Ngày 3/3, đoàn giám sát của Quốc hội họp toàn thể về kết quả thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến ATTP giai đoạn 2011 – 2016. Theo báo cáo của Chính phủ, giai đoạn 2011 – 2016 đã hình thành được hệ thống pháp luật đồng bộ phục vụ công tác quản lý. Đặc biệt, lần đầu tiên lĩnh vực ATTP có nghị định xử phạt vi phạm hành chính riêng, thay vì phải áp dụng nghị định xử phạt vi phạm hành chính chung trong lĩnh vực y tế.
Tuy nhiên thực trạng báo động là, ở nhiều địa phương, mặc dù tổ chức kiểm tra nhiều nhưng xử lý đạt thấp, kỷ luật không nghiêm, còn đùn đẩy trách nhiệm giữa các bộ, ngành. Thống kê cho thấy, 5 năm qua, cả nước đã tiến hành kiểm tra hơn 3,3 triệu cơ sở, phát hiện hơn 670 nghìn cơ sở vi phạm và mới có hơn 136 nghìn cơ sở bị xử lý vi phạm hành chính. Công tác điều tra, xử lý hình sự về ATTP hiệu quả cũng chưa cao, khi 5 năm chỉ khởi tố hình sự được một vụ, ba bị can về tội vi phạm các quy định vệ sinh ATTP.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng vì lợi nhuận nên doanh nghiệp cố tình làm sai, buôn gian, bán lận, cho chất cấm, hóa chất, kháng sinh vào thực phẩm. Trong khi đó điểm yếu kém nhất lại chính là việc thanh tra, xử lý chưa nghiêm cả hành chính lẫn hình sự. Theo Bộ trưởng Tiến, nhân lực yếu cả về số lượng lẫn chất lượng, trong đó lực lượng thanh tra chuyên ngành thì “quá yếu”.
Từ thực tế giám sát, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Ngô Thị Minh đặt câu hỏi: Tại sao trách nhiệm của các bộ rất cao, thanh kiểm tra nhiều nhưng thực phẩm bẩn lại đang ở mức báo động đỏ? Do vậy, cần phải quan tâm xem việc quy định trách nhiệm đã đúng và trúng hay chưa? Rồi sự phối hợp giữa các bộ với chính quyền địa phương, nhất là cấp xã, phường như thế nào, đầu mối ngành y tế như thế nào, cần quy trách nhiệm rõ hơn nữa.
Tại buổi làm việc, các thành viên đoàn giám sát nêu thực trạng, kết quả thanh kiểm tra theo kế hoạch đều đạt tiêu chuẩn 85 – 86% nhưng kiểm tra đột xuất lại chỉ 52% đạt tiêu chuẩn. Điều đó cho thấy thanh kiểm tra đột xuất tiệm cận thực tế hơn rất nhiều. Vậy có nên tăng cường kiểm tra đột xuất, hay cứ duy trì “thanh tra theo kế hoạch” như hiện nay?
Trung ương sốt sắng, xã phường ngồi im
Đề cập đến việc này, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng – An ninh Nguyễn Mai Bộ cho rằng, ở trung ương thì luôn sốt sắng, thế nhưng ở cấp xã, phường lại ngồi im. Ông Bộ dẫn lại lời Thủ tướng nói tại buổi tiếp xúc cử tri, rằng nơi nào mất ATTP thì chính quyền địa phương nơi đó phải chịu trách nhiệm. “Vậy giải pháp nào để xử lý chính người đúng đầu địa phương ăn lương của dân nhưng họ không thực thi nhiệm vụ? Nếu không cương quyết thì câu nói của Thủ tướng cũng chỉ là phát ngôn”, ông Bộ nêu.
Tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho biết, cá nhân Thủ tướng cũng rất quan tâm đến vấn đề này. Các bộ, ngành, địa phương có vào cuộc nhưng mới chỉ là kết quả bước đầu. Quy trình sản xuất - kinh doanh - phân phối - chế biến - tiêu dùng nhỏ lẻ rất yếu, còn hệ thống siêu thị đã quản lý tốt. Do vậy, giải pháp quan trọng là phải vận động tuyên truyền, tạo môi trường pháp lý để tuân thủ pháp luật, vì pháp luật phải nghiêm. Cũng theo Phó Thủ tướng, ngay Bộ luật Hình sự cũng nói rất kỹ đến vấn đề trách nhiệm thuộc về ai, do vậy chúng ta hoàn toàn có thể xử lý được.
Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, theo quy định của pháp luật thì trách nhiệm thuộc ba bộ liên quan, rồi cả trách nhiệm của chính quyền địa phương.