Lập tức đầu tôi lóe lên từ “nhà nghỉ”. Nhưng để tìm một nhà nghỉ thực sự cho ông “Tây ba lô” là không dễ.
Sự băn khoăn của tôi (cũng có thể của nhiều người) xuất phát từ quan niệm không mấy tốt đẹp về nhà nghỉ. Nói “đi nhà nghỉ” là có vấn đề vì người ta vẫn đồn “vào nhà nghỉ để thức chứ không phải để ngủ”; nhà nghỉ gắn với tệ nạn, với sự nhếch nhác, thiếu sang trọng... Nhưng hiểu theo nghĩa bình thường, nhà nghỉ là nơi nghỉ ngơi thuận tiện giá rẻ; phổ biến, có thể tìm thấy ở các ngõ ngách của thành phố lớn hay các thị trấn rẻo cao. Vì thế, nhà nghỉ vẫn phát triển không ngừng; thống kê năm 2013, riêng Hà Nội có tới 2.000 nhà nghỉ.
Có lẽ, với mong muốn giải tỏa những lấn cấn của khách khi bước chân vào nhà nghỉ nên Bộ Văn hóa thể thao và du lịch muốn xếp hạng nhà nghỉ thành nhà nghỉ “cao cấp” và nhà nghỉ “đạt tiêu chuẩn”. Nhưng dụng ý tốt đẹp đó đang đặt ra nhiều mối lo về tính hiệu quả cho khách nghỉ, chủ nhà nghỉ và giới chuyên gia. Với khách, khi đã tìm đến nhà nghỉ, nhiều người không muốn tìm đến một nơi “cao cấp” để ngả lưng vì nếu có nhu cầu cao, họ đã thuê khách sạn. Với chủ nhà nghỉ, họ lo ngại, sự phiền phức về thủ tục. Ở tầm vĩ mô, các chuyên gia lo ngại, cách làm này sẽ hạn chế quyền tự do kinh doanh, tự khẳng định của doanh nghiệp, hộ kinh doanh.
Với sự phức tạp vốn có của nhà nghỉ, các cơ quan chức năng lâu nay đã kiểm soát chặt chẽ nhà nghỉ bằng các quy định về an toàn, an ninh như phòng cháy chữa cháy, khai báo tạm trú, kiểm soát về thuế và phòng chống tệ nạn xã hội... Những quy định đó, nếu được thực hiện một cách chặt chẽ, nhà nghỉ đã trở thành một nơi nghỉ ngơi an toàn, thuận lợi.
Trở lại câu chuyện ban đầu, sau khi chở Bob lòng vòng dọc đê sông Hồng mạn quận Long Biên, tôi tìm được một nhà nghỉ. Phòng có giường nhỏ, vừa được thay tấm phủ giường mới, một tủ nhỏ để đồ, ti vi, điều hòa; giá tiền là 250 nghìn đồng/ngày. Bob gật đầu đồng ý, nộp hộ chiếu cho lễ tân để nhận phòng. Bob nghỉ tại đó 3 hôm để thăm thú phố cổ Hà Nội. Trước khi rời Hà Nội, Bob nhắn tin cảm ơn tôi vì đã tìm cho anh chỗ nghỉ tốt, giá rẻ. Tất nhiên, Bob không biết tiếng Việt, không biết nhà nghỉ có được xếp hạng “cao cấp” hay không.