Báo cáo Quốc hội, Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết Bộ đã ban hành kế hoạch biên soạn một bộ SGK theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, Bộ đã gặp một số khó khăn, vướng mắc.
Cụ thể, trong kế hoạch, Bộ đã đề xuất phương án 1 giao cho NXB Giáo dục Việt Nam biên soạn, in và phát hành SGK; phương án 2 tổ chức tuyển chọn 1 đơn vị tư vấn (nhà xuất bản) biên soạn bản thảo và biên tập, hoàn thiện bản mẫu một bộ SGK. Nhưng cả 2 phương án đều không thực hiện được do vướng các quy định hiện hành của pháp luật và của Ngân hàng Thế giới.
Bộ GD&ĐT đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ thực hiện phương án tuyển chọn tác giả và tổ chức biên soạn 1 bộ SGK. Đây là phương án đã thiết kế trong Sổ tay hướng dẫn thực hiện dự án được phê duyệt ngày 19/7/2016 trên cơ sở thống nhất với Ngân hàng Thế giới và các bộ, ban, ngành có liên quan.
Theo phương án này, Bộ GD&ĐT đã xây dựng các gói thầu tuyển chọn chủ biên, tác giả và biên tập viên để tổ chức biên soạn SGK. Tuy nhiên, phương án tuyển chọn tác giả biên soạn một bộ SGK cũng không thực hiện được do không đủ ứng viên tham gia.
Nguyên nhân chủ yếu là do hầu hết tác giả SGK đã ký hợp đồng với một số nhà xuất bản và bắt đầu tổ chức biên soạn SGK từ đầu năm 2018, khi dự thảo chương trình GDPT được công bố trên mạng để xin ý kiến rộng rãi; các biên tập viên SGK có giấy phép hành nghề cũng đang thuộc biên chế hoặc hợp đồng với các nhà xuất bản nên không được phép dự tuyển tự do.
Do đó, Bộ GD&ĐT đã báo cáo và đề xuất Thủ tướng Chính phủ thực hiện tổ chức việc biên soạn, xuất bản SGK không sử dụng ngân sách nhà nước; bảo đảm chất lượng, tiến độ, không độc quyền, đầy đủ các môn học và hoạt động giáo dục đáp ứng yêu cầu triển khai áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới, tuần tự theo các lớp của mỗi cấp học, trong đó lớp 1 bắt đầu từ năm học 2020 - 2021, lớp 6 bắt đầu từ năm học 2021-2022, lớp 10 bắt đầu từ năm học 2022 - 2023.
Về giải pháp thực hiện tổ chức biên soạn 1 bộ SGK, Bộ thành lập Hội đồng quốc gia thẩm định SGK và thông báo rộng rãi để khuyến khích các tổ chức, cá nhân biên soạn SGK đăng ký với nhà xuất bản theo quy định tại Thông tư số 33/2017/TT-BGDĐT quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa SGK; tiêu chuẩn tổ chức, cá nhân biên soạn SGK; tổ chức và hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định SGK, gửi bản mẫu SGK về Bộ GD&ĐT để được thẩm định, phê duyệt, cho phép sử dụng.
Hội đồng quốc gia thẩm định SGK tiến hành thẩm định bản mẫu SGK của các nhà xuất bản gửi về Bộ GD&ĐT. Sau khi tổ chức thẩm định, Bộ GD&ĐT chỉ đạo và hỗ trợ các nhà xuất bản trong quá trình hoàn thiện bản mẫu SGK, bảo đảm có ít nhất 1 bộ SGK đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục được phê duyệt, cho phép sử dụng.
Đối với SGK lớp 1, thời gian bắt đầu tổ chức thẩm định từ tháng 6/2019; tiếp tục chỉnh sửa, thực nghiệm, hoàn thiện bản mẫu SGK, thẩm định lại theo quy định để được phê duyệt, cho phép sử dụng trước tháng 12/2019, kịp thời tổ chức in, phát hành phục vụ năm học 2020-2021. Ban hành Thông tư hướng dẫn lựa chọn SGK để các địa phương chỉ đạo, tổ chức việc lựa chọn SGK phù hợp với điều kiện thực tiễn, bảo đảm công khai, minh bạch, tránh độc quyền.
Tiếp tục giữ môn Lịch sử trong chương trình, SGK mới
Nội dung nữa mà ĐBQH quan tâm đó là số phận môn Lịch sử trong chương trình giáo dục phổ thông mới. Về vấn đề này, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, nội dung giáo dục lịch sử được chú trọng nhằm giáo dục nhân sinh quan, thế giới quan, hoàn thiện nhân cách, giáo dục ý thức dân tộc, tinh thần yêu nước, các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng và những phẩm chất tiêu biểu của công dân toàn cầu trong xu thế phát triển, đổi mới, sáng tạo của thời đại.
Cụ thể: đối với cấp tiểu học: Môn Lịch sử và Địa lý (các lớp 4, 5) được bố trí 70 tiết/năm học; Đối với cấp trung học cơ sở: Môn Lịch sử và Địa lý (các lớp 6, 7, 8, 9) được bố trí 105 tiết/năm học; Đối với cấp trung học phổ thông: Nhóm môn khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật) được bố trí 210 tiết/năm học (70 tiết/môn).
Bộ GD&ĐT đã báo cáo và đề xuất Thủ tướng Chính phủ thực hiện tổ chức việc biên soạn, xuất bản SGK không sử dụng ngân sách nhà nước; bảo đảm chất lượng, tiến độ, không độc quyền, đầy đủ các môn học và hoạt động giáo dục đáp ứng yêu cầu triển khai áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới.