉnh Hải Vân quan, phóng tầm mắt có thể thấy được toàn cảnh vịnh Đà Nẵng và vịnh Lăng Cô. Điều này cho thấy tầm quan trọng của thành lũy phòng thủ này vào thời Nguyễn.
Theo ông Huỳnh Đình Quốc Thiện, Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng, hiện các ngành chức năng của hai địa phương đang nỗ lực để hoàn thành
dự án trùng tu Hải Vân Quan. Dự kiến, di tích này đón khách tham quan vào cuối năm nay.
Hiện, dự án hoàn thành khoảng 95% tiến độ. Các công nhân đang tích cực hoàn thiện hệ thống đường dẫn xung quanh thành lũy. Đơn vị thi công cũng đang chờ các trụ điện nằm trong di tích được di dời để nhanh chóng hoàn thành việc trùng tu.
Hải Vân Quan được xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 7 (năm 1826), tọa lạc trên đỉnh đèo Hải Vân ở độ cao khoảng 500 m so với mặt nước biển. Nằm trên địa phận thị trấn Lăng Cô (huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế) và phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng), nơi đây cách trung tâm TP Huế khoảng 90 km về phía Nam, trung tâm TP Đà Nẵng khoảng 28 km về phía Bắc.
Tháng 4/2017, cụm di tích Hải Vân Quan được công nhận là di tích cấp quốc gia, TP Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế đã bắt tay để trùng tu di tích này. Tháng 12/2021, Dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi và phát huy giá trị di tích Hải Vân Quan chính thức được khởi công với tổng mức đầu tư 42 tỷ đồng, do Trung tâm bảo tồn di tích Cố đô Huế và Sở VH&TT TP Đà Nẵng cùng làm chủ đầu tư.
Giang Thanh