Jodi Ettenberg từng là một nữ luật sư người Canada trước khi cô bỏ việc vào năm 2008 để chu du thế giới. Ba năm trước, Jodi ghé thăm Việt Nam vào đúng dịp Tết Âm lịch. Bằng cảm quan của một vị khách nước ngoài, cô chỉ có thể nhận thấy TP HCM dần trở mình cho sự thay đổi sắc nét trong những ngày cuối cùng của tháng Chạp.
Đường phố Sài Gòn tràn ngập không khí nhộn nhịp, người người hối hả trên đường với những nụ cười có phần căng thẳng. Không khí này chẳng những không giảm đi mà còn ngày càng tăng lên rõ rệt, ai ai cũng vội vã trên mọi con phố. Trong suốt thời gian ở Việt Nam trước đó, cô chưa từng chứng kiến bất cứ vụ tai nạn giao thông nào. Song khoảng vài tuần trước Tết, cô tận mắt thấy 4 vụ khác nhau và những người bị nạn luôn không thể kiềm chế mà xông vào la hét, gây gổ với nhau.
Một tuần trước Tết
Không chỉ các phương tiện nhộn nhịp, những quầy bánh kẹo tạp hóa cũng trở nên đông đúc hơn bao giờ hết. Khắp các sạp hàng trên hai hè phố bày bán đầy những phong bao lì xì đỏ in hình con giáp của năm mới, các giỏ quà gồm rượu, bánh quy và nhiều loại kẹo được gói trong giấy bóng kính, đề giá rõ ràng. Đâu đâu cũng thấy treo biển giảm giá khuyến mại trước Tết. Những người đưa hàng tất bật với các giỏ quà Tết trên tay chuyển đi khắp mọi ngõ ngách trong thành phố.
Jodi không khỏi tò mò về công cuộc dọn dẹp vệ sinh và sửa chữa của nhiều nhà dân, cửa hàng và tiệm ăn. Các biển hiệu bắt đầu được gỡ bỏ hoặc thay mới trước Tết, chủ tiệm cũng sơn sửa lại các bức tường. Những người bạn Việt Nam của Jodi giải thích với cô rằng mọi người quan niệm cần giữ nhà cửa sạch sẽ, mọi hoạt động sửa chữa cũng như các khoản vay nợ cần được giải quyết để có thể đón năm mới trọn vẹn nhất.
Và những ngày Tết thực sự bắt đầu
Jodi gợi ý những ai ghé thăm Việt Nam vào dịp Tết Nguyên đán nên nán lại lâu hơn để tận hưởng không khí khác biệt này thay vì rời đi. Nhiều cửa hiệu có thể đóng cửa trong vài ngày đầu năm song du khách vẫn có thể tìm đến những khu phố Tây như Phạm Ngũ Lão để dùng bữa. Những tiệm tạp hóa sẽ hoạt động trở lại mặc dù thời gian đóng cửa sẽ sớm hơn thường ngày.
Một điều lạ lùng nữa lại xuất hiện khiến Jodi rất ngạc nhiên. Khắp các nẻo đường là những chiếc xe máy mang theo các cây quất được chằng chông chênh bằng dây thun trên yên sau. Dường như không có gì người Việt Nam không thể vận chuyển bằng xe máy, từ tủ lạnh đến các loại động vật, song việc chở theo một cây to là điều nằm ngoài sức tưởng tượng của Jodi.
Tại căn nhà Jodi thuê, gia chủ đã sắm một cây quất lớn, một cây địa lan và rất nhiều hoa bày khắp phòng khách, cầu thang. Những chiếc ghế được dẹp sang một góc để nhường chỗ cho các chậu hoa đặt dọc theo lối đi. Chị chủ nhà còn trang trí thêm khoảng sân ngoài với những chiếc đèn lồng đỏ cùng một lá cờ treo ngay ngoài cửa sổ phòng ngủ của Jodi. Mỗi ngày trở về nhà, Jodi lại thấy thêm một thứ đồ mới được bày trên bàn tiếp khách, khi thì một giỏ quà, lúc lại là hộp bánh quy hoặc hoa.
Sự đón tiếp nồng hậu vào ngày Tết
Dù chỉ là một vị khách thuê phòng, song Jodi vẫn luôn cảm thấy mình được gia đình chủ nhà chào đón như người thân. Để cảm ơn sự hiếu khách của gia đình, Jodi rủ James, một người bạn mới quen ở chung tòa nhà tìm mùa và tặng họ một số thức quà kèm theo hoa, phong bao lì xì.
Lần đầu tiên nhận được món quà Tết từ những vị khách nước ngoài, chị chủ nhà không khỏi ngạc nhiên, mừng rỡ. Chị không ngần ngại mời Jodi và James tham gia chuẩn bị Tết cùng gia đình, đặc biệt nhất học gói bánh tét.
Sàn bếp được lau dọn sạch sẽ để lấy khoảng trống bày những tệp lá chuối, bó lạt cùng thịt lợn, gạo nếp và đậu xanh cho cả nhà làm bánh. Jodi ngồi ngay ngắn trên một chiếc ghế nhỏ, quan sát cả nhà thoăn thoắt gói bánh trong không khí gia đình vui vẻ ấm cúng. Cô cảm thấy may mắn vì được tham gia vào một hoạt động chuẩn bị Tết truyền thống, bởi nhiều gia đình Việt hiện nay thường chọn cách mua bánh gói sẵn thay vì tự làm tại nhà.
Đêm giao thừa với ánh pháo hoa rực rỡ
Buổi tối trước giao thừa, Jodi rời khỏi nhà để đi ngắm pháo hoa cùng nhóm bạn. Nhờ đi nhầm đường, Jodi và bạn bè lại có thể cảm nhận trọn vẹn hơn không khi ngày Tết của Sài Gòn khi qua những cây cầu đông người đứng đợi phút giao thừa. Giao thông đình trệ, nhiều tuyến đường bị cấm xe, những quầy hàng bán đồ ăn nhẹ tập trung hết về các điểm bắn pháo hoa.
Gần nửa đêm, Jodi cùng những người bạn leo lên mái nhà để ngắm pháo hoa, chung vui với nhiều người dân địa phương khác. Jodi kể lại rằng: “Khi trèo lên mái nhà, tôi đã không cẩn thận quệt chân vào một mảnh kim loại. Nhưng thay vì kiểm tra vết thương, tôi mải mê nhìn ngắm các ngọn đèn dịu dàng dưới ánh sáng rực rỡ của những bông pháo đang tỏa khắp các góc Sài Gòn, một thành phố kỳ lạ đã khiến tôi phải xiêu lòng".